Infrastruktura I Środowisko 2007-2013

Cel główny – podniesienie atrakcyjności inwestycji Polski i jej

regionów

poprzez rozwój infrastruktury technicznej, przy równoczesnej ochronie

i

poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowania tożsamości

kulturowej i

rozwijania spójności terytorialnej.

Cele szczegółowe m.in.:

1. Budowa infrastruktury zapewniającej, ze rozwój gospodarczy

Polski będzie dokonywał się przy równoczesnym zachowaniu i

poprawie stanu środowiska naturalnego.

2. Zwiększenie dostępności głównych ośrodków gospodarczych w

Polsce poprzez powiązanie ich siecią autostrad i dróg

ekspresowych

3. Zapewnienie długookresowego bezpieczeństwa energetycznego

Polski poprzez dywersyfikację dostaw, zmniejszenie

energochłonności gospodarki.

280

Program Operacyjny

Infrastruktura I Środowisko 2007-2013

Budżet Programu – 36,4 mld euro

Wkład wspólnotowy UE – 27,9 mld euro z EFRR

Wkład krajowy – 8,5 mld euro

Program posiada 15 priorytetów, m.in.

Priorytet I – Gospodarka wodno - ściekowa

Priorytet IV – Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do

wymogów ochrony środowiska - MŚP

Priorytet VI – Drogowa i lotnicza sieć TEN-T

Priorytet X – Bezpieczeństwo energetyczne, w tym dywersyfikacja

źródeł energii

Priorytet XII – Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności

systemu ochrony zdrowia.

141

281

Bariery dla rozwoju przedsiębiorczości

2007-2013

1. Warunki prowadzenia działalności

gospodarczej

- niska jakość prawa

- zbiurokratyzowane procedury zakładania i prowadzenia działalności

gospodarczej, np. nie istniejące „jedno okienko”

2. Administracja:

- rosnąca niechęć do współpracy z biznesem

- dominacja procesów biurokratycznych – procedura a efektywność

- tradycyjne metody zarządzania w administracji – brak nastawienia na

klienta

- niski poziom informatyzacji procesów administracyjnych – usługi on-line

nie funkcjonują

282

Bariery dla rozwoju przedsiębiorczości

2007-2013

3. Rynek pracy i kapitał ludzki:

- produktywność pracy/pracownik – 60% średniej UE / 25%

- elastyczność rynku pracy warunkiem wzrostu zatrudnienia

- niska mobilność przestrzenna

- strukturalne niedopasowanie kierunków kształcenia do potrzeb

rynku pracy

- wysokie pozapłacowe koszty pracy jako bariera aktywizacji osób o

najniższych kwalifikacjach i przyczyna szarej strefy

4. Zamówienia publiczne:

- mały nacisk na jakość i innowacyjność zamawianych produktów i

usług

- zbiurokratyzowany proces przetargowy

- warunki przetargowe zamykające drogę dla MŚP – wysokie progi

finansowe

142

283

Bariery dla rozwoju przedsiębiorczości

2007-2013

6. Kapitał:

- 69% MŚP finansuje inwestycje ze środków własnych

- brak dostępu do kapitału podwyższonego ryzyka

przedsięwzięcia innowacyjne trudne do sfinansowania z

tradycyjnych źródeł (kredyt)

- dotacje unijne obciążone dużą biurokracją, nie uwzględniają

wyższego poziomu ryzyka

Finansowanie zewnętrzne – kredyty bankowe

Kredyt bankowy – umowa zawarta w formie pisemnej pomiędzy bankiem a

kredytobiorcą. Bank zobowiązuje się udostępnić określoną kwotę na

określony cel oraz czas a kredytobiorca zobowiązuje się wykorzystać kredyt

zgodnie z jego przeznaczeniem oraz zwrócić pobraną kwotę wraz z

należnym bankowi wynagrodzeniem w postaci prowizji i odsetek.

