- •3) IiiСелим
- •331.Кавказ халықтары монғол-татар хандарынан езгісіне ұшырады:
- •4.Ауарларды
- •1.Тоғыз оғыздардан солтүстікке қарай Енисейдің орта тұсында өмір сүрді.
- •1.Қытай транскрипциясы
- •4.Төменгі палеолит
- •4.Түркілерді
- •1.Авар (хунзах) иемденушісіне
- •1.Грузияға
- •1.Шекин және Ширван
- •1.Христиан
- •1.Түріктер , азербайжан,өзбек, қырғыз,татар, башқұрт, ұйғыр, түрікмен
- •1.Турухан
- •1.Банзаров.
- •4.Хорезммен
Пәні: Түркі халықтарының тарихы.
1 курс. Күндізгі бөлім. Тарих мамандығы.
Оқытушы: Анасова А.Б.
Кредит саны: 3
600 тест.
1.Біздің жерімізде ерте орта ғасырларда ірге тіккен алғашқы феодалдық мемлекеттердің бірі:
А) Түркеш қағанаты
В) Түрік қағанаты
С) Батыс Түрік қағанаты
D) Шығыс түрік қағанаты
Е) Қарлұқ қағанаты
{Правильный ответ}=В
2.Қандай оқиғадан кейін Бумын Түрік қағанатының билеушісі болды:
А) Жужандарды жеңген соң
В) Ұйғыр қағанатын жеңген соң
С) Енисей қырғыздарын жеңген соң
D) Арабтарды жеңген соң
Е) Эфтолиттерді жеңген соң
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
3.“Теле сөзінің мағынасы:
А) Ұйғыр
В) Қарлұқ
С) Түрік
D) Оғыз
Е) Қимақ
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=В
4.Түріктердің шаруашылығы:
А) Көшпелі және жартылай көшпелі мал шаруашылығы
В) Аңшылық
С) Балық аулау
D) Егіншілік
Е) Ешқандай шаруашылықпен айналыспады
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=А
5.“Түрік” этнонимі бірінші рет деректерде кездесті:
А) 542 ж.
В) 545 ж.
С) 546 ж.
D) 547 ж.
Е) 548 ж.
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=А
6.Бумын елді қай кезеңде басқарды:
А) Монғол
В) Түрік
С) Қазақ
D) Батыс түрік
Е) Қарлұқ
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
7.Түрік қағанатының екіге бөлінген уақыты:
А) 603ж
В) 604ж
С) 605ж
D) 606ж
Е) 607ж
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=А
8.Батыс Түрік қағанатының жазғы ордасы:
А) Суяб
В) Сығанақ
С) Мыңбұлақ
D) Күнгіт
Е) Испиджаб
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=В
9.Салық жинауға жергілікті адамдарды бекітіп, оларға “селиф”деген атақ берген қаған:
А) Шигу
В) Қапаған
С) Тон
D) Тордуш
Е) Ешбир
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=В
10.Батыс Түрік қағанатында яғбу, шад, елтебер атағы берілді:
А) Қағанатты басқарушыға
В) Қаған руынан шыққандарға
С) Қарапайым халыққа
D) Салық жинаушыларға
Е) Сот ісін басқарушыларға
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
11.Батыс Түрік қағанатында “Қара бұдындар” деп атады:
А) Ақсүйектерді
В) Әскерді
С) Қарапайым халықты
D) Саудагерлерді
Е) Қолөнершілерді
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=С
12.Батыс Түрік қағанатында сот істерін атқарушылар:
А) Беклербектер
В) Бұйрықтар мен тархандар
С) Уәзірлер
D) ”Селифтер”
Е) Басқақтар
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=А
13.“Тат”сөзінің мағынасы:
А) Бай
В) Бек
С) Бұйрықтар
D) Құл
Е) Салық жинаушылар
{Правильный ответ}=D
{Сложность}=В
14. Кавказ халықтары монғол-татар хандарынан езгісіне ұшырады:
А) XIII ғ ортасы +
В) X ғ
С) VIII ғ
Д) XIVғ
Е) XI ғ
15.Қытай деректерінде "ғұн" атауының пайда болған кезі:
А) б.з.б. ІУ ғ.
В) б.з.б. У ғ. ортасы
С) б.з. І ғ.
D) б.з.б. І ғ. басы
Е) б.з.б. ІІІ ғ. аяғы
{Правильный ответ}=E
16.Қытай деректеріндегі ғұн басшысы лауазымы:
А) "Гуньмо
В) "Күнби"
С) "Хан"
D) "Патша"
Е) "Шаньюи"
{Правильный ответ}=E
17.Ғұндар туралы дерек беретін:
А) парсы жазбалары
В) иран жазбалары
С) рим жылнамалары
D) византия деректері
Е) қытай деректері
{Правильный ответ}=E
18.Ғұндар кезеңін қамтитын аралық:
А) б.з.б. Ү ғ.-б.з.б. І ғ.
В) б.з.б. ҮІ ғ-б.з. Ү ғ.
С) б.з.б. ІІІ ғ.-б.з. ҮІ ғ.
D) б.з.б. ІІ ғ. -б.з. ІІ ғ.
Е) б.з.б. ІҮ ғ.-б.з. ІІІ ғ.
{Правильный ответ}=E
19.Ғұн державасының негізін қалаған:
А) Чжи-Чжи
В) Мұқан
С) Аттила
D) Бумын
Е) Мөде
{Правильный ответ}=E
20."Жер дегеніміз - мемлекеттің негізі, оны қалай береміз" деген ғұн басшысы:
А) Чжи-Чжи
В) Мұқан
С) Аттила
D) Бумын
Е) Мөде
{Правильный ответ}=E
21.Шығыстанушы Л.Н.Гумилевтің мәлімдеуінше ғұн державасының пайда болған мерзімі:
А) б.з.б. 306 ж.
В) б.з.б. 420 ж.
С) б.з.б. 509 ж.
D) б.з.б. 109 ж.
Е) б.з.б. 209 ж.
{Правильный ответ}=E
22.Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа:
А) сақтар
В) қаңлылар
С) үйсіндер
D) сарматтар
Е) ғұндар
{Правильный ответ}=E
23.Ғұндар мемлекеті әскери жүйе бойынша:
А) 2 қанатқа бөлінген
В) бөлінбеген
С) 4 қанатқа бөлінген
D) 5 қанатқа бөлінген
Е) 3 қанатқа бөлінген
{Правильный ответ}=E
24.Ғұн шаньюйінің жақын туыстары иеленген лауазым:
А) "Тархан"
В) "Сұлтан"
С) "Уәзір"
D) "Жабғу"
Е) "Түменбасы"
{Правильный ответ}=E
25.Ғұн мемлекетіндегі ру саны:
А) 14
В) 9
С) 7
D) 12
Е) 24
{Правильный ответ}=E
26.Ғұн мемлекетіндегі Түменбасы әскерінің құрамы:
А) 100 мың атты әскер
В) 150 мың атты әскер
С) 50 мың атты әскер
D) 20 мың атты әскер
Е) 10 мың атты әскер
{Правильный ответ}=E
27.Ғұн мемлекетінде ақсақалдар кеңесі жылына:
А) 5-рет шақырылды
В) 6-рет шақырылды
С) 1-рет шақырылды
D) 2-рет шақырылды
Е) 3 рет шақырылды
{Правильный ответ}=E
28.Ғұндар мен Қытай елі арасындағы соғыс қимылдары созылған уақыт:
А) 100 жылдан астам
В) жарты ғасыр
С) 1 ғасыр бойы
D) 200 жылдан астам
Е) 300 жылдан астам
{Правильный ответ}=E
29.Ғұн мемлекетінің саяси күшейген кезі:
А) б.з.б.Ү ғ.-б.з.б.І ғ.аралығы
В) б.з.б.ІҮ ғ.-б.з.б.ІІІ ғ.аралығы
С) б.з.б.ІІІ ғ.-б.з.б.ІІ ғ.аралығы
D) б.з.б.ІІ ғ.-б.з.ІІІ ғ.аралығы
Е) б.з.б. ІІ ғ.-б.з.б. І ғ. аралығы
{Правильный ответ}=E
30.Ғұн мемлекетінің оңтүстік және солтүстік болып бөлінген мерзімі:
А) б.з.б.165 жыл
В) б.з.б.255 жыл
С) б.з.б.93 жыл
D) б.з.93 жыл
Е) б.з.б. 55 жыл
{Правильный ответ}=E
31.Ғұндардың шығыстан батысқа қарай жылжуы басталған мерзім:
А) б.з.б. ІҮ ғ.
В) б.з.б. ІІІ ғ.
С) б.з. ІІ ғ.
D) б.з. ІІІ ғ.
Е) б.з.б. ІІ ғ.
