/Унемділік/

"Сабырлылык, унемділік жане кажетсіз ысырапкершілікке жол бермеушілік, пайгамбарлык сипатынын жиырма торт касиетінін бірі. Ысырапкершілікке жол берменіз". Пайгамбарымыз Мухаммед (с.г.с.)

– Кастер Саркытханулы, кай уакытта унемшіл бола аламыз?

– Асет Ризаулы, адамдардын басым болігі арбір тапкан тиынын лезде жумсап, карызга жане несиеге дуние алуга бейім турады. Егер де осы адетінізден кутылмасаныз сізде ешуакытта акша болмайды, байымайсыз. Унемшілдікті адетке айландырыныз. Акшаны бет алды шашпаныз.

Байлыкка баратын жолды ансап турсаныз, ол жол базарга баргандай карапайым арі тузу. Ол негізінен мына екі созден турады – ынтаныз бен унемшілдігінізден. Уакытынызды бет алды ысырап кылып, акшанызды расуа кылып шаша берменіз. Осы уакытыныздын да, каражатыныздын да карымтасы барынша кайтатындай етіп акшаныз бен уакытынызды жумыска жегініз, мумкіншілікті утымды пайдаланыныз.

Адам табигатында омір суруге керекті жанталастын тукымы салынган. Осы омір ушін жанталас – адамзаттын алга жылжып дамуынын басты себебі. Туганнан олгенге дейінгі аралык, пенде ушін алма-кезек кайталанып жататын сынак аланы. Осы омір ушін куресте біз бага жетпес тажірибе жинактаймыз. Осы куресте, алдымызга койган максатымызга жеткізетін даналык, куш, куатка ие боламыз.

Омірде жолы болмаган пенделер оздерінін омірлерін «женілдін астымен, ауырдын устімен» откізгісі келеді. Олардын тусінбейтіні, омір осыларды езіп жіберетіні. Омірдін шыргаландарына каймыкпай каскайып карсы туру ушін мыкты мінез, айкын максат, нактылы жоспар болу керек.

Омірдін манін тусінгеннен кейін, біз осы максатка жетелейтін курестін шартын кабылдаймыз. Натижесінде ерінбей енбек етіп, корсекызарлыктан, бет алды тапкан табысынды онга-солга шашып, карызга кіре беруден кутылмай максатка жетуге болмайтынын тусінеміз.

– Кастер Саркытханулы, бай мен кедейдін философиясында кандай алшактык бар?

– «Бай» мен «кедей» угымдарын аныктап беруге руксат етініз. Кедей адамдар жумсагандарынан калгандарын сактап кояды. Бай адамдар жинагандарынан калган акшаларын жумсайды. Ангіме – сол белгілі бір акша молшерінде болып отыр – тек философиясы ар турлі.

Айына аркайсысы 50 мын тенгеден табыс табатын, аркайсысынын табысы белгілі бір уакыт ішінде бірдей осетін екі адам бар. Онын бірі – жумсаганынан калган акшасын сактайтын философияга суйенсе, екіншісі – ауелі жинап, сосын барып калганын жумсайды. Бугінде олардын біріншісін (егер Сіз олардын екеуін де білетін болсаныз) кедей деп, екіншісін бай деп айтуынызга болады.

Табысыныздын сонгы он пайызы унемділікке арналу керек. Мен унемділікті омірлік "кысынызга" дайындалуга жагдай жасайтын, Сіздін байлыкка жету жоспарыныздын ен бір манызды, курамдас болігі деп есептеймін. Бул елдін зейнеткерлікпен камтамасыз етуінін жана багдарламасынын кадімгідей колдауынын, жумыс істейтін арбір адамды салыктан босату есебінін керемет уйлесімі, аркасында Сіз бір жылдын ішінде керемет молшерде каржы жинап ала аласыз.

Баланы молшылыкка негіздеріне уйретудін ен дурысы, онын кейбір косымша акша таба алатын болган кезінде, баскаларга пайдалы бола бастаган кезінде барып басталганы жон. Айтсе де, сонымен бірге, Сіз оган усак шыгындарга акша беретінінізде, нагыз касіпкерлік аясына калайша кіру керектігін корсетсеніз болады.

Егер Сіздін баланыз болса, оган байлыкка жетудін жоспары болатындыгын угындырасыз. Егер олар 70/30 формуласын жас кездерінде колдана бастаса, кырык жастарына карай каржылык тауелсіздікке кол жеткізетіндерін ангарттыныз. Сосын олар букіл омір бойы не жасагысы келсе, соны істей алатын болады.

