Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Тарих!.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
3.57 Mб
Скачать

8 Сынып

17 ғ – 40 ж – Жоңғарлардың жорқын жорықтары ұйымдастырылды.

1710 ж – Қарақұм манында бас қосты, Жоңғарларға қарсы.

1711 ж – Жоңғарлар келді, қазақтар тойтарыс берді.

1713 ж – Жоңғарлар келді, қазақтар тағы тойтарыс берді.

1711-1717 ж – Жоңғарлар қазақ жеріне басып кіріп, халықты қан қақсатты.

1718 ж – Аягөз түбіндегі шайқас.

1722 ж – Қытай императоры Кан Си өледі. Жоңғария мен Қытай қарым-қатынасы жақсы болды.

1723 ж - ‹‹Ақтабан шұбырынды›› Цеван – Рабдан. Ұлы жүз → Ходжентке, Орта жүз → Самарқандқа, Кіші жүз → Ырғыз, Торғай, Жайық, Ор өзендеріне қашады. Қатты ойрандатылған аудан – Жетісу.

Батырлар: Есет, Қаракерей қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай, Саурық, Малайсары, Наурызбай, Баян, Қарасай, Жауһашар, Жәнібек, Райымбек.

1730- көктем – Балқаш көлінің оңтүстігінде Аңырақай шайқасы. Әскер жүздік негізде тұрды.

1726 ж – Бұланты шайқасы(1728). Нәтижесі: Жоңғар қолы төтеп бере алмады.

1730 Ж- үш жүздің ханы – Болат хан қайтыс болды. Билекке таласады:

Орта жүз ханы Сәмеке Кіші жүз ханы Әбілқайыр (1680-1748жж)

Кіші жүздің Ресейге қосылуы.

Әбілқайыр хан (1680-1748жж) – Барақ өлтіреді. Мақсаты: Батыстағы көрші Ресеймен сенімді байланыс орнатып, бар күшті ойраттарға қарсы жұмылдыру.

Қазақ клеопатрасы – Бопай (Әбілқайыр әйелі).

1716 ж – Тәуке хан Сібір губернаторы Гагаринге елші жіберді. Ресей осы кезде Швециямен соғысты.

1726 ж – Әбілқайырдың І-ші елшілігі, ұсыныс жауапсыз қалады. Сенімсіздікпен қарады.

1730 ж – Кіші жүздің ықпалды билері Әбілқайыр ханға Жоңғарияға қарсы соғысу үшін, Ресеймен келіссөз жүргізуге тапсырды. Әскери одақ құру туралы. Әбілқайыр билер шешімін бұзып, Петербургке аттандырған елшілерге әскери одақ құру емес, Ресейдің қол астына кіруді тапсырды.

1731- 19 ақпан – қазақ елшілері С.Қойдағұлұлы және Қ,Қоштайұлы.Оларды қабылдады Анна Иоановна. Кіші жүзді Ресей империясына қосылу туралы өтініш білдірді.

1731- 10 қазан – Тевкелев(сыртқы істер коллегиясының тілмашы,қабылетті елші) қазақ билерімен екінші рет кездесті.

1731- қазан – 29 старшын Ресейге ант берді. Ант беру процессі Хан сарайында өткізді.

1738- тамыз – Орынбор комиссиясының басшысы Татищев қазақ сұлтандарының сьезін шақырды. Кіші жүз мен Орта жүзден 60-қа жуық старшын қатысты. Әбілқайыр,Ералы,Нұралы қатысты.

1748 ж – қазақ сұлтандары мен ақсүйектерінің ІІ-ші сьезі өтті. Әбілқайыр ханның беделі көтерілді. Барақ сұлтанның қолынан қаза болды.

1748 ж – Әбілқайыр мен Тевкелев соңғы рет кездесті, Ор бекінісінің маңында.

XVIII – 30-40 ж - Кіші және Орта жүздегі жағдай.

1740 ж – Парсы әміршісі Нәдір шах Хиуаны талқандап, Сырдария өніріне жақындады, Кіші жүзге қауіп төндірді.

1747 ж – Нәдір шах қаза болды. Хиуа тағына Әбілқайырдың бақталысы Батыр сұлтанның ұлы Қайып сайланды.

1734 ж – Сенаттың бас хатшысы Кириллов бастаған экспедицеясы Қазақстанға келді.

Оның мақсаты:

Өзен флотиясын құру. Табиғат байлықтарын игеру

Орта Азия хандықтарымен сауда дамыту. Сырдария бойында қала тұрғызу

Ор өзенінің бойында бекініс тұрғызу

1735 ж – Ор бекінісі салынды. Қалғандары орындалмады.

1743 ж – Орынбор боп атала бастады.

1741-1742 жж –Орта және Кіші жүзге ұйымдастырылған ‹‹Ақтабан шұбырынды, Алкакөл сұламадан›› кем түспейтін Жоңғар шапқыншылығы басталды. Бастап келді – Калдан-Церен.

1741 ж -20 мамыр – Ресей сенаты казактарды жцне шекаралық бекіністерді қорғау жөнінде арнайы жарлық қабылдады. Жоңғарлар Алтай тауларының байлықтарына қауіп төндірді.

1742 ж -2 құркүйек –Неплюев Қалдан-Серенге хат жазды. Орынбор губерниясының негізін салушы. Қалден-Серен құлақ аспады.

1714-1720жж – Ертіс өзенінің бойында әскери-бекіністер салудағы басты мақсаты – Қазақ өлкесін біртіндеп жаулап алу.

Жәміш – 1716 ж. Омбы – 1716 ж. Колбасинск. Железинск – 1717 ж.

Семей – 1718 ж. Кереку(Павлодар) – 1720 ж. Өскемен – 1720 ж.

Ертіс бойында керуен сарайлар салынды, баж салығын тексеретін мекемелер ұйымдастырылды.