{Правильный ответ}=E
32."Халықтардың ұлы қоныс аударуын" бастаған:
А) Сақтар
В) Қаңлылар
С) Үйсіндер
D) Сарматтар
Е) Ғұндар
{Правильный ответ}=E
33.Рим империясына қауіп туғызған ғұн басшысы:
А) Мөде
В) Чжи-Чжи
С) Бумын
D) Мұқан
Е) Еділ
{Правильный ответ}=E
34.Еділ (ғұн) жауынгерлерінің Галлиядағы Каталаун даласындағы шайқасы болған жыл:
А) б.з.б.55 жыл
В) б.з.93 жыл
С) 193 жыл
D) 352 жыл
Е) 451 жыл
{Правильный ответ}=E
35.Ғұн билеушісі Еділдің қайтыс болған уақыты:
А) 93 жыл
В) 193 жыл
С) 253 жыл
D) 480 жыл
Е) 453 жыл
{Правильный ответ}=E
36.Еділ (Аттила) жөнінде құнды дерек қалдырған:
А) Ктесий
В) Торг
С) Аррион
D) Герадот
Е) Прийск
{Правильный ответ}=E
37.Аттиланың (Еділ) шамамен өмір сүрген жылдары:
А) 100-156
В) 210-270
С) 270-334
D) 334-400
Е) 400-453.
{Правильный ответ}=E
38."Атилла" операсын жазған италиян композиторы:
А) Бах
В) Чайковский
С) Шоппен
D) Дж.Куани
Е) Джузеппе Верди
{Правильный ответ}=E
39."Еділ" (Атилла) атымен аталатын өзен:
А) Ертіс
В) Енисей
С) Дунай
D) Байкал
Е) Волга
{Правильный ответ}=E
40.Ғұндар жөнінде маңызды дерек қалдырған :
А) Ктесий
В) Торг
С) Герадот
D) Страбон
Е) Марцеллин
{Правильный ответ}=E
41.Ғұн әскерлерінің негізгі құрамы:
А) Жаяу әскер
В) Арбалы әскерлер
С) Жалдамалы әскерлер
D) Қамал бұзғыштар
Е) Атты әскерлер
{Правильный ответ}=E
42.Ғұндар өсірген үй малдары:
А) Сиыр мен қойды ғана
В) Жылқы мен ешкіні ғана
С) Жылқы мен қойды ғана
D) Жылқы мен түйені ғана
Е) Малдың барлық түрін
{Правильный ответ}=E
43.Ғұндардың астық сақтайтын ұралары табылған жерлер:
А) аулалар
В) арнайы үй сыртындағы ұралардан
С) қора-қопсы орындарынан
D) үңгірлер
Е) үй-жайлардың іші
{Правильный ответ}=E
44.Ғұндардың негізгі баспанасы:
А) ағаш үйлер
В) күркелер
С) тастан өрілген үйлер
D) қам кірпіш үйлер
Е) киіз үйлер
{Правильный ответ}=E
45."Ғұндар жақсы шыныққан, олар отты да қажет етпейді" деп жазған:
А) Ктесий
В) Страбон
С) Герадот
D) Торг
Е) Марцеллин
{Правильный ответ}=E
46.Ғұндардың ру көсемдері:
А) Түменбасылар
В) Сюбашылар
С) Билер
D) Сұлтандар
Е) Ақсақалдар
{Правильный ответ}=E
47.Ғұндардағы биліктің берілу жүйесі:
А) Сайланып қойылды
В) Ең мерген жауынгерге берілді
С) Ақсақалдар кеңесі шешті
D) Халық жиналысы шешті
Е) Мұрагерлікпен берілді
{Правильный ответ}=E
48.Ғұндарда опасыздық жасағандарға берілген жаза түрі:
А) елден аластатылды
В) құлдыққа сатты
С) айыптының бетін тілді
D) дүре соқты
Е) өлім жазасы
{Правильный ответ}=E
49.Ғұндардың негізгі өмір салты:
А) отырықшылық
В) егіншілік
С) қолөнер кәсіпшілігі
D) сауда-саттық
Е) көшпелі өмір
{Правильный ответ}=E
50.Ғұн әміршісінің сарайы туралы сипаттап жазған:
А) Страбон
В) Герадот
С) Ктесий
D) Торг
Е) Прииск
{Правильный ответ}=E
51.Ғұндар бұйымының бетіне түрлі-түсті заттарды жапсыру стилі:
А) "Аңдық стиль"
В) "Дәнекерлік стилі"
С) "Зерлеу стилі"
D) "Әшекейлеу стилі"
Е) "Полихромдық стиль"
{Правильный ответ}=E
52.Ғұндарда бұйым бетіне алтын түйіршіктерді дәнекерлеу әдісі:
А) Безендіру
В) Бояу
С) Жапсыру
D) Отырғызу
Е) Зерлеу
{Правильный ответ}=E
53.Ғұндарда бұйымдарды безендіру үшін қолданылған негізгі бейне:
А) Үй жануарлары
В) Құстар бейнесі
С) Адам бейнесі
D) Әр түрлі өрнектер
Е) Жабайы аңдар
{Правильный ответ}=E
54.Ғұндардың жүннен киім тоқып кигендігін көрсететін негізгі дәлел:
А) Жазба деректер
В) Жүн қалдықтары
С) Жібек қалдықтары
D) Киім қалдықтары
Е) Ұршық бастары
{Правильный ответ}=E
55.Оғыз мемлекетінің өмір сүрген уақыты:
А) VIII – Х ғ.
В) IХ ғ. аяғы – ХI ғ. басы
С) ХI-ХП ғ.
D) ХП-ХI ғ.
Е) ХП-ХШ ғ.
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
56.965ж. оғыздар хазарларға қарсы әскери одақ құрды:
А) Иранмен
В) Киев Русімен
С) Қытаймен
D) Арабтармен
Е) Парсылармен
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
57.Оғыз мемлекетінің күшеюіне үлес қосқан :
А) Әли
В) Шахмәлік
С) Тоныкөк
D) Бұмын
Е) Мұқан
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
58.Оғыздардағы тайпалар саны:
А) 20
В) 24
С) 30
D) 34
Е) 40
{Правильный ответ}=В
59.Оғыздардың күз айларында Ұлытау баурайында көшіп жүргенін айтқан ғұлама:
А) Әл-Бируни
В) Әл-Морвази
С) В.В.Бортольд
D) М.Қашғари
Е) Ибн Хаукәл
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=С
60.1217-1218 жж. Хорезм шахы Мұхамед Текеш теңге соқтырды:
А) Отырар
В) Тараз
С) Суяб
D) Иасы
Е) Шаш
{Правильный ответ}=А
61.Орта ғасырдағы діни сәулет құрылысы:
А) шеберханалар
В) сарайлар
С) моншалар
D) мешіттер
Е) махаллалар
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=В
62.Мұсылман дінінің енуіне байланысты пайда болған ғимарат:
А) су құбыры
В) ыстық өткізетін каналдар
С) мешіт
D) ташнау
Е) монша
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=А
63.VI-IX ғасырларда түріктердің қалалық мәдениеті дамыған аймақ:
А) Батыс Қазақстан
В) Оңтүстік Қазақстан
С) Шығыс Қазақстан
D) Орталық Қазақстан
Е) Батыс, Шығыс Қазақстан
{Правильный ответ}=В
64.«Дін үшін соғыс» ұранымен араб қолбасшысы Насыр ибн Сейяр Қазақстанның Оңтүстігін басып алды:
А) 633-648 ж.ж.
В) 709-714 ж.ж.
С) 727-738 ж.ж.
D) 747-758 ж.ж.
Е) 737-748 ж.ж.
{Правильный ответ}=Е
{Сложность}=В
65.Орта Азия мен Қазақстанға ислам діні кеңінен тарай бастады:
А) Арабтардың келуімен
В) Қарлұқтардың келуімен
С) Қытай әскерлерінің келуімен
D) Отқа табынуға байланысты
Е) Оғыздардың келуімен
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=А
66.Оңтүстік Қазақстанда ислам діні кең түрде дами бастаған уақыт:
А) VII ғ.
В) VIII ғ.
С) IX ғ.
D) X ғ.
Е) XI ғ.
{Правильный ответ}=D
{Сложность}=А
67.Х ғасырдан бастап Қазақстанда әдеби және ғылыми шығармалар жазылған тіл:
А) қазақ
В) араб
С) парсы
D) түрік
Е) қыпшақ
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=А
68.Түрік тілдес тайпалардың бір-біріне жақындығын зерттеген белгілі ғұлама:
А) Әл-Фараби
В) Әл-Бируни
С) М. Қашғари
D) Ж. Баласағұни
Е) А. Йасауи
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=А
69.М. Қашғари қалдырған үш кітаптан тұратын мәңгі өшпес мұра:
А) «Түрік тілдерінің сөздігі»
В) «Құт негізі - білік»
С) «Ақиқат сыйы»
D) «Даналық кітабы»
Е) «Оғызнама»
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=А
70.Көне түрік жазуының қалыптасқан уақыты:
А) б.з.б. І мың жылдығы
В) б.з.б. ІІ мың жылдығы
С) б.з. І мың жылдығы
D) б.з.ІІ мың жылдығы
Е) көне түрік жазуы болған жоқ
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=С
71.Көне түрік тілінде жазылған жәдігерлер саны:
А) 100 астам
В) 200 астам
С) 300
D) 400
Е) 500
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
72.«Қорқыт ата» кітабы мен «Оғызнама» дастанының қағазға түсе бастаған уақыты:
А) VIIIғ.
В) ІХ ғ.
С) Х ғ.
D) ХІ ғ.
Е) ХІІғ.
