34. Етеккір қызметін. Етеккір қызметін реттеудің деңгейлері

Етеккір циклі екі етеккір қан кетулердің арасындағы (бірінші күннен келесі етеккірдің алғашқы күніне дейін) интервалды, фолликул фазасынан (фолликулдің түзілу), лютеин фазасынан (сары денешік түзілу) тұратын үрдіс.

Етеккір қызметі нейроэндокрин жүйесімен реттеледі. Етеккір циклі әр адамда әртүрлі, 21—36 күн: 60 % әйелде — 28 күн, 28 % — 21—27 күн, 12 %— 30—36 күн.

Етеккір қызметі 11-14 жастан бастап менопаузаға (47-55) дейін болады. Етеккірдің ағу көлемі 50-100 мл, сілтілі, ұйындысыз, нашар ұйыйды.

Етеккір қызметін реттеудің деңгейлері

Етеккір циклін реттейтін 5 звено:1) ОЖЖ 2) гипоталамус – рилизинг-фактор өндіру 3) аденогипофиз- гонадолибериндер гонадотропиндердің өндірілуін шақырады . 4) аналық без-гонадотропты гормондар (ФСГ фолликулдардың өсуін жоғарылатады (алғашында барлық фолликулдар дами береді,сосын ішінен 1уі доминантты болады,эстрогендердің өндірілуі жоғарылауынан қалған фолликулдардың өсуін тежейді,сосын ФСГ гормонының өндірілуі біртіндеп төмендейді) , ЛГ (овуляцияға дейін 24 сағат бұрын өндірілуі шыңына жетеді) және эстогендердің өндірілуі жоғарылауынан пргестерон төмендейді,ол овуляцияға әкеледі.овуляциядан кейін жарылған фолликул орнында прогестерон өндіруші сары дене түзіледі.егер жүктілік 12 кун ішінде болмаса,сары дене атрофияға ұшырап,цикл қайталана береді. Аналық бездік циклда тағы гормондардын асерінен болатын фолликулярлы и лютеинді фазалар жүреді. 5) жатыр-эстроген әсерінен жатыр эндометриі пролиферацияға ұшырайды,сосын прогестерон көлемі жоғарылағанда пролиферация тоқтайды,если беременность не наступила эндометрий отторгается вследствие атрофических изменений и ишемии.

34.Бедеу некені тексеру алгоритмі.

ДСҰ ұйымының анықтамасы бойынша,бедеулі неке-бала жасындағы әйелдің қалыпты жыныстық өмірде,контрацепция заттарынсыз 1 жыл ішінде жүктіліктің болмауын айтамыз. Бедеуліктің себебі біреуінде немесе екеуінде де репродуктивті жүйесінде бұзылыстардың болуы мүмкін.

КЛАССИФИКАЦИЯ БЕСПЛОДИЯ:

1. БІРІНШІЛІК

2. ЕКІНШІЛІК

3. ӘЙЕЛ БЕДЕУЛІГІ

4. ЕРКЕК БЕДЕУЛІГІ

5. КОМБИНИРЛЕНГЕН

6. ИДИОПАТИЯЛЫҚ

7. ТУА БІТКЕН

8. КЕЙІННЕН ПАЙДА БОЛҒАН

9. УАҚЫТША

10. ҰДАЙЫ

ДИАГНОСТИКА

• ГИСТЕРОСАЛЬПИНГОГРАФИЯ-жатырға контраст зат енгізіліп,рентген суреті жасалады.суреттен жатыр қуысын және жатыр түтікшесі қуысын кореміз.

• ЛАПАРОСКОПИЯ

• УДЗ

• Базальды температураны өлшеу-аналық бездің эндокриндік бұзылысын анықтай аламыз.

• Гистероскопия-жатыр қуысына гистероскоп енгізіледі,сол арқылы жатыр қуысын,ауруларын анықтай аламыз.

• Гормональды тексеру

• Инфекцияға тексеру

• Посткоитальды тест(иммунологиялық фактор)

• Фолликулометрия-ультрадыбыстық мониторинг арқылы жұмыртқа жасушаның өсуін,шығуын анықтаймыз.

