Қорытынды

Саябақ өнерінің тарихын зерттеуі адам қоғамының мәдениетімен шектесуіне мүмкіндік береді, ол адам мен табиғат байланысының барлық байлығын ашады. Осы байланыстың арқасында қол тигізілген ландшафт түріндегі бақтар, саябақтар, скверлер өзіне табиғи әдемілікті және эстетиканы өзіне еңгізеді, композициялды идеялар біркелкі тарихи әртүрлі елдердің табиғи-климаттық жағдайынан ажыратылмайды.

Қазіргі жобалаушының алдында үлкен мақсат тұр, ең жаңа технологияның нәтижелерінің табиғи ортамен гармониялық жетістікке жетуі. Тарихи ландшафттық сәулетінің аспектілері адам мен табиғат байланысындағы философиясына терең енеді, әсіресе Батыс және Шығыс елдерінде өте жақсы рұқсат етілген.

Барлық жиналған тарихи тәжірибе нақты ланшафттық жобалауында, дәстүрге сүйене жаңа жүйелі стильдер, «жапон саябағы», саябақтар, «орыс үй-жайының» бақтары, - жайлылығы тұрғын ортаның, сондай-ақ тұрғын үй және қалалардың деңгейіндей, сондай-ақ жекелік, жекеменшік коттедждерімен, қала сыртындағы виллаларды құруында, қазіргі ландшафттық сәулетшілеріне дем берді.

Экономистерді бағалай бойынша ұйымдастырылған және абаттандырылған аумақтарды, жылжымайтын мүлік және жердің құндылығын бірталай көтеріп, қолайлы және экономикалық жағдай жасады, сонымен қатар бұлшық еттің күші шаршағандық және рухани дискомфортты жоюына көмектеседі. Мамандарды эксперттердің бағалауы бойынша ХХІ ғасырда ландшафттық жобалау саласында ең біріншіден іздеп алынған болады.

СӨЗДІК

Абрис – 1) заттың сызықты нобайы, ағаш немесе бұтаның нобайы; 2) өсімдіктердің отырғызылатын орындарының орнында, ғимараттар, жолдардың орналастырылуының нұсқауымен қолда істеп шығарылған аумақтарды жоспар тағы сол сияқтылар.

Аграф – ХVII –XVIIІ ғғ. бақша партерлерінің ресімдеуіндегі стильге келтірілген өсімдікті нақыш.

Акведук – көз түкпір суларын жеткізу су құбыры, саябақ кеңістігінің ресімдеуінің сәндік элементі ретінде ХVІІІ ғасырдың екінші жартысында романтикалық бақтарында енгізілген.

Альпинарий – таулы ландшафтты әдемілікті және оның флораны көрсететін тасты бақ. Су, жартастар мен аласа бойлы альпілік өсімдіктердің тіркесі. Альпинарийлар ағылшын пейзаж бейнеленген саябақтарында ХVІІІ ғ. Тұңғыш рет пайда болды.

Альтанка – лиана отырғызылған, жеңіл ашық өрнекті конструкцияның бақшалық ғимараты. Демалысқа және жауыннан немесе күннен қорғауға арналған. Қолданысы барокко дәуірінің бақтарында көрініс алады.

Ампель өсімдіктері – ирелең немесе жалбырақ саябақтары бар өсімдік. Ампельдерде (аспалы вазондар, кәрзеңкелер және т.б.) өсіріледі. Күнқалқалар, шырқалар, қалқаларды және тағы басқаларды рәсімдеу үшін қолданылады.

Ампир – мәңгілікке (монументалдық) және көркем формалар тәртібіне деген талпынысты сипаттайтын І Наполеон дәуірінің көркем стилі. ХVІІІ ғасырдың аяғындағы классицизмге арқаланды.