{Правильный ответ}=D
{Сложность}=В
73.«Қорқыт ата» кітабы неше жырдың қосындысынан тұрады:
А) 10
В) 11
С) 12
D) 13
Е) 14
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=В
74.Қорқыт атаның туған жері:
А) Қазақстан
В) Өзбекстан
С) Иран
D) Шаш
Е) Египет
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=А
75.Түрік жазба әдебиетінің көне ескерткіштері:
А) «Күлтегін», «Тоныкөк»
В) «Ақиқат сыйы»
С) «Даналық кітабы»
D) «Жүсіп-Зылиқа»
Е) «Құт негізі-білік»
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=А
76.Түріктер отбасына шапағатын тигізеді деп табынған:
А) Отқа
В) Көк бөріге
С) Ұмай анаға
Д) Табиғатқа
Е) Суға
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=А
77.Жазба деректердегі мағлұматтарда олардың қамыс қаламмен және IX-X ғасырларда ежелгі түрік жазуымен жазғанын көрсетеді:
А) Қимақтар
В) Қарлұқтар
С) Наймандар
Д) Керейлер
Е) Қарахандар
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=С
78.Жетісу қазақтарының да Ұмай анаға табынатынын жазған ғалым:
А) Ж.Баласағұни
В) Ш.Уәлиханов
С) М.Қашғари
Д) Әл-Бируни
Е) К.Байпақов
79.Дүние жүзіне Аристотель сынды ғұлама ғалым ретінде танылған:
А) Әл-Бируни
В) Әл-Марвази
С) Әл-Фараби
Д) М.Қашғари
Е) Ж.Баласағұни
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=А
80.“Диуани лұғат ат-түрік”кітабының авторы:
А) Әл-Фараби
В) Әл-Бируни
С) Ж.Баласағұн
D) М.Қашғари
Е) А.Яссауи
{Правильный ответ}=D
{Сложность}=В
81.Шу өзенінің бойында дүниеге келген ғұлама:
А) А.Яссауи
В) Ж.Баласағұн
С) М.Қашғари
D) Әл-Фараби
Е) Әл-Бируни
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=В
82.Ахмет Игунекидің кітабы:
А) ”Құдатғу Білік”
В) Ақиқат сыйы”
С) ”Даналық кітабы”
D) Жүсіп-Зылиқа”
Е) Диуани лұғат ат-түрік”
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=С
83.Ахмет Яссауидің шәкірті:
А) С.Бақырғани
В) Әли ақын
С) Әл-Бируни
D) М.Қашғари
Е) Арыстан баба
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=А
84.“Жүсіп-Зылиқа”атты поэманың авторы:
А) А.Яссауи
В) Ж.Баласағұн
С) С.Бақырғани
D) А.Игунеки
Е) Әли ақын
{Правильный ответ}=Е
{Сложность}=В
85.ХІ ғасырда түркі тілдес халықтардың алғашқы ақсүйектер әдебиетінің ескерткіші:
А) “Диуани-хикмет”
В) “Құтадғу білік”
С) “Диуани лұғат-ат-түрік”
D) “Халиғат-ат тауарих”
Е) “Әбілхайырхани”
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=С
86.Ислам дінін уағыздаушы, орта ғасырлық белгілі ақын, ел ішінде Хакім ата атанған:
А) Сүлеймен Бақырғаниды
В) Ахмет Яссауиді
С) Жүсіп Хамаданиді
D) Арыстан баба
Е) Ж.Баласағұни
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=С
87.Түркі тілдес халықтардың тұрмыс-тіршілігі, әдет-ғұрпы және тілі туралы жазған орта ғасырлық энциклопедист ғалым:
А) Әл-Фараби
В) Махмұд Қашғари
С) Жүсіп Баласағұн
D) Әл-Омари
Е) Петахья
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
88.Орта ғасырлық ақын Ахмет Иүгнекидің түрік тілінде жазған кітабы:
А) “Ғылымның пайда болуы”
В) “Даналық кітабы”
С) “Ақиқат сыйы”
D) Оғызнама
Е) Монғолдардың құпия шежіресі
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=С
89.ХІ ғасырға дейін түрік тілді халықтардың қоғамдық ой-санасында орын алған ғылыми еңбек:
А) «Диуани хикмет»
В) «Құтадғу білік»
С) «Диуан-и лұғат-ат түрік»
D) «Хұсрау-Шырын»
Е) «Әбілхайырхани»
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
90.«Түрік тілдері сөздігінің» авторы:
А) Әбу Бәкір
В) Махмұд Қашғари
С) Жүсіп Хамадани
D) Жүсіп Баласағұни
Е) А.Яссауи
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
91.Ежелгі түрік әліпбиіндегі әріп саны:
А) 30
В) 35
С) 40
D) 25
Е) 45
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
92.Атақты қобызшы Қорқыт ата күмбезі орналасқан аймақ:
А) Қызылорда
В) Алматы
С) Тараз
D) Шымкент
Е) Түркістан
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=А
93.“Оғызнаманы” XVII ғасырда толық жазып қалдырған ғұлама:
А) А.Яссауи
В) Ж.Баласағұни
С) Әбілғазы хан
D) Әли ақын
Е) Кутб
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=С
94.Монғол империясының негізін қалаған :
А) Батый хан.
В) Жошы хан.
С) Шыңғыс хан.
D) Торы хан.
Е) Берке.
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=А
95.1207-1208 ж. Енисей қырғыздарын басып алған Шыңғысхан баласы:
А) Батый
В) Жошы
С) Үгедей
D) Төле
Е) Шағатай
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=С
96.Алтын Орданың астанасы:
А) Сарай-Бату.
В) Самарқанд.
С) Баласағұн.
D) Отырар.
Е) Янгикент.
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=В
97.Шыңғысхан Енисей қырғыздары мен Сібір орман халықтарын бағындырды:
А) 1207-1208 жылдары.
В) 1207-1209 жылдары.
С) 1211-1215 жылдары.
D) 1219-1224 жылдары.
Е) 1206-1209 жылдары.
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=В
98.Алтын Орданың негізін қалаушы:
А) Жошы.
В) Батый.
С) Шыңғысхан.
D) Берке хан.
Е) Шағатай.
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
99.Ноғай Ордасында Едігенің билік құрған уақыты:
А) 1390-1400 жж
В) 1395-1405 жж
С) 1394-1420 жж
D) 1396-1411 жж
Е) 1397-1420 жж
{Правильный ответ}=D
{Сложность}=С
100.Ноғай Ордасының ыдырай бастау уақыты:
А) XIII ғ.
В) XIV ғ.
С) XV ғ.
D) XVI ғ.
Е) XVII ғ.
{Правильный ответ}= D
{Сложность}=В
101.Қазақ ханы Жәнібек тұсында достық қатынаста өмір сүрген ноғайлар мен қазақтарды «Екі туысқан Орда» деп атаған ғалым:
А) Ш. Уәлиханов
В) Л. Гумилев
С) Жувейни
D) Қашғари
Е) М.Дулати
{Правильный ответ}=А
{Күрделілігі }=С
102.Батыс Сібір хандығының астанасы:
А) Тува
В) Тобыл
С) Қызыл-Тура
D) Сары-Тура
Е) Астрахань
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=В
103.Ноғай Ордасының орталығы:
А) Алмалық
В) Сығанақ
С) Сарайшық
D) Жент
Е) Баршыкент
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=В
104.Ноғай Ордасының құрылуына себеп болды:
А) Шағатай ұлысының ыдырауы
В) Алтын Орданың әлсіреуі
С) Сібір хандығының әлсіреуі
D) Ақ Орданың ыдырауы
Е) Әбілқайыр хандығының әлсіреуі
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
105.Этносаяси қауымдастық дегеніміз:
А) шаруашылық
В) тарих ғылымы
С) белгілі бір тарихи аймақта құрылған хандықтың тұрғындары
D) қазақ халқы
Е) Моңғол мемлекеті
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=А
106.Өзбек ұлысында XV ғ. ер жүректері қазақтар екенін жазған тарихшы:
А) В.В.Бартольд
В) Рубрук
С) Рузбихан
D) Б.Е.Көмеков
Е) Сына-Цянь
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=С
107.VI-IX ғасырларда түріктердің қалалық мәдениеті дамыған аймақ:
А) Батыс Қазақстан
В) Оңтүстік Қазақстан
С) Шығыс Қазақстан
D) Орталық Қазақстан
Е) Батыс, Шығыс Қазақстан
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
108.Орта Азия мен Қазақстанға ислам діні кеңінен тарай бастады:
А) Арабтардың келуімен
В) Қарлұқтардың келуімен
С) Қытай әскерлерінің келуімен
D) Отқа табынуға байланысты
Е) Оғыздардың келуімен
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=А
109.Ғылыми зерттеулерге қарағанда, Қазақстанда, ертедегі діни наным дәстүрлері кең тараған аймақ:
А) Батыс
В) Жетісу
С) Шығыс
D) Солтүстік
Е) Сібір
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=А
{Учебник}=Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы
110.Арабтардың «дін үшін соғыс» деген ұранмен көрші елдерді жаулап ала бастаған уақыты:
А) 520 ж.
В) 620 ж.
С) 633 ж.
D) 533 ж.
