Кіріспе
DELPHI ұғымы
DELPHI – Windows операциялық жүйесінің ортасында жұмыс істеуге қалыптанған программаларды құруға арналған біртұтас орта. DELPHI-дің негізінде оқиғаларды программалау мен визуальды жобалау технологиялары жатыр. Оларды қолдану программаны құру процесін жеделдетеді және жеңілдетеді. DELPHI программасының алгоритмдік бөлігі және визуальдық компоненттері объект Pascal-да (Object Pascal) жазылған. Оны Turbo Pascal 7.0-дің ары қарай дамуы ретінде қарастыруға болады. Программаларды құру кезінде программист немесе жобалаушы компоненттер жиыны дайын компонеттерді таңдайды DELPHI-ді іске қосқаннан кейін экранда келесі терезелер пайда болады:
1. программаның негізгі терезесі (атауында DELPHI 6 – Project 1);
2. форманың дизайнері терезесі (атауында Form 1);
3. объектілер инспекторы терезесі (атауында Object Inspector);
4. программа кодының терезесі (Unit 1.Pas);
Программа негізінен екі бөлімен тұрады.
1. Borland Delphi программалау тілі.
2. Paradox берілгендер қоры.
Дипломдық жұмыста Delphi программалау тілін пайдалану себебім,қазіргі таңдағы күрделі және жұмыс істеу жағынан мүмкіндігі тілдердің бірі.
Программалау тілінде негізгі жұмыстарды істейді, яғни формаларды іске қосып және форма бетіндегі алма суреттерін шығаруға және есеп нәтижесін беріп отыруда пайдаланды.
Тәжірибелік жұмыс №1
Тапсырма. Калькулятор бағдарламасын құру.
Орындалуы. Пуск>Все программы>Borland Delphi 7 ашып жаңа формаға
BitBtn(1), Button(6), Label(3) компененттерін компоненттерін алып, форманы келесі түрге келтіреміз (1-сурет). Алынған компоненттерге келесі қасиеттерді орнатамыз (кесте 1).
Компоненттер |
Object Inspector |
Қасиеті |
Сипаттама |
Form1 |
Properties |
Caption |
Калькулятор |
BitBtn1 |
Properties |
Caption |
Шығу |
|
|
Kind |
&Close |
Label1 |
Properties |
Caption |
Кез келген екі сан |
Label2 |
Properties |
Caption |
Жауабы: |
Label3 |
Properties |
Caption |
' ' |
Button1 |
Properties |
Caption |
'+' |
Button2 |
Properties |
Caption |
'-' |
Button3 |
Properties |
Caption |
'*' |
Button4 |
Properties |
Caption |
'/' |
Button5 |
Properties |
Caption |
'c' |
1 – сурет. Форма түр
Button1 компонентіне келесі кодты жазамыз:
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
begin
Label3.Caption:=floattostr(strtofloat(edit1.text)+strtoint(edit2.text));
end;
Button2 компонентіне келесі кодты жазамыз:
procedure TForm1.Button2Click(Sender: TObject);
begin
label3.caption:=floattostr(strtofloat(edit1.Text)-strtoint(edit2.Text));
end;
Button3 компонентіне келесі кодты жазамыз:
procedure TForm1.Button3Click(Sender: TObject);
begin
label3.caption:=floattostr(strtofloat(edit1.text)*strtoint(edit2.text));
end;
Button4 компонентіне келесі кодты жазамыз:
procedure TForm1.Button4Click(Sender: TObject);
begin
if strtoint(edit2.text)<>0 then
label3.Caption:=floattostr(strtofloat(edit1.Text)/strtoint(edit2.text))
else label3.caption:='Нөлге бөлуге болмайды!';
end;
Button5 компонентіне келесі кодты жазамыз:
procedure TForm1.Button5Click(Sender: TObject);
begin
label3.caption:=' ';
edit1.text:=' ';
edit2.text:=' ';
end;
end.
2 – сурет. Нәтиже
Тәжірибелік жұмыс №2
Тапсырма: Калькулятор бағдарламасын MainMenu компенті арқылы құру.
Орындалуы: Пуск > Все программы> Borland Delphi 7 ортасын ашып жаңа формаға Edit(2), Label(4), MainMenu(1) компоненттерін алып, форманы келесі түрге келтіреміз (3-сурет). Алынған компоненттерге келесі қасиеттерді орнатамыз . Алынған компоненттерге келесі қасиеттерді орнатамыз (кесте 2).
Компонент |
Терезе бөлігінен Object Inspector |
Қасиеті |
Сипаттама |
|
Label1 |
Properties |
Caption |
'1 сан' |
|
Label2 |
Properties |
Caption |
'2 сан' |
|
Label3 |
Properties |
Caption |
'Жауабы' |
|
Label4 |
Properties |
Caption |
' ' |
|
MainMenu1 |
Properties |
Items |
Қосу Азайту Көбейту Бөлу Аяқтау |
|
3-сурет. Форма түрі.
MainMenu1 компонентінің OnClick қасиетіне келесі кодты жазамыз:
procedure TForm1.N1Click(Sender: TObject);
begin
label4.caption:=floattostr(strtofloat(edit1.text)+strtoint(edit2.text));
end;
procedure TForm1.N2Click(Sender: TObject);
begin
label4.caption:=floattostr(strtofloat(edit1.text)-strtoint(edit2.text));
end;
procedure TForm1.N3Click(Sender: TObject);
begin
label4.caption:=floattostr(strtofloat(edit1.text)*strtoint(edit2.text));
end;
procedure TForm1.N4Click(Sender: TObject);
begin
if strtoint(edit2.text)<>0 then
label4.caption:=floattostr(strtofloat(edit1.text)/strtofloat(edit2.text))
else label4.caption:='нөлге бөлінбейді'
end;
procedure TForm1.N5Click(Sender: TObject);
begin
close
end;
end.
4-сурет. Нәтиже.