71.Туляремия,жалпы сипаттамасы,алдын алу және эпидемияға қарсы шаралар қағидалары.

Туляремия-қоздырғышының таралу механизмі әр түрлі болып келетін табиғи ошақты клиникасында интосикациямен, қызбамен, лимфа түйіндерінің және басқа жүйелердің зақымдалуымен жүретін, зоонозды жедел инфекциялық ауру.

Этиологиясы: Қоздырғышы-Frahcisella tularehsis, Francezella туысы, Brucellaceae тұқымдасына жатады. Екі антигендік комплексі бар:

• қабықтық Vi антиген

• соматикалық О антиген

Ұсақ кокк тәрізді және таяқшалар, капсула түзеді, эндотоксин бөледі, сыртқы ортада төзімді. Гр «-». Қоздырғыштың 3 түрі бар:

• арктикалық емес (американдық)

• орта азиаттық

• галарктикалық (европа-азиаттық)

Эпидемиологиясы: Туляремия кең тараған, спородикалық вспышкамен өтетін, табиғи ошақты болып кездесетін ауру. Табиғи ошақтың 5 түрі бар: орманда, қырда, таулы-өзенді, тоғайсыз, тундралық. Әрқайсысының өз ерекшелігі бар.

Инфекция көзі:

• әр түрлі жабайы омыртқалы жануарлар (кеміргіштер, қояндар, тышқандар)

• ауылшаруашлық жануарлар (қой, шошқа, ірі қара малдар, солтүстік бұғысы)

• үй жануарлары (иттер)

• инод кенелері (қосымша резервуар)

Таралу механизмі:

• контактілі, қарым-қатынас арқылы (зақымдалған тері жабыны, шырышты қабат арқылы).

• тағам арқылы

• ауа-шаң

• трансмиссивті (тістеп алса немесе кене, масаны езіп жіберсе жұғады)

Мерзімділігі: жаз-күз айлары.

Иммунитет: өмір бойы сақталады.

Патогенезі: туляремия патогенезінде 3 маңызды фактор бар:

1. инфекциялық

2.токсикалық

3.аллергиялық

Клиникасы: Инкубациялық кезең бірнеше сағаттан 7 күнге дейін, кейде 10 күн болады.

Асқынулары:

• екіншілік туляремиялық пневмония

• менингит, менингоэнцефалит

• миокардиодистрофия, перикардит

• жедел өкпе немесе жүрек тамыр жетіспеушілігі

Диагностикасы:

• биологиялық

• серологиялық

• аллергиялық

Емі:

• этиотропты препараттар

• патогенетикалық дезинтоксикациялық заттар

• физиотерапия

72.Жанасу механизммен берілетін инфекциялардың жалпы сипаттамасы.

Қоздырғыштар тері және шырышты қабаттар ішінде тіршілік етеді. Бұл топқа сіреспе, тілме, сібір жарасы, ящур, құтыру ауруы, газды гангрена кіреді.

Тарау механизмі:

-инфекция сыртқы ортаға тері және шырышты қабаттардың бөліктерімен, лимфа, қанмен шығады;

-басқа организмге терінің және шырышты қабаттардың болар-болмас жарақаттары арқылы түседі.

Бұл топтың инфекциялардың тарауында сыртқы ортаның факторлары роль ойнамайды-тікелей қатынас арқылы жұғады (жыныс қатынас арқылы)

кей кезде мал хайуандар қапқан кезде жұғады (құтыру)

- тарау факторлар ретінде тұрмыстық заттар, киімдер болуына тиісті.

Ерекшеліктері:

бұл топтың инфекцияларының тарауы-тұрмыстық жағдайға байланысты болады

кейбір инфекциялардың тарауы травматизммен байланысты (сіреспе, газды гангрена)

кейбір инфекциялардың тарауы таратушыларға байланысты (құтыру, ящур)

5 топқа бөлінеді:

1.Типті инфекция-қоздырғыш және патологиялық процесс терінің үстіңгі қабаттарында орналасады (чесотка, трахома)

2.Жарақатты инфекциялар – терінің бүтіндігі бұзылған кезде (тілме, сіреспе, газды гангрена)

3.Қоздырғыш жарақаттанған шырышты қабаттар арқылы, немесе өзі терінің тегістігін бұзып қанға тарап, екіншіден теріні зақымдайды (сап, яшур)

4.Мал-хайуандардың тістеуінен тарайтын аурулар (құтыру)

5.Жыныс ағзалар арқылы тарайтын инфекциялар (сифилис, гонорея ж.т.б.).

Алдын алу: санитарлы мәдениет, тұрмыстық жағдайды жақсарту, травматизммен күресу.