Е) 733 ж.
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=В
111.Түрік тілдес тайпалардың бір-біріне жақындығын зерттеген белгілі ғұлама:
А) Әл-Фараби
В) Әл-Бируни
С) М. Қашғари
D) Ж. Баласағұни
Е) А. Йасауи
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=А
112.VIII-IX ғасырда түрік жазуының өмірде қолданылу аясының тарылу себебі:
А) Ислам дінінің таралуына байланысты араб жазуының түрік билеушілері арасында тез қабылдануы
В) Соғды жазуы кең тарады
С) Араб билеушілерінің тыйым салуы
D) Орыс әліпбиі кең тарады
Е) Парсы жазуы кең тарады
{Правильный ответ}=А
{Сложность}=В
113.«Қорқыт ата» кітабы мен «Оғызнама» дастанының қағазға түсе бастаған уақыты:
А) VIIIғ.
В) ІХ ғ.
С) Х ғ.
D) ХІ ғ.
Е) ХІІғ.
{Правильный ответ}=D
{Сложность}=В
114.ХІ ғасырда түркі тілдес халықтардың алғашқы ақсүйектер әдебиетінің ескерткіші:
А) “Диуани-хикмет”
В) “Құтадғу білік”
С) “Диуани лұғат-ат-түрік”
D) “Халиғат-ат тауарих”
Е) “Әбілхайырхани”
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=С
115.Түркі тілдес халықтардың тұрмыс-тіршілігі, әдет-ғұрпы және тілі туралы жазған орта ғасырлық энциклопедист ғалым:
А) Әл-Фараби
В) Махмұд Қашғари
С) Жүсіп Баласағұн
D) Әл-Омари
Е) Петахья
{Правильный ответ}=В
{Сложность}=В
116.Батыс Сібір хандығының астанасы:
А) Тува
В) Тобыл
С) Қызыл-Тура
D) Сары-Тура
Е) Астрахань
{Правильный ответ}=С
{Сложность}=В
117.XIII ғасырдың басында жасалған мәмлүктік Египет мемлекетінің сөздігінің атауы:
А) Өзбек-қазақ
В) Араб сөздігі
С) Өзбек-қыпшақ
D) Араб-қыпшақ
Е) Араб-өзбек
{Правильный ответ}= D
{Сложность}= C
118.«Қазақ» сөзі хорасан түркімендері арасында этникалық сипатта қолданылған тәрізді»-деп жазған тарихшы:
А) М.Қозыбаев
В) Рузбихан
С) Ә.Марғұлан
D) К.Ақышев
Е) Б.Е.Көмеков
{Правильный ответ}= E
{Сложность}= B
119.XIII ғасырдың басында жасалған мәмлүктік Египет мемлекетінің «араб-қыпшақ» сөздігінде «қазақ» сөзіне берілген түсіндірме:
А) Еркін, кезбе
В) Мықты, берік
С) Алып, күшті
D) Еркін, берік
Е) Мықты, күшті
{Правильный ответ}= A
{Сложность}= B
120.XIV-XV ғасырларда халықаралық қарым-қатынастарда сөздік ретінде пайдаланған еңбектің аты:
А) «Оғызнама»
В) «Хұсрау мен Шырын»
С) «Кодекс куманикус»
D) «Жүсіп – Зылиха»
Е) «Мухаббатнама»
{Правильный ответ}= C
{Сложность}= C
121.Таза малмен айналысатын шаруашылық:
A) Жартылай көшпелі
B) Отырықшы
C) Аралас
D) Егіншілік
E) Көшпелі
{Правильный ответ}=E
{Сложность}=B
122.XVI-XVII ғғ. түйе мен қой-ешкілер үшін қыстық жайылымға таңдалған жер:
A) Қызылқұм шөлі
B) Қаратау жотасы
C) Сыр бойы
D) Іле аймағы
E) Жетісу аймағы
{Правильный ответ}=A
{Сложность}=B
123.Қозы көш дегеніміз:
A) Тоқтыларды өзеннен өткізу
B) Жас төлдерді аман сақтау үшін күніне 8-10 шақырым көшіп отыру
C) Көш кезінде қозылардың жүнін қырқу
D) Қозылар үшін күніне 10-20 шақырым көшіп отыру
E) Малдың жаппай төлденуі
{Правильный ответ}=B
{Сложность}=B
124.Қозылардың жүнін қырқатын мезгіл:
A) «Қозы күзем»
B) «Тоқты күзем»
C) «Қой күзем»
D) «Тоғыту»
E) «Қозы көш»
{Правильный ответ}=A
{Сложность}=A
125.Көшпелі қазақтар суық басталысымен көшті:
A) Таулы аймаққа
B) Жайлауға
C) Күздеуге
D) Ауылға
E) Көктеуге
{Правильный ответ}=C
{Сложность}=A
126.Малы жоқ көшіп қонуға көлігі жоқ, егіншілікпен айналысатын кедей:
A) жатақ
B) егінші
C) малшы
D) жұмысшы
E) қараша
{Правильный ответ}=A
{Сложность}=A
127.Көшім Қадырғали Жалаиридің «Жылнамалар» жинағындағы дерек бойынша осы әулеттің ұрпағы:
A) Әмір Темір
B) Шайбани
C) Төле
D) Батый
E) Шағатай
{Правильный ответ}=B
{Сложность}=C
128.Көшім хан Батыс Сібірдің жергілікті халқына тарата бастаған дін:
A) Христиан
B) Будда
C) Ислам
D) Несториан
E) Иудаизм
{Правильный ответ}=C
{Сложность}=B
129.Патша өкіметінің Сібір ханы Көшімді талқандап, жаулап алған жыл:
A) 1582ж
B) 1583ж
C) 1584ж
D) 1590 ж
E) 1598ж
{Правильный ответ}=E
{Сложность}=B
130.Патша өкіметінің Сібір ханы Көшімді талқандап, жаулап алған жыл:
A) 1582ж
B) 1583ж
C) 1584ж
D) 1590 ж
E) 1598ж
{Правильный ответ}=E
{Сложность}=B
131.«Шыңғыснаманың» авторы:
А) Бұхар Жырау
В) Әмір Темір
С) Өтеміс қажы
D) Сыпыра Жырау
Е) Жиембет
{Правильный ответ}= C
132.Қазақстанда ислам діні VIII ғасырда тарағанымен ХІХ ғасырдың аяғына дейін тұрғындардың жүрек түкпіріне жете қоймағаны жөніндегі пікірін жазған Ш.Уәлихановтың мақаласының аты:
А) «Шыңғыснама»
В) «Оғызнама»
С) «Ел айырылған»
D) «Сағыныш»
Е) «Ислам діні»
{Правильный ответ}= E
133.Ислам дінінің көрнекті өкілі, әрі уағыздаушы ақын :
А) Арыстан баба
В) Дәуітбек
С) Сүлеймен
D) Ахмет Яссауи
Е) Пяктұрмас
{Правильный ответ}=D
{Сложность}=А
134.Қазақ хандығының негізін қалағандар:
А) Әбілқайыр
В) Мұхаммед
С) Керей, Жәнібек
D) Қасым, Бұрындық
Е) Қасым Хақназар
{Правильный ответ}=С
135.Керей мен Жәнібекті қарсы алған Моғолстан ханы:
А) Мұхаммед
В) Абд ар-Рашид
С) Есен бұға
D) Қара ескен
Е) Жүніс
{Правильный ответ}=С
136.Қазақ хандығының құрылуы жайында айтқан тарихшы:
А) Әл-Морвизи
В) Ж.Баласағұни
С) Әл-Фараби
D) Мұхаммед Хайдар Дулати
Е) А.Яссауи
{Правильный ответ}=D
137.Қазақ хандығының құрылған уақыты:
А) 1458-1460 ж.
В) 1465-1466 ж.
С) 1466-1467 ж.
D) 1468-1469 ж.
Е) 1470-1471 ж.
