
- •2.2 Дәрістік сабақтар конспектісі
- •Дәріс №3. Delphi жобасының файлдары. Delphi жобалары. Delphi-де жобаны ұйымдастыру, жобалардың негізгі файлдары
- •Дәріс №4. Тұрақтылар, ауыспалылар, типтік тұрақтылар. Тұрақтылар және тұрақтылар өрнегі.
- •Айнымалылар
- •Дәріс №5. Object Pascal тіліндегі деректер типі.Деректер типінің, хабарландыру типінің жіктелуі.
- •Типтердің келтірілуі
- •Реттелген деректер типі.
- •Бүтін деректер типі
- •Нақты деректер типі.
- •Булевтер деректер типі.
Реттелген деректер типі.
Реттелген (ordinal) типтер деп олардың әрбірі үшін алдыңғы және соңғы мәндерді көрсететін реттелген мәндерді атайды. Реттелген типтер үшін функциялар ряды анықталған:
Функция |
Параметр |
Қайтарылған мәндер |
Белгілеу |
Ord |
Реттелген тип өрнегі |
Берілген өрнектің реттелген нөмерінің мәні |
Int64 типтік аргументтерді қабылдамау |
Fred |
Реттелген тип өрнегі |
Берілген өрнектің мәні үшін оның алдындағы өлшемі |
Қасиеттерде Write процедурасын қолданбау |
Succ |
Реттелген тип өрнегі |
Берілген өрнектің мәні үшін оның келесісіндегі өлшемі |
Қасиеттерде Write процедурасын қолданбау |
High |
Реттелген тип идентификаторы немесе айнымалы реттелген тип |
Максималды мүмкіндік мәні |
Қысқа жолдар мен массивтер үшін қолданылады |
Low |
Реттелген тип идентификаторы немесе айнымалы реттелген тип |
Минималды мүмкіндік мәні |
Қысқа жолдар мен массивтер үшін қолданылады |
Реттелген типтер үшін Inc инкременттің және Dec декременттің процедуралары анықталған. Бұл процедуралар өзінің аргументінің реттелген нөмерінің бірлігін өзіне сәйкес жоғарлатада және төмендетеді. Сондықтан, Inc(I) операторы ; эквивалентен I :=- Succ(I) операторына эквиваленттелген ;
ал Dec (I) операторы; I := Pred(I) операторына эквиваленттелген;
Егер I — бүтін айнымалы болса, онда келтірілген операторлар эквивалентті ұқсас
Бүтін деректер типі
Бүтін сандарды ұсыну үшін бүтін деректер типі қолданылады. Олар бүтін реттелген типтерге жатады. Бұл типтер: Byte, Word, Longword, Shortlnt, Smalllnt, Cardinal, Integer, Longlnt, Int64.
Саналған типтердің ішіндіегі ең негізгілері Integer және Cardinal.
Бүтін сандардың арифметикалық операцияны Integer типі қайтарады. Егер тек қос операндада Int64 типі болса, нәтижесінде тағы Int64 типі болады.
Бүтін аргументпен жұмыс істейтін көптеген стандартты процедуралар мен функциялар Int64 типтегі аргументті 4 байтқа дейін . Int64 типінің аргументтің толық қолдайтын High, Low, Succ, Pred, Inc, Dec, IntToStr, IntToHex функциялары құрайды. Round, Trunc, StrToInt64, StrTo-Int64Def функциялары Int64 типінің нәтижесін қайтарады. Ord функциясын Int64 типіне қолдануға болады.
Егер максималды деректер типінің мәні бар айнымалының мәнін өсіруге тырыссақ, онда минималды мәнге циклдық өту болады. Сондай-ақ минималды мәнді кішірейіткенде максималды мәнге өтуге сәйкес болады. Мысалы, Shortint типі тек 128 ден 127 дейінгі диапазондағы мәндерді қабылдайтын болса , онда код
var I: Shortint; .
I := High (Shortint) ; I := I + 2; I = -127 нәтиже береді. Бұл орындалады, егер бүтін есептелген {$R+} мәндерді тексеру диапазонының директивасы қосылмаған болса және жоба опциясының терезесінде Range Checking опциясы құрылмаған болса. Әйтпесе қажет жағдайларда процестерде «Range check error»хабарлауымен бірге орындалады .