29 Техникалық үрдіс және басқару жүйесі арасындағы интерфейс.

 Техникалық үрдіс пен басқару жүйесі арасындағы интерфейс. Датчиктерден туындайтын сигналдар өлшеу құрылғылары мен компьютер интерфейсімен келісілген сәйкестендірілген болуы қажет, яғни бұл датчикті электрлік кедергілерден қорғану шараларын жүргізу деген сөз, олар датчиктердің бастапқы сигналдарын тежейді. Сигнал тасымалдаушы түрі – ток, қуат немесе жарық – кедергі мінездемесіне сәйкес таңдалынып алынады.  Процеске әсер ету үшін компьютердің шығу сигналын механикалық қозғалысқа не болмаса басқа электрлі сигнал типіне өзгерту қажет. Мұндай мәселелерді атқарушы сигналдар шешеді.  Бұл үлкен аумақ, мұнда ерекше орынды түрлі электрліжетектер алып жатыр – яғни бұл электр қуатын механикалық түрге ауыстыратын құрылғы. Процессор мен басқарушы компьютердің енгізу-шығару құрылғысы 2.1-суретте көрсетілген.  Тәжірибеде әртүрлі датчиктер, атқарушы механизмдер және келісілген құрылғылар, ал интерфейстің негізгі құрылымы әр кез бірыңғай келеді.

24 Технологиялық ақпараттарды түрлендіру. Сигналдардың түрлері және формасы.

Технологиялық ақпаратты түрелндіру. Сигналдың түрлері мен Формалары. Материалдық   ақпаратты тасымалдаушы - сигнал болып табылады, ол тек  қана   ақпараттан  басқа    қуатты тасиды, ол ақпарат  көзінен алынады.  Бұл қуат қабылдаушыға   әсер етеді. Сыртқы  ақпаратты  тасушы  (априорлі және  шығыс)  басқарудың  мақсаты   және  мәселелері жайлы  мәліметтер жіберуі  тиіс. Датчик бұл ақпараттың сигналын өндіретін, технологиялық  параметрді сигналға  айналдыруда  қажетті  қарапайымдылық пен жоғары   нақтылығын  қамтамассыз етеді. Сигналдарды  өзгерткенде  екі негізгі  аспектілерді   береміз, табиғи қайта  құрылу,  сигналдардың  формалары  және  параметрлері  (модуляция, кванттау); сигналдардың  жекелеген  түрлерінің  және   жағдайларының   араларында   бірыңғай   сәйкестікті   орнату (кодтау: сигнал-жағдай,  қайта  кодтау: сигнал-сигнал, диодирлеу: сигнал-жағдай).Сигнал формалары   және   түрлері. ТҮАБЖ-ны  басқаруда  көбінесе  электрлі   сигналдарды   пайдаланылады,  ал сирек  қолданылатындары  - механикалық, гидравликалық, пневматикалық түрлері. ТҮАБЖ-дағы  сигнал түрлері  3-суретте  берілген.Классификациясына қарай сигналдар екі топқа бөлінеді: аналогты немесе үздіксіз, олар белгілі диапазонда үлкен мөлшерде болады; дискреттік, белгілі аралықта жағдайдың соңғы санында тұрады (контурдағы ток, коммутирлі реле, логикалық элементтің шығыс сигналы және т.б.) Аналогты сигналдар потенциялды сызықтық және сызықтық емес өзгеруші бола алады және жиіліктік (гормоникалық), бұл бастапқы жағдайдың амплитуда, жиілік немесе сигнал фазасына сәйкес өзгеруі.  Дискретті сигналдар уақыт деңгейіне байданысты кванттық болады. Сигналдарды кванттау үздіксіз сигнал мәндерінің соңғы сандарына ауыстыру болып табылады.

36 Технологиялық үрдісті басқару.

Технологиялық процестің басқарылуы. Технологиялық үрдісті нәтижелі және бағытталған мақсатына жеткізу үшін ол басқарылымды болуы тиіс. Яғни, бұл дегеніміз технологиялық объектінің қызмет ету процесінде орындаушы (атқарушы) органдарға үздіксіз әсер етуді қамтамасыз ету қажет, себебі сыртқы әсер етуден қажетті нәтижені аламыз. Басқа сөзбен айтқанда жүйенің басқарымдылығы деп сол жүйенің басқарушы әсер ететін қасиетін айтамыз. Яғни, ол белгілі уақыт ішінде жүйенің бастапқы жағдайдан қажетті жағдайға ауыстыруды береді.

Басқарымдылық жүйелігін қарастырамыз, оған сипаттама беру үшін Х қалып векторы қолданылады, бұлардың координаталары айналмалы жағдай болып табылады.  т.е. ... – қалып векторы Яғни –басқарувекторы Мұнда динамикалық жүйе басқару жүйесіне сипатталады: ,  мұндағы   =1,2,…            (1.1)