Амфитеатр – ежелгі рим сәулетіндегі жоспарда эллипс формалы ойын-сауық ғимараты. Оларды ХVІІ-ХVІІІ ғғ. ойын-сауық шараларын өткізуде сәндік ғимараттар ретінде бақтарда сала бастады. Барокко бақтарындағы амфитеатр сарайға қарама-қарсы ауданның жартылай дөңгелек аяқтауы болып саналады.

Амфора – тар мойыны және екі тұтқасы бар балшық ыдыс, бақтарды әшекейлеуге арналған. Ежелгі гректер мен римдіктер май, бидай және шарапты сақтау үшін қолданды.

Ансамбль – жиынтық, бірлік. Бірлікке келтірілген және нақтылы көркем әлпет алған ғимараттар, өсімдіктер және жер бедерінің тағы басқа элементтерінің функционалды сабақтасқан жиынтығы. Композициялық тұтастық және сәулет-кеңістіктің бірлігі – ансамбльдің негізгі ерекшелігі.

Анфилада – залдар, бөлмелердің қатары. Ландшафттық сәулетте аулалар, бір осьте орналасқан өтулермен бір-бірімен бірлескен жеке жасыл тұйықталған кеңістіктердің қатары.

Аранжирлау – гүл шоғында, құмыралар, кәрзеңкелер, гирляндалар, гүлдестелердегі гүлдер және жапырақтардың орналастырылуы.

Арборетум – әр түрлі климаттық аймақтарда өсімдіктерді жерсіндіруге арналған дендрологиялық бақ.

Архитектоника (Көркемдік құрылыс) – сәндік дендрологияларда діңгектің құрылымын білдіреді; оның өлшемдері, формамен, бұталар мен өркендердің тармақтылығы сипатымен, олардың өзара орналастыру әдемілігімен анықталады.

Аспа бақ – арнайы тас тіректерде, төбеде, галереяда орналасқан ептеген бақ. Шөптер, түстер, сәндік бұталардың өсіп шығуы үшін төгілген топырақ жігі бар. Топырақты шылқыған жіктің орнына өсімдікті жер үшін ерекше тасымал қазбалар, су өсімдіктері үшін ептеген хауыздар қолданылады. Қазіргі аспалы бақтың алғашқы үлгісі. Ежелгі Вавилондағы көп баспалдақты тас террасаларына орналасатын Семирамиданың бақтары. XVII ғ. Мәскеулік Кремілндегі, Бекзаттық ауылдағы Камеронова галереясындағы Екатиринаның сарайы террасаларындағы, Қысқы сарайдағы аспа бақтары. Аттылы бақ терминінің көне орыс синонимі.

Ассортимент – белгілі жерді немесе объектті көгалдандыру үшін қолданылатын ағаштардың, бұталар мен гүлдердің әр түрлі түрлерін таңдау.

Ат шабысын өткізетін орын – бір жағы дөңгелектелген тәктөртбұрыш түріндегі формаға тән Ежелгі Рим бағы.

Аумақтың зонаға бөлуі –елді мекен, бақшалар, үй маныңдағы алқаптар аумағын әр-түрлі функционалдық тағайындауы бар аймақтарға бөлу

Аха (ах-ха) – бақшалардың шекарасы; терең тірек қабырға мен жарта көмегімен жасалды. ХVІІІ – ХІХ ғ. бақтарында қолданылды.

Аэрокүншуақты алаңқай – әуе және күн сәулесі ванналарын қабылдау үшін жабдықталған алаң.

Бақ – демалыс үшін ашық аспан астында жақсы жабдықталған және көркем рәсімделген (көбірек 10-15 га) әдетте көлемді жасылдандырылған аумақ. Термин орыс тіліне XVIII кірді. Англиялардан және бақтар әдемі саябаулары бар саты, еркін нобайлардың алаңдармен, тоғандары, күнқалармен, мүсінмен және өйткені табиғи тоғайды немесе бөлімше дәл қазір бастапқы білдірді көгалдандыруды жалпы қалалық жүйе рекреацияның ең маңызды элементтері сияқты қаралады; олар сауықтыру, мәдениетті-тәрбиелік, эстетикалық, табиғи ортаны қорғау фукцияларын орындайды. Бақтар мәдениет және демалыстың бақтарына таңайындау бойынша бөлшектенеді, бала, спорт, серуен, мемориал, бақ мұражайлар; тұрғынның жалпы қалалық, аудан, қоршасы; жайылма, жыра, таулық және тағы басқалар аумақтар бедердің сипаты бойынша.

