4000-Нан астам

6.Есік обасынан табылған 26 таңбадан тұратын жазуы бар зат

Күміс табақша

7.Антропологтардың анықтауынша Есік обасындағы жерленген адамның жас шамасы

17-18

9.Сақтардың бөренелерді бір-біріне тығыз орналастырып жасаған табыты.

Саркофаг

10.Сақтар обасындағы сағанаға жер астымен келетін арнайы жол

Дромос

11.Сақ дәуірінің негізгі кездесетін археологиялық ескерткіштері

обалар

12.Үйсін мәдениеті деп аталатын ескерткіштердің негізінен шоғырланған өңірі

Жетісу

13.Жетісу өңіріндегі үйсін мәдениетінің хронологиялық шеңбері

б.з.д. ІІІ ғ.-б.з. ІУ ғасыр

14.Үйсін тайпаларының мекендеген жері

Жетісу

15.Үйсін атауының қытай жазбаларында кездесе бастауы

Б.з.б. ІІ ғасыр

16.Үйсіндер туралы "ат жақты, аққұбаша, сары шашты" деп жазған

Қытай жазбалары

17.Үйсіндер астанасы ретінде аталатын қала.

Қызыл Аңғар

18.Үйсіндердің шығу тегі туралы мәлімет қалдырған тарихшы

Сыма Цянь

19.Үйсіндер саяси және сауда қарым-қатынас жасаған ел

Қытай

20.Үйсіндердің солтүстік батыстағы көршісі

Қаңлы

21.Жазба деректердегі үйсін халқының саны

630 мың

22.Үйсіндер басшысының атауы

Гуньмо

23.Үйсін гуньмосына бағынған тайпа көсемдері атауы.

Бек

24.Үйсін қоғамындағы қатардағы адамдардың мөрлері

балшық және тастан жасалды

25.Үйсін қоғамында дәулетті адамдардың киімі көбінесе тігілді

Жібектен

26.Үйсіндерде мүлік теңсіздігі болғандығын дәлелдейтін

жерлеу орындары

27.Жазба деректердегі үйсін гуньмосының қытай ханшайымына үйлену уақыты

Б.з.б. 107 ж

28.Үйсіндерде егіншіліктің болғандығын дәлелдейтін дерек кездескен қоныс

Ақтас қыстауы

29.Үйсіндердің тұрақты үйлері орналасқан жер

тау бөктерлерінде

30.Үйсіндерде әулеттің зираты орналасқан жер

қонысқа жақын жерлерде

1.Үйсіндердің сұйық тағамға арналған негізгі ыдыстары

былғарыдан жасалды

2.Үйсіндерде жақсы дамыған кәсіп

тері өңдеу

3.Үйсіндерде саз балшықтан ыдыс жасаумен айналысқан

әйелдер

4.Үйсіндердің зергерлік бұйымдары табылған қорым

Ақтас

5.Үйсіндерде жерленген адамның басы қаратылған тұс

Батысқа

6.Ертедегі үйсіндердің құрбандықтары арналды

жаратушы күшке

7.Үйсіндердің қыш заттары мен ыдыстарындағы салынған сурет

күннің суреті

8.Қаңлы мемлекетінің өмір сүру хронологиялық шеңбері

б.з.б. ІІІ-ІІ ғ. б.з. У ғасыр

9.Қаңлылар туралы "Вэсаканың ер жүрек ұлдары…Канха қамалының алдында құрбандық берді" деп жазылған кітап

"Авеста"

10.Қаңлылардың өмірі мен тұрмысын сипаттап жазған тарихшы

Сыма Цянь

11.Қаңлылар туралы негізгі дерек көздері

Қытай деректері

12.Қаңлы мемлекетінің пайда болған уақыты, шекарасы туралы айтылатын маңызды тарихи дерек.

"Цянь хоньшу"