Kredyt ma swoje źródło prawa w ustawie prawo bankowe, na podstawie

której bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas

oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na

określony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na

warunkach wskazanych w umowie, zwrotu kredytu wraz z należnymi

odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz do zapłaty prowizji od

udzielonego kredytu

Udzielenie kredytu jest uzależnione od posiadania przez kredytobiorcę

zdolności kredytowej. Ocena zdolności kredytowej jest dokonywana na

podstawie procedury obowiązującej w danym banku.

W umowie kredytowej są określone: zabezpieczenie spłaty kredytu,

celowość kredytu i okres jego trwania. Dopuszcza się okresy karencji w

spłacie kredytu.

143

Finansowanie zewnętrzne – kredyty bankowe

Funkcji kredytu:

• emisyjna - kredyt stanowi źródło emisji pieniądza,

• dochodowa - kredyt stanowi dodatkowe źródło dochodu dla

kredytobiorcy,

• rozdzielcza - kredyt przemieszcza środki finansowe od osób

gromadzących w bankach w formie lokat do osób korzystających z

kredytów,

• motywacyjna - kredyt motywuje do podejmowania i prowadzenia

działalności gospodarczej, a także motywuje kredytobiorcę do

podejmowania racjonalnych decyzji pozwalającej na utrzymanie dobrej

kondycji ekonomiczno-finansowej lub jej poprawę.

Finansowanie zewnętrzne – kredyty bankowe

Rodzaje kredytów:

a) ze względu na czas, na jaki kredyt jest udzielony:

- krótkoterminowy,

- średnioterminowy,

- długoterminowy,

b) ze względu na przedmiot kredytu:

- towarowy,

- pieniężny,

- inwestycyjny,

c) ze względu na technikę operacji kredytowych:

- kredyt udzielony w formie jednorazowej wypłaty,

- kredyt w rachunku bieżącym,

d) ze względu na terminowość spłaty i sytuację ekonomicznofinansową

kredytobiorcy:

- kredyty normalne –

- kredyty poniżej standardu –

- kredyty wątpliwe –

- kredyty stracone

144

Finansowanie zewnętrzne – kredyty bankowe

Kredyty ze względu na technikę funkcjonowania oraz metodologię rozliczania

kosztów można podzielić na następujące typy:

• rewolwingowe,

• nierewolwingowe oraz

• konsorcjalne

• Kredyt rewolwingowy jest to kredyt, w którym kredytobiorca w okresie

umownym wykorzystuje środki z udzielonego kredytu do wysokości

ustalonego limitu z jednoczesną możliwością wcześniejszej spłaty i

ponownego wykorzystania do wysokości wskazanego limitu. Spłata kredytu

może następować automatycznie z pierwszych wpływów na rachunek

kredytobiorcy lub na podstawie każdorazowych odrębnych dyspozycji.

• Kredyty nierewolwingowe mogą być uruchomione przez kredytobiorcę w

całości bądź transzami, a spłacane w terminach określonych umową

kredytową Kredytobiorca ma prawo (lub nie) dokonać wcześniejszej spłaty

kredytu, ale nie ma prawa ponownie wykorzystać wcześniej spłaconych

środków kredytowych.

• Kredyt konsorcjalny jest udzielany przez kilka banków. Konsorcjum tworzy się

z reguły wtedy, gdy udzielenie kredytu danemu kredytobiorcy przez jeden bank

przekracza jego możliwości wynikające z wielkości funduszy własnych

Kredyt konsorcjalny może mieć charakter rewolwingowy lub

nierewolwingowy.