Бақ-чинампас - ағаш Ветвейлері және бетінде жерлерді төккен және әр түрлі өсімдіктерөсіретін қамыстың қалқыма Мексика бағы, ептеген Аралшығы.

Балюстрада (Тізбек қоршау) – аласа фигуралы бағаналар түрінде жиі жасалатын балкондар, галереялар, сатылар, террасалардың тесіп өткен қоршауы; балясин.

Барокко – ХVІ ғасырдың аяғы – ХVІІІ ғасырдың ортасы аралығында Батыс Еуропада ерекшеленген көркем стиль. Франция, Италия және тағы басқа елдердің, сонымен қатар Ресей бақтарын жасауда көрініс тапты. Сәндік салтанат, әсемділік, кейде композициялықтың астарлығы, табиғи материалдарға (өсімдіктер, су, жер бедері) сәулеттік формалар (боскеттер, фонтандар, терраса, тірек қабырға және т.б.) беру талпынысы тән. Барокко композициялары Жазғы бақ, Пушкина, Петр сарайларында жартылай аман сақталған.

Берсо, биидаж – ағаштардың (жалған, қызыл қайың) діңгектері жуысатын жартылай дөңгелек тоқылған қаңқалар көмегімен жасалған күмбез тәрізді саябау; күмбез тәрізді саябау қоршалған бақ бөлшегі. Барокко дәуіріндегі бақтарда қолданылды.

Бонсай – жапондықтардың ықшам бақтарды құрайтын карлик ағаштарын өсіру көркемөнері.

Боскет – арнайы қырқуға ұшырайтын тығыздап отырғызылған ағаштар қабырғаларымен жан-жағынан көмкерілген, геометриялық сызылған, тұйықталған кеңістік. Барокко дәуірінде бақтардағы боскеттердің тұйықталған кеңістіктері кабинеттер немесе жасыл залдар деп аталды. Ресейдегі боскеттерді жасаудағы жыныстардың ассортименті: көгере кәдімгі, ырғай сары, зерек кәдімгі, қараған майда парақ, шырша жалған, ырғайы татарстан, қарақат үйеңкі алтын жалтыр доланалар.

Ботаникалық бақ – өсімдік шаруашылығы, жергілікті орындардың көгалдандыруы және ботаника (өсімдіктану) облысындағы ғылыми зерттеу және мәдениетті-ағарту жұмысын жасауға қолайлы жасыл массив.

Бродери – партер шілтердің анықтамасын қараңыз.

Букет отырғызулары – отырғызу арқылы жер бедерді қалыптастыру тәсілі. Сонымен бірге букте тобын бүйірлеу өркендерге даму жағдайын туғызу үшін жаңадан көрінген ағаштың түбіріне отырғызумен құрастыруға болады.

Буленгрин – орта бөлігі жазық котлованның формасында төмендетілген спорттық түрдегі арнайы көгалы. Бақтардың кеңістік әсерін күшейту үшін қолданылады.

Бульвар – жаяу қозғалысы және қысқа мерзімді демалыс үшін қолайлы көшелер, жағаның екі немесе бір тарабы бойынша көлік жүретін бөлігінен ерекшеленетін кең жасылдандырылған жолақ. Бастапқыда басыбайлы күшейтулердің біліктері деп аталды. Осылай содан соң қала тұрғындарының серуендері үшін қолайлы орындар ретінде болды.