13.Қаңлылардың археологиялық мәдениеттері

Қауыншы, Жетіасар, Отырар-Қаратау

14.Б.з.б.46-36 жылдары қаңлылардың Қытайға қарсы көмек көрсеткен елі

Ғұндар

15.Қытай деректері бойынша ежелгі қаңлылар саны

600 мың

16.Ежелгі қаңлылардың негізгі атамекені

Сырдың орта ағысы

17.Қаңлылардың солтүстігіндегі көршілері

Сармат, Алан

18.Қаңлы мемлекетінің оңтүстігіндегі көршісі

Үйсін

19.Қаңлылардың экономикалық, мәдени, саяси, байланыс жасаған елдері

Қытай, Қушан

20.Қаңлы билеушісінің титулы

Хан

21.Қаңлы елінің астанасы

Битянь

22.Қаңлы елі ішінде бөлінген иелік саны

5

23.Қаңлы елі ішінде әр иелікті басқарғандар

Кіші хандар

24.Қаңлылардың Қауыншы мәдениетінің таралу аймағы

Ташкент төңірегі

25.Қаңлылардың Отырар-Қаратау мәдениетінің тарау аймағы

Сырдың орта ағысы, Қаратау, Талас бойы

26.Қаңлылардың Жетіасар мәдениетінің таралу аймағы

Қуаңдария, Жаңадария аңғарлары

27.Арыстың сол жағалауындағы қаңлы қаласының орны

Көк -Мардан

28.Қаңлылардың Пұшық-Мардан қаласы маңындағы зерттелген қоныс

Қостөбе

29.Шыршық өзенінің оң жағындағы қаңлы қаласы

Зах

30.Қаңлыларды дәнді және бау-бақша дақылдары өсірілген аймақ

Сырдария аңғары

1.Қаңлылардағы шаруашылықтың қосымша түрі

Аң аулау

2.Қаңлылардағы металл өндірісінің орталығы болған аймақ

Шаш-Илах

3.Қаңлыларда металл өңдеудің ірі орталығы болған ежелгі қала

Құлата

4.Шыршық өзенінің оң жақ жағалауындағы Зах каналы, бұл…

қаңлылардікі

5.Қаңлылар жерінен табылған б.з. 3-4 ғ. соғылған теңгелер саны

1300-дей

6.Қытай теңгелері табылған Отырар алқабындағы қаңлы қорымы

Мардан

7.Қаңлылардың Мардан қорымынан табылған теңгелер

қытайдікі

8.Қаңлылардың 16 гектар жерді алып жатқан қала жұрты

Алтын-асар

9.Қаңлыларға жататын өлген адамды киімімен жерлеу аймағы

Қауыншы мәдениеті

10.Қытай деректерінде "ғұн" атауының пайда болған кезі

б.з.б. ІІІ ғ. Аяғы

11.Қытай деректеріндегі ғұн басшысы лауазымы:

"Шаньюи"

12.Ғұндар туралы дерек беретін

қытай деректері

13.Ғұндар кезеңін қамтитын аралық

б.з.б. ІУ ғ.-б.з. ІІІ ғ.

14.Ғұн державасының негізін қалаған

Мөде

15."Жер дегеніміз - мемлекеттің негізі, оны қалай береміз" деген ғұн басшысы

Мөде 16.Шығыстанушы Л.Н.Гумилевтің мәлімдеуінше ғұн державасының пайда болған мерзімі

б.з.б. 209 ж.

17.Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа

ғұндар

18.Ғұндар мемлекеті әскери жүйе бойынша

3 қанатқа бөлінген

19.Ғұн шаньюйінің жақын туыстары иеленген лауазым

"Түменбасы"

20. Ғұн мемлекетіндегі ру саны

24

21.Ғұн мемлекетіндегі Түменбасы әскерінің құрамы

10 мың атты әскер

22.Ғұн мемлекетінде ақсақалдар кеңесі жылына

3 рет шақырылды

23.Ғұндар мен Қытай елі арасындағы соғыс қимылдары созылған уақыт

300 жылдан астам

24.Ғұн мемлекетінің саяси күшейген кезі

б.з.б. ІІ ғ.-б.з.б. І ғ. аралығы

25.Ғұн мемлкетінің оңтүстік және солтүстік болып бөлінген мерзімі

б.з.б. 55 жыл

26.Ғұндардың шығыстан батысқа қарай жылжуы басталған мерзім

б.з.б. ІІ ғ

27."Халықтардың ұлы қоныс аударуын" бастаған

Ғұндар

28.Рим империясына қауіп туғызған ғұн басшысы

Еділ

29.Еділ (ғұн) жауынгерлерінің Галлиядағы Каталаун даласындағы шайқасы болған жыл

451 жыл

30.Ғұн билеушісі Еділдің қайтыс болған уақыты

453 жыл

1.Еділ (Аттила) жөнінде құнды дерек қалдырған

Прийск

2.Аттиланың (Еділ) шамамен өмір сүрген жылдары

400-453.