• Еркектің спермограммасы

• Жатыр түтікшелерінің өткізгіштігін анықтау-метросальпингография,эхосальпингоскопия,хромогистероскопия.

• антиспермалық антиденені анықтау-жұптардың иммунологиялық сәйкестігін анықтау.

34. Сүт бездерін тексеру әдістері.

1. Қарау және пальпациялау

Қарауда даму аномалияларын,пішінінің және көлемінің өзгерісін,тері жамылғысының түсінің өзгерісінанықтаймыз

Пальпация-беткей және терең пальпация жасаймыз.пальпацияда анық шекарасы жоқ, тығыз ауырсыну аймағын анықтаймыз. Сондай ақ үлкейген бездік бөліктерді, (булыжная мастовая түрінде) анықталады. Жиірек локальды ауырсыну кездеседі.

2. Рентгенологиялық маммография

Сүт безіндегі патологиялық өзгерістерді дер кезінде анықтауға мүмкіндік береді.2 проекцияда жүргізіледі- тура және бүйірінен. Етеккір циклы аяқталған сон 5-10 күн, сүт безі паренхимасының ауырсынуы жіне ісінгені басылған соң түсіреміз.

3. УДЗ

Жарақат, қабыну болған кезде, ісіктерді анықтауға болады.

4. Радиотермометрия

Сүт безінің ішкі температурасын және терілік температураны анықтаймыз.

5. Рентгенологиялық тексеру

34. Репродуктивті жүйенің функционалды жағдайын анықтауға арналған функционалды диагностика тестілері.

Мына тесттер жатады:»қарашық,папоротник,шырыштың созылуы» симптомдары,базальды

температураны өлшеу,КПИ,қандағы гормонды радиоиммунологиялық тексеру.

Қарашық Феномені-етеккір кезінде стеройдты гормондардың әсерінен жатыр мойны тонусы өзгереді.10-14 күндік циклға дейін жатыр 0,3 см диаметрге дейін кеңейеді,жұмырланып,жылтырайды. Шырыш тамшылары сыртқы аңқаға өтіп,оған жарық жағып қарағанда,күңгірттеніп,қарашық тәрізді көрінеді-Қарашық симптомы-оң.келесі күндері шырыш көлемі азаяды,18-19 күндерден жатыр тесігі жабылып,шырыш тоқтайды,жатыр мойны құрғақ болады,Қарашық симптомы-теріс.

Папоротник феномені-етеккір циклі кезінде жатыр мойны каналынан шырыштың өзгеруі болады,оның өзгеруіне жыныс гормондары әсер етеді.бұл феномен-эстрогендік активтіліктің диагностикалық тесті болып табылады. Жатыр мойны каналынан алынған шырышты заттақ шыныға салып,кептіріп қарағанда,папоротник жапырағы тәрізді микроскопиялық көрініс береді.

Шырыш созылу симптомы-Цервикальды каналдан пинцетпен шырыш алып,пинцетті ашқанда,шырыштан ұзын жіп тәрізді шырыш пайда болады.ол шырыштың тұтқырлығына байланысты.жіптің ең ұзын болуы-овуляция периодына байланысты.жатыр мойнында шырыштың болуы-сары дененің түзілуінің белгісі болып табылады.

Базальды температураны өлшеу-гипоталамустағы жылу реттеу орталығына прогестеронның әсерінен базальды температура өзгереді.оны таңертең тік ішектен,төсектен тұрмай,аш кезінде термометрмен өлшейді.етеккірдің 1 фазасында-температура 37С тан төмен (0,2-0,3градус),овуляциядан кейін 0,6-0,8 градусқа жоғарылайды,37,1-37,4 градуста біркалыпты сакталады,етеккір цикліне 1-2 күн қалғанда алғашқы көрсеткішке дейін төмен түседі.оны экстроген төмендетсе,прогестерон-жоғарылатады.

КПИ-қынаптық мазоктан эпителий жасушыларының жеке түрлерінің болуын цитологиялық зерттейміз. Әйел организміндегі эстрогендердің деңгейін анықтаймыз.фолликулярлы фазада-КПИ-25-30%,овуляция кезінде-60-70%,лютейнді фазада-25-30%7 эстрогендердің жоғарылауы-КПИ ді жоғарылатады.