4 Тақырып. Шотты көшіру. Шоттарды жою

Дәріс сұрақтары:

1. Шоттар жоспарының түсінігі.

2. Шотты көшіру немесе жою.

1.Шартты-тұрақты деректерді күнделікті жұмыс барысында да енгізуге болады. 1С: Бухгалтерия программасында осындай деректерді сақтауға арналған анықтамалықтар мен сыныптамалар бар.Олардың ішінде ең негізгісі Шоттар жоспары болып табылады.

Программамен жұмысты бастамас бұрын бухгалтер-пайдаланушы кәсіпорында жүргізілетін негізгі есеп принцинципін және оны жүргізу барысында қолданылатын шоттарды анықтап алып, оны қазақстандық шоттар жоспарына ауыстыруы керек, осы шоттар негізінде бухгалтерлік есеп жүргізіледі және керекті құжаттар алынады.Кәсіпорында нормативтік құжаттармен берілген стандартты шоттар жоспары және басқа да арнайы шоттар жоспары қолданылады.Шоттар жүйесі кәсіпорынның есеп саясатына байланысты.1С: Бухгалтерия жүйесінде есепті бірнеше шоттар жоспарында жүргізілу мүмкіндіктері қарастырылған.

Шоттар жоспары басты менюдің «Амалдар (Операции)» пунктінен «Шоттар жоспары (План счетов)» бөлімін тандау арқылы іске қосылады.Шоттар жоспарының әр жолы бухгалтерлік есептің нақты немесе қосалқы шоттың көрсететін кестесінен тұрады:

Код – шоттың толық коды (нөмірі);

Атауы (Наименование) – шоттың қосалқы шоттың атауы;

Вал. – валюталық есеп жүргізу белгісі.Егер берілген шот немесе қосалқы шот бойынша валюталық есеп жүргізілсе, онда «Вал.» бағанасы (+) таңбасы қойылады;

Кол. – сандық есеп жүргізу белгісі.Егер берілген шот немесе қосалқы шот бойынша сандық есеп жүргізілсе, онда «Кол.» бағанасы (+) таңбасы қойылады;

Заб. – баланстан тыс шоттар белгісі;

Акт. – активтік шоттар белгісі.Нақты мәндері мынадай мәндерді қабылдайды: А – активтік, П – пассивтік, АП – активті-пассивтік;

Субконто 1,...,Субконто 10 – Субконто түрінің мәні, бағанада көртелген, берілген шоттың талдамалы есебін анықтайды.Мысалы, кестеде көрсетілгендей Субконто 1 бағанасындағы Негізгі құралдар бірінші деңгейдегі субконто түрі – «Негізгі құрал», ал Субконто 2 бағанасындағы екінші деңгейдегі субконто түрі – «Бөлімшелер» екенін, яғни осы шот бойынша талдамалы есеп жүргізілетінін білдіреді.

Егер жүйеде бірнеше шоттар қолданылатын болса, онда терезенін жоғарғы жағында шоттар жоспарының атауы көрсетілген кескін (закладка) шығады.Кесте шоттар жоспарын таңдау үшін сол кестенің бірін тандаған жеткілікті немесе басты менюдегі «Әрекет (Действия)» пунктінен «Шоттар жоспарын тандау (Выбрать план счетов)» командасын таңдау керек.

Шоттар жоспарымен жұмыс істеуге арналған пернелер:

• Ctrl+Shift+F және Ctrl+Shift+B – шоттар жоспарына өту;

• Ctrl+төменгі сызық – нақты шоттың қосалқы шотын қарап шығу немесе менюдің «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Келесі деңгей (Следуйщии уровень)» командасын танда;

• Ctrl+жоғарғы сызық – кері қайту үшін немесе менюдің«Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Алдыңғы деңгей (Предыдущии уровень)» командасын таңдау.Нақты шотты іздеу үшін пернелер тақтасынан сол шоттың нөмерін таңдау жеткілікті.

Жаңа шот немесе қосалқы шот еңгізу үшін келесі амалдар орандалады:

• Шоттар жоспары терезіндегі құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе

• Ins пернесін басыңыз немесе

• Программаның басты менюсіндегі «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Жаңа (Новый)» командасын таңдаңыз.Шоттарды өзгерту үшін басты менюдің «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Өзгерту (Изменить)» командасын таңдаңыз немесе

• --- шоттар жоспары терезесінің құралдар тақтасын --- кнопкасын немесе Shift+Enter пернелерін басыңыз.Жеке терезелерге түзету еңгізу барысында түзетуді аяқтағаннан кейін Ок кнопкасын немесе терезені басу керек.Құралдар тақтасындағы --- кнопкасы немесе Enter пенесі еңгізілген жазуды сақтайды.

Шоттар диалогта қарау үшін келесі іс-әрекеттердің бірін орындаңыз:

• Шоттар жоспары терезіндегі құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе

• Программаның басты менюсіндегі «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Қарау (Просмотр)» командасын таңдаңыз.

2. Шотты көшіру.

Шотты немесе қосалқы шотты шоттар жоспарына көшіру, бар шотты немесе қосалқы шотты көшіру арқылы енгізілуі мүмкін.Ол үшін курсорды керекті шотқа немесе қосалқы шотқа қойып, келесі әрекеттердің бірін орындау жеткілікті:

• F9 пернесін басыңыз немесе

• Шоттар жоспары терезесінің құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе

• Программаның «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Көшіру (Копировать)» командасын таңдаңыз.

Шоттарды жою.

Шоттар жоспарына еңгізген шоттар пайдаланушымен жұмыстың барысында жойылуы немесе жойылуға белгіленуі мүмкін.Шотты қосалқы шотты жою үшін немесе жоюға белгілеу үшін курсорды сол шотқа қойып, келесі іс-әрекеттердің бірін орыңдаңыз:

• Del пернесін басыңыз немесе

• Шоттар жоспары терезіндегі құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе

• Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Жою (Удалить)» командасын таңдаңыз.

Экрандағы сұранысқа Иә (Да) деп жауап бергеннен кейін таңдалған шот жойылады.

Жойылуға белгіленген белгіні алып тастау.

Шоттағы қосалқы шоттағы белгіні алып тастау үшін курсорды керекті шотқа/қосалқы шотқа қойып келесі әрекеттердің бірін таңдаңыз:

• Del пернесін басыңыз немесе

• Шоттар жоспары терезіндегі құралдар тақтасынан --- кнопкасын таңдаңыз немесе

• Менюдің «Әрекет (Действия)» пунктіндегі «Жоюдағы белгіні алып тастау (отменить пометку на удаление)» командасын басыңыз.

Егер шоттың деректермелері қайталанатын болса, онда ең соңғы еңгізілген деректемелер ғана емес, алдыңғы еңгізілген деректемелер күнімен қоса сақталады.Әр шот бойынша оның мәнін өзгерту тарихы, басқа шоттардың тарихына тәуелсіз сақталады.

Өзін-өзі тексеру сұрақтары:

1. Шоттарды көшіру қалай жүзеге асырылады?

2. Шоттарды қалай жоюға болады?

3. Шоттардың Үлгілік жоспары деген не?