3."Атилла" операсын жазған италиян композиторы

Джузеппе Верди

4."Еділ" (Атилла) атымен аталатын өзен

Волга

5.Ғұндар жөнінде маңызды дерек қалдырған

Марцеллин

6.Ғұн әскерлерінің негізгі құрамы

Атты әскерлер

7.Ғұндар өсірген үй малдары

Малдың барлық түрін

8.Ғұндардың астық сақтайтын ұралары табылған жерлер,

үй-жайлардың іші

9.Ғұндардың негізгі баспанасы

киіз үйлер

10."Ғұндар жақсы шыныққан, олар отты да қажет етпейді" деп жазған

Марцеллин

11.Ғұндардың ру көсемдері

Ақсақалдар

12.Ғұндардағы биліктің берілу жүйесі

Мұрагерлікпен берілді

13.Ғұндарда опасыздық жасағандарға берілген жаза түрі

өлім жазасы

14.Ғұндардың негізгі өмір салты

көшпелі өмір

15.Ғұн әміршісінің сарайы туралы сипаттап жазған

Прииск

16.Ғұндар бұйымының бетіне түрлі-түсті заттарды жапсыру стилі

"Полихромдық стиль"

17.Ғұндарда бұйым бетіне алтын түйіршіктерді дәнекерлеу әдісі

Зерлеу

18.Ғұндарда бұйымдарды безендіру үшін қолданылған негізгі бейне

Жабайы аңдар

19.Ғұндардың жүннен киім тоқып кигендігін көрсететін негізгі дәлел

Ұршық бастары

20.Көне дәуір авторларының еңбектерінде "сармат" атауының кездесетін мерзімі

б.з.б. ІІІ ғасыр

21.Елімізде сарматтар қоныстанған аймақ

Батыс Қазақстан

22.Сармат тайпаларының өмір сүру мерзімі

б.з.б. УІІІ ғ.-б.з. У ғ.

23.Арал-Каспий аралығы, одан оңтүстікке қарай өмір сүрген сармат тайпасы

Дах

24.Каспий жағалауында өмір сүрген сармат тайпасы

Гиркани

25.Сармат дәуіріндегі Каспий теңізінің атауы

Гиркан

26.Батыс Қазақстан аймағында кездесетін ескерткіштер

Сарматтардікі

27.Савроматтар жөнінде жазып кеткен Рим тарихшысы

Диодор

28.Б.з.б.248-247 жылдары Парфияны басып алған сармат тайпасы

Дай

29.Аршакиддер әулеті билігінің негізін салған сармат тайпасы

Дайлар

30.Үстіртте зерттелген сармат ескерткіштері

Бәйте, Терең

1.Сарматтардың әскери-демократия заманында қауымның ішкі, сыртқы мәселелерін шешетін

Әскер басылары

2.Сарматтардың қоғамдық басқару құрылымы

Әскери демократия

3.Сарматтарда шыныдан жасалған ыдыстарды

Шығыс елдерден алғызды

4.Сарматтардың торсық, саба сияқты ыдыстары жасалынған материал

Тері

5.Сарматтарда көп өсірілген мал түрі

Жылқы, қой

6.Сарматтар өміріндегі қосымша кәсіп

Аңшылық

7.Сарматтардың Бесоба қорымына жерленген

Абыз әйелдер

8.Сарматтардың абыз әйелдер жерленген қорымы

Бесоба

9.Савромат обаларының ішкі құрылымы көбінесе

Ағаштан жасалған

10.Савромат ескерткіштерінің зерттелген қорымы

Сынтас

11.Үш савромат жауынгері жерленген қорым

Сынтас

12.Савроматтардың Сынтас ескерткіштерінен табылған

Сүйек қасықтар

13.Соңғы сармат кезеңінің Атырау облысы Жылыой ауданынан табылған ескерткіші

Аралтөбе

14.Атырау жеріндегі сарматтардың Аралтөбе ескерткіші табылған аудан

Жылыой

15.Көсемнің қару-жарағы, абыз асатаяғы табылған сармат ескерткіші

Аралтөбе

16.Сарматтар өмірінде әлеуметтік теңсіздік болғандығын дәлелдейтін

Археологиялық ескерткіштер

17.Сарматтардың өздері жасамай, шығыс елдерінен алғызған заттары

Шыны ыдыстар

18.Темір дәуірінің бөліну кезеңі

2-ге

19.Ерте темір дәуірі кезеңі

б.з.б. УІІІ ғ-б.з.б. ІІІ ғ.

20.Мөлшермен кейінгі темір дәуірі

б.з.б. ІІІ ғ. - б.з. УІ ғасыры.

