«Әлеуметтік институттар және процестер»

110. Әлеуметтік институттың басты артықшылығы:

А) алдын-ала болжам жасау, сенімділік, тұрақтылық;

В) неғайбылдық, күтпеген шешім жасау;

С) эксперимент мүмкіндігі;

D) кездейсоқтық, тосыннан шешім жасау;

Е) ретсіздік, тұрақсыздық.

*****

111. Әлеуметтік институттар пайымдау үшін мыналарды негіз етіп береді:

А) белгілі бір қажеттіліктің кез-келген жағдайда қанағаттандырылуын;

В) қажеттіліктің белгілі бір жағдайда қанағаттандырылуын;

С) қажеттіліктің сапалық деңгейде қанағаттандырылуын;

D) қажеттілікті қанағаттандыруға тырысудың мағынасы жоқтығын;

Е) қажеттілікті қанағаттандыру мүмкін еместігін.

*****

112. Институт ең алдымен неге негізделеді?

А) мүдделердің сәйкестігіне;

В) қажеттіліктер деңгейінің бірдейлігіне;

С) міндеттемелерді әлеуметтік реттеушілікке;

D) тәжірибе алмасуға;

Е) ара қатынастарды әлеуметтік реттеушілікке.

*****

113. Институттардың тиімділігін арттыруда не мүмкіндік туғызады?

А) жеке жауапкершіліктің жоғарғы деңгейі;

В) еңбек бөлінісі және кәсібилік;

С) материалдық мүдделік;

D) моральдық мүдделік;

Е) санкциялар.

*****

114. Төменде көрсетілген әлеуметтік институттендірілген байланыстардан формальды еместерін бөліп көрсет:

А) достық;

В) шаруашылық қызмет;

С) ғылыми ізденіс;

D) білім;

Е) нарық.

*****

115. Өзінің «Парықсыз тап теориясы» атты кітабында алғашқылардың бірі болып әлеуметтік институт ұғымын анықтаған американ ғалымы және экономисі:

А) Т. Веблен;

В) Р. Миллс;

С) П. Бергер;

D) А. Гелен

Е) Л. Томпсон.

*****

116. Маңызды қоғамдық құндылықтарды біріктіретін, қоғамның негізгі қажеттіліктерін қанағаттандыратын әлеуметтік байланыстар мен нормалардың ұйымдасқан жүйесі – бұл:

А) әлеуметтік ұйым;

В) әлеуметтік топ;

С) әлеуметтік институт;

D) әлеуметтік жүйе;

Е) әлеуметтік басқару.

*****

117. Кейбір қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыру бағытында әрекет етуге қабілетті мәртебелер ме ролдерді, нормаларды, ережелерді анықтау және бекіту, оларды жүйеге келтіру үрдісінің аталуы:

А) үйрену;

В) интериоризация;

С) өзіндік сала;

D) институционалдандыру;

Е) өзін-өзі реттеу.

*****

118. Бұл еңбегінде Торстейн Веблер қоғамның эволюциясын әлеуметтік институттардың табиғи сұрыпталу үрдісі ретінде қарастырған:

А) «Әлеуметтанудың негізгі ұғымдары»;

В) «Әлеуметтік әрекет құрылымы»;

С) «Парықсыз тап теориясы»;

D) «Қоғам және қауымдастық»;

Е) «Әлеуметтану жүйесі».

*****

119. Осы институттың беделін түсуін сипаттайтын кері үрдістің аталуы:

А) институционалдық дағдарыс;

В) институционалдық регресс;

С) институционалдық прогресс;

D) институционалдық құлдырау;

Е) инстиуционалдық рецессия (шегіну).

*****

120. Институттың: а) жүріс-тұрыс ұстанымы мен үлгісі; б) символдық мәдени белгілері; в) утилитарлық мәдени белгілері; г) ауызша және жазбаша кодексі; д) идеология сияқты белгілерін бөліп көрсеткен авторды атаңыз:

А) Р. Аргон;

В) С. Фролов;

С) Н. Смелзер;

D) А. Кравченко;

Е) Ж. Тощенко.

*****

121. Жүріс-тұрысқа соқыр еліктеу жолын жасау арқылы қоғам мүшелері арасындағы өзара қарым-қатынасты реттейтін әлеуметтік интитуттардың функциясы:

А) біріктірушілік;

В) трансляциялау;

С) коммуникативтік;

D) реттеушілік;

Е) қоғамдық қатынастарды бекіту және ұдайы өндіру.

*****

122. Нормалар, ережелер және ролдер негізінде әлеуметтік топ мүшелерінің топтасуын, өзара тәуелділігін және өзара жауапкершілігін қамтамасыз ететін функцияны атаңыз:

А) біріктірушілік;

В) қоғамдық қатынастарды бекіту және ұдайы өндіру;

С) коммуникативтік;

D) реттеушілік;

Е) трансляциялау.

*****

123. Келер ұрпаққа тәрбиені жеткізетін функцияның аталуы:

А) біріктірушілік;

В) трансляциялау;

С) коммуникативтік;

D) реттеушілік;

Е) қоғамдық қатынастарды бекіту және ұдайы өндіру.

*****

124. Қоғам мүшелерінің жүріс-тұрысын бекітіп, қалыпқа келтіретін және бұл жүріс-тұрысты күні бұрын білдіретін функцияның аталуы:

А) біріктірушілік;

В) трансляциялау;

С) коммуникативтік;

D) реттеушілік;

Е) қоғамдық қатынастарды бекіту және ұдайы өндіру.

*****

125. Көптеген әлеуметтік әрекеттерден бөліп көрсетуге болатын бір бағыттық және қайталанбалы әлеуметтік әрекеттердің жиынтығының аталуы:

А) әлеуметтік ауысулар;

В) әлеуметтік ықпал ету;

С) әлеуметтік процесс;

D) әлеуметтік өзгерістер;

Е) әлеуметтік әрекет.

*****

126. Қоры шектеулі және тең бөлінбеген құндылықтарды иемдену үшін индивидтер, топтар немес қауымдастықтар арасындағы күрестің аталуы:

А) кооперация;

В) бәсекелестік;

С) бейімделу;

D) мәміле;

Е) келісім.

*****

127. Жаңа ортаның мәдени нормаларын, құндылықтарын және әрекет эталондарын индивидтің немесе топтың қабылдауы қалай аталады?

А) кооперация;

В) шыдамдылық;

С) бейімделу;

D) бағыну;

Е) келісім.

*****

128. Жаңа мақсаттар мен тәсілдерді толық немесе жартылай қабылдау жолымен индивидтің немесе топтың өзгерген жағдайлар мен мәдениетке келісуін білдіретін бейімделу формасы:

А) мәміле;

В) шыдамдылық;

С) бейімделу;

D) бағыну;

Е) келісім.

*****

129. Барлық қатысушылардың жалпы мәдени үрдіске қатысуы арқылы тұлғалар мен топтардың өзара мәдени араласу үрдісінің аталуы:

А)амальгамизация;

В)бейімделу;

С) шыдамдылық;

D) сіңісу;

Е) бағыну.

*****