Варидарий – монастырь немесе тұрғын үйдің перестиль ауласында,ы жасылдандырылған аулағ ептеген бақ. Орталықта ептеген фонтаны немесе гұлдер клумбалары және хауызы бар геометриялық орналастыруы болды. Бақша белдеулеген үйдің қабыр,алары қиял-ғажайып бақтардың перспективаларын көрсетілген фрескалармн жамылды.

Вертоград – бақтардың көне орыс атауы.

Вертюгаден – қырқылған жасыл қабырғаның фонындағы жартылай дөңгелек дөңес баспалдақтары бар амфитеатр түрінің ептеген сатыланған төбесі. Сахналық алаң сияқты қолданылады, мүсінмен, құмыралармен және т.б. айшықтанады.

Виадук – шатқал, терең жыра, құрғақ аңғар арқылы, көлденең жолдың үстінен жол өткізуге арналған құрылым. Ол биік тіректерден тұрғызылады. Барлық аралықтары бірдей эстакадаға қарағанда, виадуктің үлкен аралығы оның өте биік бөлігіне сәйкес келеді.

Виет – түр, жер бедерін элемент жиектейтін жазықтықтармен бағытталған тар перспектива, перспектива фокусі. Шолуды нүктесінен (ең жақсы қабылданған орын), жиектеуден («пейзаж бейнеленген рама», бекіткіш түр), орташа жоспардан (бұл әдетте бастыдан көңілін алмайтын өсімдіктерден кулинасы) және вистты шарықтайтын қорытындылаушы объекттен тұрады. Мысалы, ғимараттар, монументтер, көл, белес, форма және түс бойынша ерекше ағаштар да көрермен фокусі болуы мүмкін.

Вольер – малдар да құстар ұстауға арналған ормен немесе тор шарбақталған үлкен торша, павильон немесе бөлімше.

Геопластик – бедердің сәулеттік және көркем өрнектеуінің мақсатында көгалдандыруға жататын аумақтарды тік бағытта тегістеу.

Герма – мүсіндік баспен немесе мүсінмен бітірілген төрт қырлы бағана.

Героон – мүсіндермен, ағаштарымен толтырылған мемориал тоғайы.

Глориэтта – ашық коллоналы павильон формасындағы ептеген бақтық ғимарат. Францида XVII ғ. Екінші жартысында тұңғыш ретпайда болды.

Грот – Жартастардағы табиғи гроттар немесе табиғи тастардан жасалған үйінділеріндегі ұқсас жасалған көлеңкеде демалуға арналған жасанды саябақ ғимараты.

Дендрари – әр-түрлі ағаштардың және бұталардың жасыл массивы. Орман шаруашылығы, жергілікті аудандардыкөгалдандыру және ағаш өсімдіктерінің интродукцияның жерсіндіруіне арнал,ан ғылыми жұмыстарды өткізуге әдетте қызмет көрсетеді.

Дукт – барокко дәуірдегі саяжолдарын бойлаған және пейзаж бейнеленген бақтағы ағаштардың топтар арасындағы, қабадай бақ немесе орман бағындағы орман жолы, тоғай жолы.

Екпін – саябақ өнерінде пейзаж бейнеленген суретте бөлшекті (қандыағаштардың тобы, ағаш немесе бұта) ерекшелеу. Әлем көріністің екпіндететін бөлшегі ретінде мүсін, күнқалқа және кез келген басқа сәулеттік форма бола алады.

Ернеу – бақтардың жеке бөлшегін жиектейтін өсімдіктердің аласа тар жолағы.

Жақтау – сатылардың террасалар, жағалардың қоршау қызметкер аласалау қабырғасы, құламалы жарқабақ, жолдар.

Жалған готика - романтизмның көркем стиль, бас XVIII-лердің соңындағы Еуропада XIX көлбіген бір түрі. Мысалы, серілік құлыптар, бекіністің орта ғасырлық готикалық құрылымдары дәл келтірді Пушкинода бақ Александровскке тағы сол сияқтылар парктің ғимараттар алупкада архитектіраға ықпалы тиды. Ресейлерде (царицында бақта тағы басқалар) көне орыс сәулетінің ықпалменінің ерекше сызықтары алды.