{Правильный ответ}=В
138.XVI ғасырдың II жартысында Қазақ хандығының күш-қуатын беделін арттырған, жерін кеңейтуге себеп болған тарихи оқиға:
A) Мәскеуге қосылуды жақтаған Ноғай ұлыстарын талқандап, өзіне қосып алуы
B) Моғол ханын талқандауы
C) Ішкі талас тартыстардың тоқтатылуы
D) Өзбек хандығын талқандауы
E) Халықтың әлеуметтік жағдайын жақсартуға қадам жасауы
{Правильный ответ}=A
139.1598 жылғы шайқаста екі жақтың билеушісі де қаза болып, екі хандық хансыз қалды, бұл хандықтар:
A) Моғолстан мен Өзбек хандығы
B) Қазақ хандығы мен Өзбек хандығы
C) Ташкент билеушісі мен Қазақ хандығы
D) Шайбани хандығы мен Моғол хандығы
E) Қазақ хандығы мен Бұхар хандығы
{Правильный ответ}=B
140.Қазақ хандығы мен Өзбек хандығы арасындағы ұзақ жылдар жүргізілген соғыстың нәтижесі:
A) Қазақ хандығының жеңілуі
B) Сыр бойындағы қалалардан айырылуы
C) Қазақ хандығының жеңіске жетіп, Ташкентті қосып алуы
D) Сауран, Түркістан, Отрар, Сайрам қалаларын қайтарып алуы
E) Қазақ хандығы экономикалық жағынан әлсіреді
{Правильный ответ}=C
141.1603 жылы бірінші қазақ-бұхар шайқасы болған жер:
A) Айғыржар
B) Самарқан
C) Ташкент
D) Жаркент
E) Аспара
{Правильный ответ}=A
{Сложность}=A
142.Қазақ-бұхар соғысында Есім хан қолданған ұтымды соғыс тәсілі:
A) Шабуыл жасау
B) Қорғанысты шайқас
C) Партизандық әдіс
D) Барлау әдісі
E) Окоптық тәсіл
{Правильный ответ}=B
143.Тұрсын сұлтан өзін хан, Ташкент қаласының билеушісі деп жариялаған жыл:
A) 1612
B) 1613
C) 1615
D) 1617
E) 1618
{Правильный ответ}=B
144.Сібір атауы түркі тілдес тайпалармен ұзақ жылдар бойы қарым-қатынаста болған осы этникалық тобының атауынан шықты:
A) «Савромат»
B) « Қыпшақ»
C) «Қаңлы»
D) «Монғол»
E) «Сыпыра»
{Правильный ответ}=E
145.Көшім хан Батыс Сібірдің жергілікті халқына тарата бастаған дін:
A) Христиан
B) Будда
C) Ислам
D) Несториан
E) Иудаизм
{Правильный ответ}=C
146.Башқұрттардың көтерілісін басуға патша үкіметі Кіші жүз жасақтарын:
А) 1731-1734 жылдары
В) 1735-1737 жылдары
С) 1737-1738 жылдары
D) 1738-1739 жылдары
Е) 1739-1740 жылдары пайдаланды.
{Правильный ответ} =В
147.1774-1775 жылдары Сібір шебінде орналасқан тұрақты әскердің саны:
А) 5000 адам
В) 4700 адам
С) 3500 адам
D) 3000 адам
Е) 2500 адам болған
{Правильный ответ} = С
148. Башқұрт жерлері патша шенеуліктеріне бөлініп берілсін деген мемлекеттің мүлік министірлігінің шешімімен заң шықты:
1.1879ж.
2.1789ж.
3.1887ж.
4.1885ж.
5.1871ж.
149. Башкирияда әкімшілік реформа жүргізілді:
1.1730ж.
2.1735ж.
3.1745ж.
4.1774ж.
5.1741ж.
150. 1730 жылы қылмыстық істермен және дауымен байланысты барлық істер Башқұрт соттарының қарауынан алынып:
1.Соттарға берілді
2. Провинциялық канцелярияларға берілді
3.Әкімшілікке
4.Үкіметке
5.Саудагерлерге берілді
151.Башкириядағы ірі көтерілістердің жылдары:
1.1740-1780жж
2.1730-1760жж
3.1750-1770жж
4.1725-1771жж
5.1735-1740жж
152. Башқұрт халқының ұлттық батыры:
1.Саламат Балиев
2.Аманат Ибаев
3.Нуржан Сариров
4.Оличь Моличь
5. Салауат Юлаев
153. Башкириядағы Тептярлар мен жерсіз жалғыз басты шаруалардың көтерілісі:
1.1747ж.
2.1735ж.
3.1745ж.
4.1774ж.
5.1741ж.
154. Пугачевтің көрнекті серіктерінің бірі, башқұрт халқының ұлттық батыры:
1.Танат Баранов
2.Аманат Ибаев
3.Нуржан Сариров
4.Оличь Моличь
5. Салауат Юлаев
155. Башқұрт феодал топтары енгізілмеді:
1.Отбасы құрамына
2.Құлдар құрамына
3.Дворяндар құрамына
4.Ақсақалдар құрамына
5.Феодалдар құрамына
156. Үкімет Башқұрттардың жерін таратуды тоқтатты:
1.1787ж.
2.1779ж.
3.1785ж.
4.1882ж.
5.1781ж.
157. XIX ғ. Башкирия жерінің көп бөлігін басқарды:
1.Қырғыз шенеуніктері мен егіншілер
2.Өзбек шенеуніктері мен малшылар
3.Орыс шенеуніктері мен саудагерлер
4.Казак шенеуніктері мен құлдар
5.Татар шенеуніктері мен абыздар
158. Башкирияда патша үкіметінің жерді ашық тартып алуы:
1.XXIғ. басталды
2.XII ғ. басталды
3.XIX ғ. басталды
4.VIIIғ. басталды
5.XVғ. басталды
159.Ноғай Ордасының негізін қалаған :
1.Едіге+
2.Тоғылық Темір
3.Ілияс қожа
4.Ұлы Мұхаммед
5.Ибақ хан
160.Ноғай Ордасында екі жүз мыңнан астам атты әскерді ұдайы ұстаған хан:
1.Ысмағыл
2.Хақназар
3.Едіге+
4.Нұр ад-дин
5.Жошы
161.Ноғай Ордасы құрылды:
1.1426 жыл+
2.1376 жыл
3.1453 жыл
4.1487 жыл
5.1456 жыл
162.Ноғай Ордасы ыдырады:
1.1557 жыл+
2.1598 жыл
3.1536 жыл
4.1538 жыл
5.1558 жыл
163.Нұр ад-дин хан Ноғай Ордасында билік жүргізуін бастады :
1.1426 жылы+
2.1427 жылы
3.1428 жылы
4.1429 жылы
5.1430 жылы
164.Нұр ад-дин хан Ноғай Ордасында билік жүргізуін аяқтады:
1.1440 жылы+
2.1441 жылы
3.1442 жылы
4.1443 жылы
5.1444 жылы
165. Ноғай мырзасы Исмағыл орыс патшасы IV Иванға хат жолдады:
1.1557 жылы+
2.1558 жылы
3.1559 жылы
4.1560 жылы
5.1561 жылы
166.Ноғай Ордасында үстемдік жасаған тайпа:
1.Қыпшақ
2.Керей
3.Сармат
4.Қоңырат
5.Маңғыт+
167.Ноғай Ордасының орталығы:
1.Отырар
2.Сарайшық+
3.Ташкент
4.Испиджаб
5.Күнгүт
168.Едіге ханның шыққан әулеті:
1.Керей
2.Қыпшақ
3.Жалайыр
4.Қимақ
5.Маңғыт+
169.Ноғай Ордасының аумағы:
1.Еділ мен Жайықтың арасы+
2.Сырдария мен Ертістің арасы
3.Каспий мен Жайықтың арасы
4.Алтай мен Оралдың арасы
5.Алтай мен Ертістің арасы
170.Ноғай Ордасының солтүстіктегі көршісі:
1.Қарлұқ мемлекеті
2.Оғыз мемлекеті
3.Орыс мемлекеті+
4.Қарахан мемлекеті
5.Қарақытай мемлекеті
171. «Екі туысқан орда» - деп Ш.Уәлиханов атады:
1.қазақ пен қырғыз
2.ноғай мен қоңырат
3.ғұн мен сармат
4.қазақ пен ноғай+
5.сармат пен қоңырат
172.1408 жылы орыс әскерлерін талқандаған хан:
1.Нұр ад-дин
2.Ысмағыл
3.Едіге+
4.Жошы
5.Әділ
173.Едіге ханның баласы:
1.Ысмағыл
2.Нұр ад-дин+
3.Барақ
4.Жошы
5.Абылай
174.Сарайшық қаласының орналасуы:
1.Сырдарияның бойы
2.Ертістің төменгі ағысы
3.Жайықтың орта бойы
4.Жайықтың төменгі ағысы+
5.Әмударияның жоғарғы ағысы
175.Түріктер әуелде тамыр жайды:
1.Анадолыда.+
2.Малыскерт
3.Кіші Азиа
4.Андора
5.Конии сұлтандығында.