Finansowanie zewnętrzne – kredyty bankowe

Zabezpieczenia kredytów dla przedsiębiorstw:

• osobowe:

– poręczenie - osoba fizyczna lub prawna zobowiązuje się do spłaty kredytu z

odsetkami, jeżeli kredytobiorca nie spłaci go w terminie

– weksel własny in blanco - kształtuje dodatkową ścieżkę egzekwowania

roszczeń banku. Bank jest uprawniony wypełnić weksel w przypadku

zaprzestania spłaty

– poręczenie wekslowe (awal)

– gwarancja bankowa

– przelew (cesja) wierzytelności - bank kredytujący żąda zadeklarowania przez

nabywcę, że cedowaną wierzytelność przekaże bankowi kredytującemu

– przystąpienie do długu

• rzeczowe:

– zastaw na rzeczach i prawach

– blokada środków na rachunku bankowym - ustalona pisemnie z wykluczeniem

odwołania

– kaucja - wymaga umowy pisemnej, składa się ją na odrębnym rachunku

bankowym

– bon na okaziciela

– hipoteka - zabezpieczenie spłaty kredytu na nieruchomości, dla której złożono

księgę wieczystą. Przypisana jest do nieruchomości bez względu na to, kto jest

jej właścicielem.

145

Finansowanie zewnętrzne – kredyty bankowe

Rodzaje kredytów dla przedsiębiorstw:

• kredyt obrotowy

– kredyt w rachunku bieżącym

– kredyt rewolwingowy (odnawialny)

– kredyt w rachunku kredytowym

• kredyt docelowy przeznaczony na określoną w umowie

operację

• kredyt na pokrycie bieżących zobowiązań udzielony jako

pomoc finansowa w przypadku braku środków pieniężnych na

pokrycie zobowiązań z okresem kredytowania krótszym niż 30

dni

• linia kredytowa odnawialna i nieodnawialna

• kredyt sezonowy udzielany jest firmom związanym z

sezonowością

• kredyt wekslowy dyskontowy i akceptacyjny

• kredyt inwestycyjny udzielony na sfinansowanie inwestycji -

Obligacje

Obligacja jest papierem wartościowym poświadczającym wierzytelność

(zobowiązanie) emitenta wobec jej właściciela na określoną kwotę

wraz z odsetkami w ustalonym terminie. Emitentami obligacji mogą

być

- podmioty prowadzące działalność gospodarczą, posiadające

osobowość prawną oraz spółki komandytowo-akcyjne,

- spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajowa

Spółdzielcza

Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa,

- gminy, powiaty, województwa – jednostki samorządu terytorialnego,

związki tych jednostek oraz miasto stołeczne Warszawa,

- inne podmioty posiadające osobowość prawną, upoważnione do

emisji obligacji na podstawie innych ustaw,

- instytucje finansowe,)

146

podział ze względu na rodzaj

emitenta obligacje

Cechy charakterystyczne obligacji

Najważniejsze to:

• termin wykupu - jest to termin, po upływie którego emitent zobowiązany jest

dokonać wykupu, tzn. zwrócić zaciągnięty kredyt właścicielowi obligacji;

• wartość (cena) nominalna - jest to wartość, którą emitent zwraca w dniu wykupu;

• cena emisyjna - jest to cena, po której obligacja jest sprzedawana w momencie

emisji pierwszemu właścicielowi;

• oprocentowanie - określa wielkość odsetek od zaciągniętego kredytu; wyrażone

jest w procentach wartości nominalnej; zwykle odsetki płacone są regularnie, np.

co rok, co pół roku, co kwartał.

• Przykład:

Rozpatrzmy hipotetyczną obligację wyemitowaną w dniu 1.09.1995 z terminem

wykupu 1.09.1997, której wartość nominalna wynosi 100, oprocentowanie 16%,

przy czym odsetki płacone są co pół roku. Właściciel tej obligacji, który przetrzymał

ją do terminu wykupu, otrzymał następujące dochody: - pół roku po zakupie

(1.03.1996): 8 (odsetki półroczne); - rok po zakupie (1.09.1996): 8 (odsetki

półroczne); - półtora roku po zakupie (1.03.1997): 8 (odsetki półroczne);

- dwa lata po zakupie w momencie wykupu (1.09.1997): 8+100

(odsetki półroczne plus wartość nominalna).

147

Obligacje - rodzaje

Podstawowe rodzaje obligacji