6.Дизентерия. Эпидемиологиясы. Жіктелуі. Клиникасы. Диагностикасы. Бактериологиялық зерттеуге нәжіс алу техникасы.

Дизентерия-шигелла тұқымдастығымен шақырылған тоқ ішектің шырышты қабаты зақымдалатын жалпы жұқпалы ауру. Эпидемиология: берілу жолы-фекальды-оральды; ауру көзі-ауру адам. Науқас алғашқы 3 күнде аса қауіпті. Берілу жолдары: Григорьев-Шига – тұрмыстық қатынас, Флекснер – су, Зонне – тағам арқылы. Тұрмыстық қатынас жолы арқылы берілуі спорадикалық жағдайларда жиі туындайды. Инфицирлену бір уақытта болмайтындықтан тізбекті түрде жүреді. Су жолы арқылы таралу ошақтың п.б-мен тіпті эпидемия түрінде таралады (балалардың ластанған су қоймаларында шомылуы, тексерілмеген суды пайдалану). Тағамдық жолмен таралу жиі кездеседі. Тағамдық заттар кір қолдан ж/е шыбындармен инфицирленеді. Термиялық өңдеуден өтпейтін тағамдар (қаймақ, сүт, сүзбе, паштет, көкөніс, жеміс) үлкен маңызға ие. Жікт: Типі б/ша: типті ж/е атипті: жасырын, диспепсиялық, субклиниалық, гипертоксикалық; ауырлығы б/ша: жеңіл, орташа ауыр, ауыр; ағымы б/ша: жедел, созылыңқы, созылмалы: үздіксіз, рецидивтеуші. Клин.көр: инкуб кезеңі 7күн, аурудың клиникасы интокс симпт/нан ж/е жергілікті процестен тұрады. Негізгі симптом/ы жалпы интокс ж/е ішек жағынан өгеріс/р б.т. ауру жедел дене t 38-39^о дейін↑ басталады ж/е t⁰ 3күн бойына сақталады. Кейде бірреттік не қайталап құсумен басталады. Бала мазасыз, тамақтан бас тартады, ұйқысы нашар, бас ауруы ж/е орналасуы белгісіз іш ауруы. Нәжісі жиілейді, сұйықтанады, шырыш аралас, кейде қан аралас. Аурудың басында нәжіс қою болады, сосын қан шырыш араласып сұйықтанады. Тенезмдер б/ы, кейде дефекация кезінде тенезмнің қатты болуынан тік ішектің шырышты қабығының түсуі б/ы. Алғ Алғ 3күнде клин симп/ы анық б/ы: тері жамылғысы бозғылт, құрғақ, тургорының әлсіз↓. Бетей пальпац тоқ ішек бойымен ауырсыну сезімі, құрылдау. Терең пальпац сигматәрізді ішек пальпац-ды. Диаг: тіл жамылғымен жамылған, спастикалық қысқарған сигматәрізді ішек, тоқ ішек бойымен ауырсыну, сфинктерит. Бактер. Серология/қ: РНГА, РПГА, РА антидене/ң титрі өседі. Копролог: нейтрофилдер мен эритроцит/р жиналған іріңді шырыш. Ректороманоскопия: тоқ ішектің шырышты қабығының ісінуі, гиперемиясы, қанағыштығы, ұсақ некроз/мен фолликул/ң гиперплазиясы. Бак.зерттеу тех: Нәжісті таңертеңгілік уақытта тапсыру керек.Таңертең нәжіс шықпай қиналса 8 сағат алдын нәжісті алып қойып таңертең тапсыру керек.Нәжісті тапсырар алдында дәрі-дәрмек ішпеу(активированный уголь,темір препараттары, мыс бар, висмут) Әйелде етеккір келіп жатса нәжісті тапсырмау керек.Нәжісті алу техникасы: науқас жамбас сан ж/е тізе буынын бүгіп бүйірімен жатады.Ілмекті пробиркадан абайлап алады. Сол қолмен жамбастарды ашып, ілмекті тік ішікке 9-10 см тереңдікке салып,тік ішектің қабырғасынан жұғынды алып шығырыды. Пробирканың қабырғасына тигізбей ілмектегі жұғындыны пробирканың түбіне салады. Пробирканың сыртына жолдаманы жабыстырып, бак/қ лабораторияға жеткізеді.

7.Есеп: 1. ЖҚА,ЖЗА, ҚБх, Рентген кеуде клеткасын ж/е аяқтарын; 2.ІІ дірежелі анемия, эритроцитопения, лимфоцитоз, нейтропения, ЭТЖ↑; ферритинт↓, темір↓, жалпы темір байланыстыру қасиеті ↑. 3.ДИФ:1. Мегалобласттық анемия: макроцитоз; эритроцит/де Жолли денешік/і мен Кебот сақина/ы анықт; тіке емес билирубин мөлшері↑;шамалы спленомегалия. 2.Гемолитикалық анемия: анемияның жас кезінен дамуы жиі; сүйек қанқасының бұзылысы; тері сарғаюы; көкбауыр ұлғаюы; микросферацитоз; эритроцит/ң осмостық тұқартылығы/ң↓.3. Пароксизмальді түнгі гемоглобинурия: абдоминальды ауырсыну синдромы, склера мен көздің сарғыштығы, түнгі ұйқыдан оянған соң зәрдің қара түсі, көкбауыр ұлғаюы, панцитопения, тромботикалық асқынулар жиі, гемоглобинурия. 4. Темір тапшылықта анемия орташа ауырлық дәрежеде. Гепатоспленомегалия.5. Режим жартылай төсектік.Ет, бауыр, жұмыртқа сарысы, ірімшікті шектеу, бауыр мен балықты, ет ұнтағын көкөніспен беру керек. Феррум Лек сироп 10мл тәул 2 рет.; Актиферрин 5мг/кг/тәул.