Дегенмен, унемділіктін, тартіптін баска турлері сиякты, алгашында сал гана салдары болады. Куннін, аптанын не айдын сонына карай натиже кадімгідей байкала бастайды. Бес жылдан сон айырмашылыгы едауір білінеді. Ал енді он жылдан сон айырмасы айтарлыктай корінеді.

Бай мен кедейдін айырмашылыгы – Сіздін канша тапканынызда емес, тапканынызды калай пайдаланганынызда жатыр. Ендігі тандау – Сіздікі.

/Аталар мен ажелердін негізгі максаты/

Сум дуние тонап жатыр, iсiн бар ма?

Баягы куш, баягы тусiн бар ма?

Алды умiт, арты окiнiш алдамшы омір,

Желiгiн жерге тыкпас кiсiн бар ма?! Абай

Карт адамдар жайлы ойлаганда, Сіз нені козге елестетесіз? Бір жагынан дарменсіз, арі азгантай каражатпен кунелтіп журген жандарды козге елестете аласыз ба? «Егде жастагы азамат» деп аталатын топтагы адамдардын кобінін омір жагдайы, шындыгында, осындай.

Аталар мен ажелердін негізгі максаты – оздерінін немерелерін «озіміз сиякты» калай бай болуга, калай мадениетті болуга жане калай бакытты болуга уйретулерінде жату кажет. Аталар мен ажелер: «біз омір бойы енбек еттік, енді міне комекке зару боп калдык» – деп айтпаулары керек.

Олар: «Біз омір бойы енбек етіп, енді, міне, біз комектесе аламыз» деп айтатын жагдайда болулары керек. Егер Сіз кырык немесе елу жасынызда каржылык тауелсіздікке кол жеткізбеген болсаныз, ол Сіздін жаман елде омір суріп жатканынызды білдірмесе керек, жаман когамда омір суріп жатканынызды танытпаса керек. Бул, сондай-ак, жаман кезенде омір суріп жатпаганынызды да білдірмесе керек, немесе Сіздін жаман адам екендігінізге далел де болмаса керек?

Жане мундай жагдайда калган жалгыз Сіз емессіз. Біздін кобіміз багытымыздан жанылысамыз.

Мундай жагдайлар Сізге де жане маган да катысты болмак. Егер каржылык тауелсіздікке кол жеткізгіміз келсе, бізде орта жолда озіміздін жеке тузетулерімізді дуркін-дуркін жургізіп отыруымыз кажет. Акыр сонында, Сіздін байлык пен бакытка жетудін улгісіне айналатын ата мен аже болгыныз келмей ме? /Акша корын жинау/

"Тустік омірін болса, кешкілік мал жина". Казактын макал-мателдері

– Кастер Саркытханулы, акша корын калай тусінеміз?

– Асет ага, кейбір адамнан банкте жинаган корыннын есеп-шоты бар ма деп сурасан: «Каржылык есеп деген немене тагы?» – дейді. Озініздін каржылык жагдайыныздын кандай екенін дал білуін оте манызды. Бул жерде озінізді озініз алдамауыныз кажет. Сонда барып озініздін кандай жагдайда турганынызды білетін боласыз? Сонда барып Сіз алга жылжу бойынша жане озініздін калауынызбен соган кол жеткізу бойынша жаксы жоспар кура аласыз. Муны жасау киын емес.

Озініздін кірістерініздін молшерін кагаз бетінін бір жагына тізіп шыгасыз. Неніз бар, солардын молшерін корсетесіз, кагаз бетінін екінші жагына озініздін шыгыстарынызды тізесіз, сосын озініз кірістен шыгысты алып тастау жолымен, нагыз каржылык кундылыктарыныздын молшерін тауып аласыз. Бул молшер Сіздін канша туратынынызды, тіпті, де корсетпесе керек, бул Сіздін кундылыктарыныздын корінісі болып шыгады.

Копшіліктін каржылык жагдайы соншалык жаксы емес, біракта соншалык жакыс еместігі манызды емес, маныздысы – бага беруінізде.

Каржылык есебінізде Сіз озініздін кірісініз бен шыгысынызды мукият корсетіп отырыныз. «Тапканымнын барінін кайда кететінін білмеймін» – дегенді Сіз алдекашан естіген боларсыз. Еш уакытта солай деп айтатын адам болманыз. Осы саттен бастап, Сіз барінін кайда кететінін жане кайдан келетінін дал білетін болыныз.

Сіз кейбір нарсеге сенетін болсаныз, кундердін кунінде коптеген дуниені баскаратын боласыз. Бунын улкен мані бар. Сіз омірініздін есеп кисабын жургізуді оз мойнынызга жуктеп, омір жолыныздагы орасан молшылыкка аршынды кадам жасаныз.