78.Лактациялық аменорея әдісі (лаә), әсер ету механизмі, артықшылығы, кемшілігі.

ЛАӘ - жуктиликтен коргану ушин тоспен емизуди колдану адиси.. Дурыс колданса бул адистин эффективтилиги 98%.

Бул адис тиимди болады егер:

1. Анасы баласын тек тоспен емизсе,

2. Анасы баласын кундиз ар 4 сагат сайын, тунде ар 6 сагат сайын емизу керек. Канша жии емизсе сонша адистин эффективтилиги жогарылай туседи.

3. Менструация али жок болу

4. Босанганына 6 айдан аспаган.

Асер ету механизми:

Баланы емизгенде урпидеги нервтердин титиркенуинен пролактиннин ондирилуи жогарылап, овуляция тежеледи.

Артыкшылыгы:

Егер дурыс уолданса эффективтилиги жогары

Колданылуы онай,

материалдык шыгын болмайды

Бала ушин табиги тамактану пайдалы

Кемшилиги:

Дурыс колданбаса эффективтилиги томен,

Барлык саби тунде емгиси келе бермейди

Жыныстык инфекциялардан коргамайды

79.Спермицидтер. Әсер ету механизмі. Қолдануға көрсеткіштер. Кемшіліктері.

Спермицидтер- химиялык контрацептивтер.

Асер ету механизми: Казирги кездеги спермицидтер еки компоненттен турады.: химиялык заттан жане негизинен. Химиялык заты сперматозоидты олтиреди, негизи спермицидтин кынап ишинде таралуын камтамасыз етеди ол жатыр мойнын каптайды. Активти заты- нон-оксилон-9.

Спермицидтер келеси формада кездеседи:

• Желе- диафрагмалар мен цервикальды калпакшалармен бирге колданса асери 6 сагатка жетеди. Кынапка енгизген сон бирден асер етеди.

• Пены – енгизген сон бирден асер етеди, асер ету узактыгы 1 саг жуык. Аэрозоль ушин арнайы контейнер керек.

• Таящие свечки – енгизген сон 10-15 мин сон асер етеди, асер ету узактыгы 1 саг аспайды

• Растворимые пленки - енгизген сон 10-15 мин сон асер етеди, асер ету узактыгы 1 саг аспайды.

Корсеткиштер:

• Жуктиликтен эпизодтык коргануда,

• Ауыздык контрацептивтерди колдануда бир таблеткасын кабылдауды умытып кетсе немесе уакытынан кешиксе

• Ауыздык контрацептивтерди немесе жатыришилик контрацептивтеди уакытша колдануга болмайтын жагдайларда

• Босанудан кейинги кезен немесе емизу кезинде

• Жуктиликти узген сон

• Менопауза алдында

Карсы корсеткиштер:

• Препаратка аллергия болса

• Жуктилик

• Жыныс мушелеринин жедел кабыну ауруларында

Кемшиликтери:

• Аллергия

• Кынап микрофлорасы бузылып дисбактериоз дамиды

• Жуктиликтен коргану мумкиншилиги жогары емес

• Асер етуи кыска

80.Кешенделген ауыздық контрацептивтер. Артықшылығы, тағайындауға көрсеткіштер мен қарсы көрсеткіштер, жанама әсерлері. Қабылдау шарттары.

Кешенделген ауыздык контрацептивтер- жуктиликтен коргану ушин колданылатын гармональды препарат. Онын эффективтилиги жогары жане асери кайтымды.

Курамы:

Оральді контрацепция, яғни ұрықтануға қарсы препарат комбинациясында эстроген және прогестина немесе прогестин бар. Бізге бір –, екі -, және үш- фазалы комбинерленген эстроген – гестагенди препараттар белгілі.

• Бір фазалыға: овулен, овидон, регевидон, диане - 35, микрогинон жатады;

• Екі фазалыға: антеовин, климин, дивин жатады.