21.Қазақтың даласын Шығыстан батысқа қарай бөліп жатқан аласа таулар желісі

Сарыарқа

22.Ежелгі заманда Сарыарқаның солтүстік батысын мекендеген

Аргиппейлер

23.Ежелгі заманда Сарыарқаның орталығын мекендегендер

Исседондар

24.Ежелгі заманда Сарыарқаның шығысында мекендегендер:

Аримаспылар

25.Көшпелілердегі күзгі жайылым

Күзеу

26.Орталық Қазақстандағы ерте темір дәуірінің ескерткіштері

"Мұртты қорғандар"

27.Сарыарқаның ерте темір дәуірі ескерткіштері

Тасмола мәдениеті

28.Ерте темір дәуірі ескерткіші Тасмола мәдениетінің табылған аудан

Екібастұз

29.Тасмола мәдениетін қалдырған тайпалар

Исседон

30."Мұртты" обалардың бөліну түрі

4-ке

1." Мұртты обалар" көп тараған аймақ

Орталық Қазақстан

2.Геродот жазбасындағы савроматтардың "биік таулардың бауырында" тұрған көршілері

Аргиппейлер

3.Аргиппейлердің шығысқа қарай орналасқан көршілері

Исседондар

4."Ақ жалды жүйрік аттардың иелері" деп аталған тайпа

Аргиппей

5.Солтүстік Қазақстан тұрғындарының көшпелі өмір салтына ауысқан уақыты

б.з.д. І мың жылдық

6.Ерте темір дәуіріне жататын Есілдің оң жағындағы зерттелген бекініс-қалашық

Ақтау.

7.Ерте темір дәуіріне жататын қоныс.

Қарлыға

8.Ерте Темір дәуірінің Ақтау бекініс-қалашығы орналасқан жер

Есілдің оң жағалауы

9.Ерте Темір дәуірінің қонысы

Бөркі

10.Ерте Темір дәуірінің қонысы

Кеңөткел

11.Сотүстік Қазақстан жеріндегі алғашқы сақ заманына жататын зерттелген обалар

Бірлік,Алыпқаш

12.Шығыс Қазақстан аумағын ертеде мекендеген

Аримаспылар

13.Зайсан ауданы жерінде патша қорғандарының ең көп шығарылған жері

Шілікті ескертіштері

14.13 қола жебе табылған қорған

Шілікті

15.Қазақстан аумағындағы ең көне б.з.б. УІІІ ғ. жататын патша жерлеу орны ескерткіштері

Шілікті

16.Шығыс Қазақстанның ерте темір дәуірінің б.з.б. У-ІУ ғ. аралығын қамтитын кезеңі

Берел кезеңі

17.Берел қорымдарының орналасқан жері

Катонқарағай ауданы

18.Жайпақ түпті қыш ыдыстар тән мәдениет

Берел мәдениеті

19.1998-1999 жылдары Берел кезеңінің №11 обасын ашқан археолог

З.Самашев

20.Бұзылмай сақталған 13 жирен ат табылған темір дәуірінің қорғаны

Берел

21.Берел қорымынан табылған обалар саны

40-тан астам

22.Жетісудағы үйсін мәдениетіне ұқсас ескерткіштер табылған өңір

Тарбағатай теріскейі

23Сақтар туралы "олардың бәрі ақкөңіл және уәдеге берік" деп жазған

Страбон

24.б.з.б. УІІ-УІ ғасырда шыққан өнер

Аң стилі

25.Көшпелілердің әскери қару-жарақтарының ерекшелігін жазған А.Македонскийдің тарихшысы

Арриан

26.Сақ жауынгерлерінің темір қару жарағы мен сауыт сайманы табылған жер

Шірік-Рабат

27.Сақтар құрамына кірген тайпалар

Аримаспы, аргиппей, исседон

28.Аттар өз иесін жорыққа апара жатқандай, әскери дайындықпен көмілген қорған

Үлкен Берел

29.Ерте темір дәуірінде арнаулы рулық зираттар орналасқан жер

Қыстау маңы

30.Темір дәуірінде кең тараған салт-дәстүр

Аттарын бірге көму

31.Темір дәуірінде ежелгі тайпалар сыйынды

Көк тәңірге

32.Адамның сыртқы сыртқы биологиялық қасиеттерін зерттейтін ғылым

Антропология

33.Қола дәуірінде Қазақстан аумағын мекендеген тайпалар

Андроновтықтар

34.Қостанай жеріндегі Алексеев қорымынан табылған адамның бет пішінін жасаған антрополог

М.Герасимов

35.Қазақстан жеріндегі сақтарда моңғолоидтық белгілер басым өңір

Солтүстік және Шығыс Қазақстан

36.Жетісу жеріндегі ежелгі үйсіндердің мүсіндік бейнесін жасаған

Герасимов

37.Ұлы Жібек жолының қызмет ете бастаған уақыты б.з.д. ІІ ғасыр