176.Кіші Азияда Анадолыда пайда болған ежелгі мемлекет:
1.Хеттер+
2.Осман
3.Хорезім
4.Конии
5.Селжұқ
177.1071 жылғы Түріктердің ата қонысы:
1.Андолы.+
2.Кіші Азия
3.Иран
4.Еуропа
5.Конии
178. Сұлтан Осман жаңа мемлекеттінің негізі қаланды:
1.1299 ж.+
2.1200 ж
3.1236 ж
4.1258 ж
5.1256 ж
179. Осман әулетінің көрнекті өкілі 1389ж – 1402 ж билік еткен:
1.I Баязид Иылдрым.+
2.Осман
3.Конии
4.Мехмет
5.Махмут
180.Баязит Иылдрым Осман әулетін биледі:
1.1389 – 1402 ж
2.1300 – 1322 ж
3.1322 – 1362 ж
4.1255 – 1265 ж
5.1302 – 1309 ж
181.Түріктің тарихы жайында ежелгі жазба деректің ең құндысы:
1.Армян. +
2.Қытай
3.Визянтия
4.Түріктер
5.Хеттер
182.Түрік ұлтының қалыптасуын айқын көрсететін еңбек:
1.Ақсарай жылнамасы.+
2.Армян тарихы
3.Армян деректері
4.Түрік тарихы
5.Осман тарихы
183.Түрік халықтарының қалыптасуы аяқталды:
1.XV ғ
2.XVI ғ
3.XIII ғ+
4.XVIII ғ
5.XVII ғ
184. Греббе мен Шамильдің соңғы шайқасы болды
1.1839ж 21-22 мамыр+
2. 1836 ж 23-24 сәуір
3. 1837 ж
4. 1839 ж
5. 1839 ж маусым
185.Осман хан өмір сүрді:
1.60 ж
2.65 ж
3.68 ж
4.70 ж.+
5.80 ж
186.XIII ғ Византияның қатерлі жауы :
1.Османдар.+
2.Хеттер
3.Ирандар
4.Арабтар
5.Селжуқтар
187. 1300 жылы 9 маусымда құрылған мемлекет:
1. Османдар+
2.Ирандар
3.Хеттер
4.Селжұқтар
5.Арабтар
188. Осман империясының әлемдік державаға айналған кезеңі:
1)XVI ғ+
2)XIV ғ
3) XV ғ
4)XVII ғ
5) XVIII ғ
189. XV – XVI ғ. Үндістанда билік құрған әулет:
1) Бабуридтер +
2) Селжұқтар
3) Османдар
4) Хазарлар
5) Сефевидтер
190. Осман империясының әлсірей бастаған кезеңі:
1) XVI ғ
2) XVIIғ+
3) XV ғ
4) XVIII ғ
5) XIV ғ
191. Қара теңізге монополияның қожасы болған мемлекет:
1) Ресей
2) Франция
3) Түркия +
4) Англия
5) Қытай
192. 1768- 69 жылдар соғысқан мемлекеттер:
1) Ресей – Франция
2) Ресей – Германия
3) Туркия – Франция
4) Ресей – Туркия +
5) Орыс – Жапон
193. Чесмен қойнауында Түрік флотының жеңіліске ұшыраған жылы:
1) 1770ж+
2) 1670 ж
3) 1771 ж
4) 1671 ж
5) 1775 ж
194. 1771 ж. Қырымның барлық теңіз орталықтарын басып алған армия:
1) түрік
2) орыс +
3) жапон
4) неміс
5) қазақ
195. Қырымның вассалдық тәуелділігі жойылды:
1) Ресейге
2) Қытайға
3) Түркияға +
4) Францияға
5) Англияға
196. 1783 ж. көктемде жойылған хандық:
1) түрік
2) осман
3) қазақ
4) қырым
5) қытай
197. 1474 жылдан бастап османдық Түркияның протекторына айналған:
1) қырым хандығы+
2) қазақ хандығы
3) өзбек хандығы
4) қырғыздар
5) моңғолдар
198. Қырым жерін Ресейге қосу жөнінде жарлық шығарған патша:
1) I Пётр
2) II Пётр
3) II Екатерина +
4) III Пётр
5) I Екатерина
199. 1748 ж. Таврия облысының бір бөлігі болып есептелген:
1) қазақ
2) түрік
3) өзбек
4) қырғыз
5) қырым
200. «Қырымды керексіз адамдардан тазарту» деп атап, ашық астамдыққа барған:
1) II Пётр
2) II Николай
3) Александр +
4) Екатерина
5) I Николай
201. 1787 ж. екінші соғыс басталды:
1) орыс-түрік+
2) орыс- жапон
3) орыс –неміс
4) түрік- жапон
5) жапон- қытай
202. Тильзиттік бейбіт келісімге қол қойған:
1) Ресей мен Англия
2) Ресей мен Франция +
3) Ресей мен Туркия
4) Ресей мен Германия
5) Франция мен Англия
203. 1812 ж. мамырда Түркиямен жасалған бейбіт келісім-шарт:
1) Бухарест +
2) Бессарабия
3) Франция
4) Ахкермен
5) Англия
204. 1826 ж. 25 қыркүйекте Ресей мен Түркияның арасында конвенцияға қол қойылды:
1) Бухаресте
2) Будапеште
3) Валахияда
4) Ахкерманда +
5) Вотерлоода
205. 1730 ж. күзде Стамбұлда қала кедейлерінің көтерілісі басталды. Оны басқарған:
1)Анадолы
2) Патрон Халил +
3) Ахмнд Султан
4) I- Махмуд
5) III- Селим
206. Осман империясынан бөлінген аумақтар үшін бәсекелестік күресі:
1) Батыс мәселесі
2) Балқан мәселесі
3) Шығыс мәселесі +
4) Жерорта мәселесі
5) Стамбұл мәселесі
207. Янычарлар көтерілісі салдарынан 1807ж. тақтан тайдырып , жазаға тартылған:
1) Патрон Халил
2) Анадолы
3) IiiСелим
4) Ахмед Султан
5) IV Мустафа
208. 1826 ж. Янычар әскерін таратты:
1) Ахмед Султан
2) IV Мустафа
3) Патрон Халил
4) II Махмуд +
5) III Селим
209. 1839ж. түрік сұлтаны II Махмұд дүние салып, сұлтан тағына оның 16 жасар ұлы отырды:
1) III Махмуд
2) Мустафа Рашид
3) Абдул Меджид +
4) Намык Кемал
5) IV Селим
210.Түркия тарихындағы жаңа реформалық қайта ұйымдастырулар кезеңі:
1) Шығыс мәселесі
2) Жаңа османдар
3) Жас түріктер
4) Янычарлар
5) Танзимат +
211. 1865 ж. « Жаңа османдар» атты жасырын ұйым құрылды, оның жетекшісі:
1) Мұстафа Кемал
2) Абдул Меджит
3) Намык Кемал +
4) Абдул Азиз
5) Абдул Хамид
212. 1876 ж.Абдул Азизді тақтан түсіргендер:
1) либералдар +
2) шаруалар
3) кедейлер
4) якобиншілдер
5) халық
213. Түркия тарихындағы маңызды кезең:
1) Жас түріктер
2) Жаңа османдар +
3) Танзимат
4) Шығыс мәселесі
5) Янычарлар көтерілісі
214. 1879ж. Осман империясы өз қарызын өтей алмайтындығын мойындады:
1) Батыс Еуропа елдеріне +
2) Шығыс Еуропа елдеріне
3) Ресейге
4) Қытайға
5) Таяу Шығыс елдеріне
215. Осман империясының билеушісі II Абдул Хамид тығыз байланыс орнатуға бет бұрды:
1) Англия
2) Ресей
3) Франция
4) Германия +
5) Қытай
216. «Мұсылмандардың қолдаушысымын» деп, мәлімдеген император:
1) Вильгельм +
2) Винсент Вант
3) Фридрик III
4) ГарибалЬди
5) Бинжамен
217. Стамбулда « Бірлік және прогресс» партиясы құрылды:
1) 1779 ж
2) 1789 ж+
3) 1869 ж
4) 1889 ж
5) 1899 ж
218. 1909 ж. «Жас түріктер» партиясы тақтан тайдырды:
1) Мұстафа Кемалды
2) Абдул Хамидты +
3) Намык Кемалды
4) Мехмидты
5) Абдул Меджидты
219. 1911 ж. Ливияда түрік иеліктерін басып алды:
1) Германия
2) Испания
3) Франция
4) Англия
5) Италия +
220.Түрік сұлтаны Осман Ғазы өмір сүрген жылдары:
1258-1324ж.
1285-1342ж.
1376-1423ж.
1324-1423ж.