• Үш фазалыға: триквилар, тризистон, трирегол, марвелон және т.б

КАК курамындагы этинилэстрадиолга карай:

• Жогарыдозаланган(35мкг дан жогары)

• Томендозаланган(30-35 мкг)

• Микродозаланган(20мкг)

Комбинерленген оральді таблеткалар құрамында эстрогеннің (этинилэстрадиол немесе местранол ) және прогестиннің құрамы әр түрлі мөлшерде болады. Бірақ, қазіргі кездегі препараттар құрамында төмен дозалы эстроген (бір таблеткада 20 – 50 мкг) болады. Оларда 21 күн ішінде цикл арасында апталық үзіліспен қабылдайды. Құрамында прогестині бар препараттарды үзіліссіз қабылдайды.

Әсер ету механизмі.

• Овулияцияны төмендету КОК - тың негізгі механизмдік әсері. Эстраегендер сияқты прогестиндер де гонатропин синтезін төмендетіп, овуляцияны тоқтатады. Гонадотропин-релизинг-гармон секрециясын тежейди, содан ФСГ мен ЛГ ондирилуи томендеп овуляція тежеледи.

• Жатыр мойны шырышы қоюланып, жабысқақтанады. Цервикальді өзекке сперматозоидтардың жылжуына кедергі жасайды.

• Прогестин әсерінен эндометрий активтілігін төмендетіп, сонымен бірге бластоцистаны имплантациялауға дайын болмайды.

Артыкшылыктары:

• Жыныстык катынаска асери жок

• Эффективтилиги жогары

• Колданылуы колайлы

• Асери кайтымды

• Узак жане ретти колданса, эндометрий мен аналык бездин, эндометрий обырынын, сут безинин катерсиз исиктеринин, жатыр миомесынын, алдын алады

• Дисфункциональды жатырдан кан кету, катты ауырсынумен болатын менструацияда темиртапшылык анемияда, менструація алды синдромда емдик асер корсетеди

• Эндометриозга емдик асер

• Себорея, акне, гирсутизмде емдик асер

• Постменопаузалы остеопороздын алдын алады

Кемшиликтери:

• Кун сайын кабылдап отыру керек

• Кабылдаганда кателиктер жиберу каупи жогары(уакытынан шатасып)

• Жынысты жолмен берилетин инфекциядан коргамайды

• Баска дарилер ишсе эффективтилиги томендейди

Корсеткиштер:

• Аборттан кейинги кезенде

• Босанудан кейинги кезенде(3 аптадан сон)

• Анамнезинде эктопиялык жуктилиги бар

• Менометроррагиясы бар ларга

• Темиртапшылык анемиясы бар

• 18-35 жас аралыганда

• Дисфункциональды жатырдан кан кету, катты ауырсынумен болатын менструацияда темиртапшылык анемияда, менструація алды синдромда

• Эндометриозы бар

• Аналык без кистасы бар айелдер

• Акне, себорея, гирсутизмде

• Репродуктивти жастагы айелдердин барлыгына болады.

Карсы корсеткиштер:

• Жуктилик

• Тамырлы бузылыстар( АГ, терен веналар тромбозы, МКЖБ, ЖКА)

• 35 жастан аскандар 18 жаска толмагандар

• Бауыр, буйрек аурулары

• Бауыр исиктери

• 35 жастан аскан темки шегетин

• 3-4 дарежедеги семиздик

• Гармонтауелди катерли исиктер

• Сут бези обыры

• Босанган емизули айелдер

• Кынаптык кан кетулер

Жанама асерлери:

• Эстрагентауелди асер: журек айну, кусу, бас айналу, коп. молшерде етеккиртаризди кан келу,

• Гестагентауелди асер: титиргкенгиш, депрессия, шаршагыштык, либидо томендеуи

• Бас ауру

• Мигрень

• Сут бездеринин улгюы

• Каннын ую жуйесин белсендиреди

• Артериялык кысым жогарылайды

• Метаболиттик бузылыстар

• Жатырлык канкету

• Узак колданса канап микрофлорасын бузады

• Алергия

Колдану шарттары:

КАК-ты менструальды циклдин биринши кунинен баста колданады. Кун сайын бир уакытта 1 таблеткадан 21кун кабылдайды. Кейинги 7 кун узилис жасайды. Егер дарини кабылдауды 12 сагаттан кем уакытта умытылып кетсе онда 2 таблетка кабылдайды, егер 12 сагаттан коп. уакыт умытып кетсе 4 таблетка кабылдайды.