Билет 3

1 НейроЖитс. Классификация,этиология, эпидемиология, клиника, диагностика, лечение

Адамның иммунодефицитті инфицирленген вирусы (АИВ-инфекция) латентті вирусты тасымалдаушы түрінде өтіп кетуі мүмкін және синдромның жүре пайда болған имунды тапшылық түрінде (СПИД), АИВ – инфекцияның соңғы сатысы болып табылады. АИВ-инфекциясы, ереже бойынша әртүрлі неврологиялық симтомдармен қатар жүреді. АИВ-инфекциясына байланысты екі неврологиялық топ пайда болады. Бірінші топ – ОЖЖ зақымдалуына және периферикалық жүйке жүйесінің ретровирусымен тікелей салдары. Екінші топқа патологиялық жағдайы кіреді, иммундық тапшылығының салдары жатады. Бұл оппортунистиялық (екінші реттегі немесе параллельді) инфекция орталық және перифериялық жүйке жүйесінің зақымдалуы, ми тіндерінің саркома Капоши локализациясы, ОЖЖ біріншілік лимфомасы.

Этиологиясы

СПИД вирусы 1983 ж. Францияда (Л. Пастер атындағы институт) және АҚШ (Р. Галло зертханасында) бір уақытта сипатталды. Бұл вирус ретровирусты топтан өте жоғары түрленгіштігін игереді. Қазіргі уақытта АИВның негізгі түрлері сипатталды. Генетикалық материал ретінде вирус РНК құрайды, яғни адамның тінінде геномды материалда арнайды вирусты ферменттің – вирусты транскриптазбен жеңіл орналасады. АИВ тінде белсенді көбейеді, вирустың әсерінен жұқтырылған кейбір тіндер гигантты және көп ядролы болып келеді. АИВ адам қанында және оның тіндерінде ұзақ уақытта айналымда болуға қабілетті, бірақ бұдан патогенді әсері болмайды. АИВ тасымалдаушының барлығында СПИД дамымайды, бірақ олардың көбісі қауіп тобын құрайды. Осы латентті кезеңнің қуаттаушы механизмі сондай-ақ вирустың белсендену себебі қазірге дейін толық анық емес. Шешуші мәні болып қосымша, сыртқы факторлар, сондай-ақ және басқа инфекциялар, яғни латентті вирус тасымалдаушы кезеңде компенсаторлы механизмнің бұзылуын шақырады. Иммунды жүйенің толық жағдайы үлкен мән береді, яғни ағзаға токсикалық және инфекционды әсерінің байланысуы сондай-ақ және сол адамның генетикалық ерекшелікті иммунитеттің түзілуі болып табылады.

Эпидемиологиясы

АИВ сыртқы ортаға тұрақсыз. Әзірге жұқтырудың негізгі төрт түрін дәлелдеген. Біріншісі - жыныс жолы арқылы. Бұл жолы әсіресе гомосексуальды контакты кезінде жұқтырылады, ерте кезеңінде пандемия дамуын қамтыған және көбісі шырышты қабықшаның микрожарақатымен байланысты болған. Көп жағдайда гетеросексуальды контакт кезінде жұқтырылады. Қазіргі уақытта негізгі (екінші) жұқтырылу жолы - қайталама қолданған лас қан жұқтырылған медициналық құралдар, наркомандардың көп ретті қолданылатын инесі мен шприцтер кезінде жұқтырылады. Медицинадағы пресонал ластанған медициналық инструменттерді кездейсоқ шаншыған кезінде жұқтырылуы мүмкін. Кейбір жағдайда берілу жолы шаштараздарда кездейсоқ тілу кезі, стоматологиялық кабинеттегі инструменттердің толық емес залалсыздандыру кезі болып табылады. Үшінші берілу жолы – қан дәрілер және оның компоненттері арқылы – ерте кезеңінде пандемия дамуы болған. Барлық әлемде 80- жылдың соңында барлық қан дәрілерден вирусты материалды анықтау үшін міндетті түрде бақылау тұрақтанған, сондықтан бұл берілу жолы мәнсіз болып табылады. Төртінші жұғу жолы – АИВ жұқтырылған анадан балаға беріледі, трансплацентарлы – үлкен эпидемиологиялық мәні жоқ. Басқа берілу жолдары АИВты бір адамнан берілуі әзірге дәлелденбеген. Бұл аурудың жұқтырылу кезіндегі инкубационды кезеңін анықтау қиын.

АИВ жүйке жүйесі және иммунды тіндерде тұрақтану қабілетті. Вирус тінге бағытталып, өз мембрана молекуласындағы CD4-peuenтopын зақымдайды. Иммунды жүйе тіндер арасындағы бұл рецептор негізгі хелперлі тіндердің қызыметін Т-лимфоциттер, құрайды. Аз кезеңде бұл белок басқа мемрана тіндеріне, жиірек жүйке жүйесі тіндеріне , әсіресе микроглия, қан тамыр қабырғалардың және т.б. тіндерде орналасады. АИВ өзінің беткей белоктарының қатысу кезінде, яғни келесі тіндерінің экспрессирленуші беткей жұқтырылған тіндерінде СD4-рецепторымен байланысады.