1256-1257 ж
221.Түріктің тарихы жайында ежелгі жазба деректің ең құндысы:
Армян деректері
Орыс деректері
Түркі деректері
Қытай деректері
Парсы деректері
222.Осман тарихнамасының алғашқы шығармаларының бірі
«Оғызнама» немесе «Селжукнама»
«Тарихнама»
«Оғызнама»
«Осман тарихы»
«Ата Түрік»
223. Түрік сұлтаны Осман қайтыс болды:
1326 жылы 20 шілде
1425жылы 17 мамыр
1323жылы 19 қаңтар
1234 жылы 20 ақпан
1323 жылы 20 шілде
224. XІ ғасырдың 70 жылдарында Кіші Азияда түрік-селжуктарын құрған Византия шекарасына қатты қысым жасаған сұлтан:
Иконий
Маниул
Мовсес
Осман Ғазы
Ата Түрік
225.XІІІ ғасырдың аяғынан бастап Византияның нағыз қатерлі жауы:
Түріктер османдар
Қытайлар
Түріктер
Римдіктер
Парсылар
226.Мурад Құдавандигар 1389 жылы сербтермен болған соғыста мерт болған:
1389 ж
1254 ж
1376 ж
1391ж
1387 ж
227.Сұлтан Баязиттің балалары арасында тақ үшін күрес болған:
1415-1418ж
1423-1432ж
1415-1421ж
1412-1417ж
1413-1414 ж
228. 1430 жылы түріктер Византияның ең ірі экономикалық орталығын басып алған қаласы:
Фессолоника
Фракия
Константинополь
Нигбол
Сербия
229. XҮ ғасырдағы Византия тарихшыларының айтуынша Константинополь түбінде сол кездегі тамаша артиллериямен жабдықталған түрік армиясының саны жетті:
200 мыңдық
250мыңдық
400 мыңдық
300 мыңдық
150 мыңдық
230 .Константинопольдің құлауымен Византия империясы да өмір сүруін тоқтатады, Константинопольдің аты өзгерді:
Стамбул
Анкара
Никосия
Антеп
Фракия
231 .«Қасиетті Лига» құрылды:
1684жылы
1685 жылы
1634 жылы
1689 жылы
1683жылы
232.Тарихта Киев Русі деп аталған ежелгі орыс халқының феодалдық мемлекеті қалыптасты:
VIII ғ
IX ғ +
XI ғ
XII ғ
X ғ
233.Русь атауының жазба деректерінде алғаш кездесуі:
Vғ
VI ғасырдың ортасы +
VIIғ
IV ғ екінші жартысы
VI ғ
234.Русьтер Константинопольді қоршауға алды:
VI-VII ғғ
V ғ
V-VI ғғ
IV-V ғғ
VII ғ+
235.Орыс жасақтарының Хазарияға бағытталған жоспарлы шабуылы болды:
IX ғ
XI ғ
XII ғ
X ғ
IX-X ғғ аралығы +
236.Святослав әскерлерінің Хазарияны толық талқандаған жылы:
967 ж
955 ж
969 ж
965 ж+
978 ж
237.Печенегтердің Еділ мен Жайыққа келу үрдісі аяқталды:
XI ғ
X ғ
IX ғ +
XII ғ
VII ғ
238.Қыпшақтар Дон мен Еділдің оңтүстік-шығысынан батысқа қарай бет алды:
XI ғ ортасы +
X ғ екінші жартысы
IX ғ
XII ғ аяғы
VII ғ
239.Орыс әскерлері Қыпшақ хандарының бірінің астанасы Шаруканьды басып алды:
1111 жылы+
1211 жылы
1123 жылы
1115 жылы
1212 жылы
240.Шыңғыс хан өлгеннен кейін, Қарақорымда моңғол ақсүйектердің құрылтай жиналысы өтті:
1235 ж+
1227 ж
1237 ж
1234 ж
1236 ж
241.Моңғолдар қызу ұрыстар жүргізе отырып, Чернигов қаласын қоршап, өртеді:
1239 ж+
1235 ж
1227 ж
1237 ж
1234 ж
242.Батый әскерлері Киевті қоршады:
1240 ж+
1241 ж
1939 ж
1935 ж
1936 ж
243.Киев княздығын 882-912 жылдар аралығында басқарған :
Михаил
Олег+
Владимир
Николай
Петр
244.Қыпшақ Хандарының бірінші астанасы:
Битянь
Чигучен
Янгикент
Суяб
Шарукань+
245.Жошы өлгеннен кейін ұлдарының ішінен әкесінің мұрагері ретінде танылды:
Төле
Батый+
Таңғұт
Мухаммад
Улур
246.Алтын Ордамен сауда керуендерін байланыстырған аймақтар:
Батыс пен Шығыс Азия+
Оңтүстік пен Солтүстік
Шығыс пен оңтүстік-батыс
Батыс пен Солтүстік-шығыс
Шығыс пен Орта Азияны
247.Бұл сириялық автор Русьтіктердің Дон бассейінінде тұрғаны туралы жазды:
Ктесий
Ариэн
Захария+
Пустовейт
Чежевский
248.Ежелгі орыс халқының мекені, Киевтен Воронежге дейінгі орманды дала алқабы атауы:
Қыпшақ жері
Орыс жері+
Татар жері
Түрік жері
Князь жері
249.Батыйдың екпінді жорығы барысында моңғолдар жерінің батыстағы шегі:
Днестр+
Ертіс
Солтүстік Кавказ
Хазария
Сырдария
250.Батыйдың екпінді жорығы барысында моңғолдар жерінің шығыстағы шегі:
Днестр
Ертіс+
Солтүстік Кавказ
Хазария
Сырдария
251.Батыйдың екпінді жорығы барысында моңғолдар жерінің оңтүстіктегі шегі:
Днестр
Ертіс
Солтүстік Кавказ+
Хазария
Сырдария
252.Байқал көлінің солтүстік – батысынан Керуленге дейінгі аралықта өмір сүрген халықтарды қытайлықтар атады:
Қырғыз – қазақ
Қазақ
Қазақ – өзбек
Қазақ – татар
Татар........
253.Татарлар бірлескен үлкен тайпаға бөлінген:
2
3++
4
5
6
254.Қытайлықтар татарларды мәдени белгісіне қарай үш топқа бөлген:
Татар, бұдан, қазақ
Аңшы татар,өзбектер
Ақ татар, қара татар, аңшы татар
Қидан,өзбек, қазақ
Құлдар, қара халық, ақ татар
255.Ақ татарлар мекен етті:
Монғолияның өз жері
Қытай қорғаныжанында, Оңтүстік Моңғолияда тұрды
Солтүстік Монғолия
Солтүстік – батыс Монғолия
Солтүстік – шығыс Монғолия
256.Татар этнонимі пайда болды:
IV –Vғғ
VI –VIIIғғ+++
V – VIIғғ
V –VIIIғғ
IV –VIғғ
257. Татар автономиялы республикасы құрылды:
1918 ж
1919 ж
1920 ж+++
1922 ж
1924 ж
258.Қазан төңкерісінің жеңісінен кейін Татар автономиялы республикасы құрылды. Астанасы :
Орал
Қазан қаласы++
Орынбор
Қызылорда
Ақмола
259. Түркі тайпалары пайда болды:
1. темір дәуірі
2. қола дәуірі +
3 .мыс дәуірі
4. орта палеолит
5 .тас дәуірі
260. Түркі сөзі (термині) алғаш рет кездесті:
1. б.зVғ II ж +
2.б.з IV ғ I ж
3. б. III ғ
4. б.з II ғ
5. б.з Iғ
261. « Түркі » сөзі 460 ж дейін қолданылды:
1 . Билеуші ретінде
2. Тайпа бірлестігі +
3 . хандар
4. түркі елі
5. 12 тайпа түркі елі
262. Орыс жылнамасындағы «торк» атауы аталды:
1. 940 ж
2 . 630 ж
3. 750 ж
4. 985 ж +
5. 552 ж
263. Түркілер жайлы « Древние тюрки», «Хунны в Китае» еңбектерінің авторы:
1. Бартольд
2 .Гумилев +
3 .Жұмабаев
4 .Қоңыратбаев
5. Бөкейханов
264. Радлов түркілер оғыз халқына жатты деген қорытынды жасады:
1 .XI-XII ғ.ғ
2. VI-VIII ғ.ғ +
3. IV-VI ғ.ғ
4. III- IІ ғ.ғ
5. XI-XIII ғ.ғ
265. М.Қашқари таза түркі деп атаған тайпалар:
1. Енисей қырғыздары
2 . Шігілдер
3. Оғыз, тұхси, яғма +
4. Ұйғыр, таңғұт
5. Хитай, табғаш
266.'' Басмыл '' сөзінің мағынасы:
1. Қыпшақ
2. Шыққан тегі аралас адам
3. Ежелгі адам
4. Көне ескерткіш
5.құлдар
267. XII ғ Баласұғын қаласын биледі....
1. Қытай
2 . Қыпшақ
3. Түрікмен +
4 Хиуа хандығы
5 Қимақ
268. Наймандар сегіз оғыз деген атпен тарих сахнасына шықты:
1. VІ ғ
2. V ғ
3. IV ғ
4. VIII ғ +
5. IXғ
269. Сәнби халқы Византия сөздігі мен Армян ескерткіштерінде кездеседі:
1 .403-557жж
2 .465-547жж
3 .463-558 жж +
4 .564-527жж
5. 544-603 жж
270. Ұйғырлар мемлекетін 840 жылы жойған:
1. араб
2. қыпшақ
3. қытай
4. оғыз
5.қырғыз+
271. Селжук мемлекетінің қалыптасуынан түркілер пайда болды:
1. Арменияда
2. Арабияда
3 Әзірбайжан
4 Египет
5Африка
272.Орта Азияда түрікмендер жеке мемлекетін құрды:
1.1118-1157ж ж +
2. 1212-1124жж
3. 1234-1243жж
4. 1254-1345жж
5 .1243-1254жж
273 .1991 жылдың ортасында түркілердің саны
123 млн
133млн+
132 млн
135 млн
143 млн
274. XVII ғасырда әлемді 3 держава биледі:
1)Бабуридтер, печенгтер, османдар
2) Османдар, бабуридтер, селжұқтар
3) Селжұқтар, османдар,сефевидтер
4) Османдар, сефевидтер, бабуридтер +
5) Хазарлар, османдар, сефевидтер
275. Косов жазығында сербтер мен түріктердің арасында үлкен шайқас болды:
1389 ж 15 шілдеде-
1367 ж 6 мамыр
1412 ж 23 ақпан
1243 ж 14қаңтар
1287 ж 14 қаңтар
276.Орыстар оңтүстікте түрік тілдес тайпалармен соғысты:
А)Печенектермен+
В)Якуттармен
С)Үйсіндермен
Д)Жонғарлармен
Е)Қанлылармен
277.Орыс әскерлері Қыпшақ хандығының астанасы Шаруканьды басып алды:
А)1110ж.
В)1111ж.+
С)1112ж.
Д)1113ж.
Е)1114ж.
278. Ислам діні моғолдардың бүкіл жаулап алған жерінде мемлекеттік дін болды:
А)15ғ
В)14ғ+
С)13ғ
Д)11ғ
Е)12ғ
5.Орта Азиядан кете бастады:
А)Селжұқтар+
В)Печенегтер
С)Үйсіндер
Д)Қаңлылар
Е)Сақтар
279.X-XI ғасырларда Хазар қағандығымен аяусыз күрес жүргізген:
1. оғыздар
2. қарлұқтар
3. еділ бұлғарлары
4. қыпшақтар
5. ұйғырлар
280. Еділ бұлғарларына Бағдат халифі әл- Мұқтасилдің елшілігі келіп жетті:
1.920 ж
2.921ж
3.922ж
4.923ж
5.924 ж
281.922 жылы Ислам дінін мемлекеттік дін деп жариялады:
1. селжұқ сұлтандығы
2. еділ бұлғарлары
3. қыпшақтар
4. оғыздар
5. хазарлар
282.968 жылы Еділ бұлғарларына қарсы Киев Русімен бірлесе отырып, соғыс жорығын ұйымдастырды:
1. оғыздар
2. қыпшақтар
3. хазарлар
4. қарлұқтар
5. селжұқтар
283.Биляр, Бұлғар, Сувар қалаларында жедел дамыды:
1. сауда
2. егіншілік
3. шаруашылық
4. бұйымдар
5. қолөнер
284. Бату әскерлерінің Еділ бұлғарларына жасаған қуатты басқыншылығы:
1. 1236-37жж
2. 1237-38жж
3. 1238-39 жж
4.1239-40 жж
5. 1240-41 жж
285.600 жылдан бастап, Түріктерге қарсы көтеріле бастады:
1. ұйғырлар
2. қыпшақтар
3. хазарлар
4. қарлұқтар
5. оғыздар
286.Ұйғыр, қарлұқ, басмыл тайпалары түріктерге қарсы шығып, оларды талқандайды:
1. 741ж
2. 742 ж
3. 743 ж
4. 744 ж
5. 745ж
287.Ұйғырлардың ең бірінші қағаны:
1. Құтлық білге
2. Мойын Шор
3. Мұхаммед Арслан
4. Бумын
5. Мұқан
288.Құтлық Білге қаған қайтыс болды:
1. 743ж
2. 744ж
3. 745 ж
4. 746 ж
5. 746ж
289. 755 жылы басмылдар мен түркештерді толығымен талқандайды:
1. қарлұқтар
2. оғыздар
3. қыпшақтар
4. ұйғырлар
5. хазарлар
290. 757 жылы қыркүйекте ұйғыр әскерлері бетпе-бет кезеседі:
1. қытайлармен
2. иранмен
3. түріктермен
4. қарлұқтармен
5. оғыздармен
291. 982 жылы ұйғыр қағандығының аумағына басып кіре бастады:
1. қарлұқтар
2. оғыздар
3. тұңғыттар
4. қыпшақтар
5. тибеттер
292. 1283-1284 жылдары Юнчан қаласына келіп қоныстанды:
1. ұйғырлар
2. оғыздар
3. тибеттер
4. хазарлар
5. тұңғыттар
293. Тагор мәдениеті экономикалық және таптық жікке бөліне бастады:
1. б.з.б. V-II ғ.
2.б.з.б. VI-IIғ.
3. б.з.б. VII-IIғ.
4. б.з.б. VIII-IIIғ.
5. б.з.б. IX-IIIғ.
294. Қытайлардың хабарлауы бойынша ұйғырлар қырғыз мемлекетін жаулап алды:
1. 755ж
2. 756ж
3. 757 ж
4. 758 ж
5. 759ж
295. Көшпелі бұратаналар:
1. хакастар
2. хазарлар
3. тибеттер
4. ұйғырлар
5. тұңғыттар
296. Жайық бойындағы Ноғай ордасының орталығы:
1. Суяб
2. Сарайшық
3. Сығанақ
4. Мыңбұлақ
5. Күңгіт
297.Сарайшық қаласы біржолата құлады:
1. 1580 ж
2. 1581 ж
3. 1582 ж
4. 1583 ж
5. 1584 ж
298. Батый әскерлері Киевті қоршады:
А) 1240 ж+
В) 1242ж
С) 1245ж
Д) 1239ж
Е) 1241ж
299. Батыйдың әскері 1236 ж. Камадағы бұлғарияны, Мордваларды талқандап, орыс елді мекендеріне шүйлікті:
А) 1236-40жж
В) 1237-39жж
С) 1237-40 жж+
Д) 1237-41жж
Е) 1237-38жж
300. Орыс жасақтарының Хазарияға бағытталған жоспарлы шабуылы басталды:
А)ІХ-Х ғ.+
В)Х-ІХ ғ.
С)ІХ-ХІІ ғ. Д)ІХ-ХІІІ ғ.
Е)ІХ-ХІ ғ.
301. Қыпшақтар Русьті қатты тықсырды:
А) ХІІ ғ 90 ж
В) Х ғ 90 ж
С) ІХғ 90 ж Д) ХІ ғ 90 ж +
Е) ХІІғ 90 ж 302. Святослав әскерлерінің Хазарияны толық талқандауымен аяқталды:
А) 965ж. +
В) 964ж.
С) 963ж.
Д) 966ж.
Е) 967ж.
303. Орыс княздықтары тәуелді болды:
А) Батыйға +
В) Шонжарларға
С) Қыпшақтарға
Д) Монғолдарға
Е) Черниковке
304.Ұйғыр мемлекеті құрылды:
745 ж+
780ж
773ж
680ж
701ж
305.Қытайлардың хабарлауы бойынша ұйғырлар 758 жылы жаулап алды:
Түркістанды
Арабия
Қырғыз +
Персия
Испиджаб
306.Ұйғыр қағанының орталығы:
Испиджаб
Тараз
Жетісу
Сығанақ
Ордабалық +
307.Ұйғырлардың діні:
Мұсылман
Християн
Манихей +
Тибет
Орхон
308.Ұйғыр қағандығы құлады:
840 +
798
815
832
810
309.Түркі қағанатындағы негізгі төрт тайпа:
Түркі, оғыз,ғұн, таң
Түркі, оғыз,қыпшақ, қырғыз +
Түркі,оғыз,тибет,ұйғыр
Түркі,қарлұқ,орхон,оғыз
Түркі,қыпшақ,таң,тибет
310.Қимақтардың оңтүстік-батысындағы көршісі :
Қырғыз +
Ганьчжау
Оғыз
Тангут
Түркістан
311.Енесей қырғыздары деректерде кездеседі:
Парсы
Грек
Қытай +
Қырғыз
Монғол
312.VII ғасырда қытай транскрипциясында «хягас» деп кімдерді жазды:
Түркі
Жетісу
Оғыз
Қытай
Қырғыз +
313.Қырғыздар 1218 жылы Шыңғыс ханның ұлына бағынды:
Шағатай
Жошы +
Төле
Мөде
Еділ
314.924 жылы Енесей қырғыздарды жаулап алды:
Араб
Абакан
Монғол
Ресей
Қидандар +
315.Хазар қағандығы құрылды:
VII –XI ғ+
XII-XIVғ
V-VIIғ
V-IXғ
VIII-XIғ
316.Хазар қағандығының астанасы.
Суяб
Түркістан
Еділ
Тұғол
Семендер +
317.Хазар қағандығы 735 жылы Кавказдың арғы бетінде жеңілді:
Араб +
Қытай
Ұйғыр
Ресей
Монғол
318.Хазар 764 жылы қарсы жорық жасады:
Қытай
Еділ
Араб
Хорезм +
Халифат
319.Святославтың үшінші жорығы Хазар хандығына қарсы бағытталды:
980ж
970ж
930ж
973ж
965 ж+
320.964-965 ж.Еділге жорық жасап, Хазар қағандығын талқандаған орыс князі:
Святолав Игоревич +
Андрей Бердьев
Итил
Петр
Александар
321.Хазар қағандығы X ғ.қабылдаған дін:
Ислам +
Христиан
Будда
Манихей
шамандық
322.Хазар қағандығы өмір сүруін тоқтатты:
XI ғ+
Vғ
VIIғ
XIIғ
IXғ
323.Дунай бұлғарларының тілі:
Қытай
Түркі(чуваш)
Араб
Ұйғыр
Славян +
324.Еділ бұлғарларының тілі:
Қытай
Түркі(чуваш) +
Араб
Славян
Ұйғыр
325.Газнауилер селжұқтарды толық талқандады:
1080ж
1011ж
999ж
1040 ж+
1048ж
326.Селжұқтардың астанасы:
Түркістан
Сығанақ
Исфаһан
Тараз
Жетісу
327.Селжұқтар 1141 ж.жеңіліс тапты:
Араб
Ұйғыр
Хазар
Қарақытай +
Славян
328.1157ж. Санжар өлімнен кейін Хорасандағы өмір сүруін тоқтатқан мемлекет:
Селжұқ +
Ұйғыр
Хазар
Хорезм
Қытай
329.Арабтар Хорезмді жаулап алды:
775
720
712 +
708
717
330.1220ж. Хорезмшаһ әулетін жойған:
Қарақытай
Монғол +
Араб
қырғыз
қыпшақ