Жер бедер – 1) өйткені (бедер, топырақ, өсімдіктер, суаттар, ауа-райы, аң) табиғи компоненттер шек табиғи шекаралармен сонымен бірге жасанды шектелген жер беттері табиғи аймақтық кешен, бөлімше, құрылыс ошағы, жол, ауыл-шаруашылық бап және тағы басқалар жасанды), өзара іс-қимылдарда болады және бір-біріне ыңғайлы болған; 2) жердің тұтас көрінісі, әсем көрініс.

Икебан – жапое тілінен аударғанда «екінші өмірде гүлдерді сақтауды» білдіреді және Жапониядағы гүл аранжирлауының ежелгі біртума өнері болып табылады.

Италиялық көлбеуше – ласа кертіктері және көлбеген баспалдақтармен бар далай саты.

Кабинет – боскетті ішкі кеңістіктің бақша парктің композициялығының элементі, жалған немесе қызыл қайыннан ғұлама шашы алынған қабырғалармен. Француз Садақтарына және кабинеттердің көпшіліктің XVII-XVIII ғасырларының бақтары партерлермен, хауыздармен, мүсіндермен және бақша парктің құрылымдарымен әшекейленді.

Капон бағы - бақшаның өнердің дәстүрлі шығармасы, ептеген кеңістіктегі табиғаттің, келушілерге көріпкелді нақтылы күйді келтіретін бөлшектерді нәзік бейнесінің жиынтығы тән.

Картуш – бақша партнеріндегі бұйралары бар жартылай жазылған шиыршық форма бойынша еске түсіретін ою күре тамырға құйылатын Картуштың ортасында бақшалардың иесінің вензелі, белгісі жайласты.

Каскад – табиғи өзектер және жылғалардың тезағарларының орындарындағы судың сорғалауларын құлдырауы үшін тас немесе бетоннан арнайы көп баспалдақты ғимараты, қызметшілерді, сонымен бірге майда террасаларының біртіндеп қатарынан жасанды су ағындарының жолдарында. Парктің композициялықтың элементтердің бірлері, әсңресе тересса бақтары.

Кашро – интерьеріндегі орналастыру үшін керамика, пластмасса, ағаш, шыбықтан сіндік бұйымы және далада.

Квинкунс –діңгектермен діңгектерді сызықтың бір-бірден шаш алынған жылжытылған қатарлардың қандыағаштардың отырғызуын әдіс шахматтық ретте ашық төмен. Бір көлемді құрастырады және діңгектердің арасындағы диогоналды бағыттар бойынша көрінетіндікті қамтамасыз етеді; қабылдау бақтардың ежелгі Римінде жасауды әлі қолданылды.

Классицизм – XVII-ші көркем стиль бастады, норма ретіндегі және тамаша үлгі айналып тұрған көнеліктерде және көне өнерге. Орыс құрылысында қалай табиғат қарама-қайшы жүйелі құрастыруларын орналастыруды пейзаж бейнеленген стильмен, бас тартумен бірдейленеді. Екатиринаның Пушкино өала бағындағы галерея Павловскте Достық храмы парктің ғимараттардың классицизмінің стиліндегі үлгілері, Камеронова.

Клумба – пейзаж бейнеленген бақта ашық алаңда қандыағаштардың шеңбер немесе овалдың түр құрастырылған тобы және бұталарды; клумбаның XIX ғасырдың орталарымен жүйелі бақта ғимаратқа бас кіруді алдында соқпақтардың қиылысу орналасқан гүл өсірушілерді деп атайды, мүсіннің тұғырында. гүл шешімі боынша және отырғызылатын өсімдіктердің ассортиментіне : К. Жайлаулар;

Компартимен – Садаққа және бақтар жеке бақша парктің композициялық барлық ансамбль жасау жиірек XVII – XVIII күре тамырға құйылатын: мысалы мүсіннің немесе хауыз ұқсас гүл Ковров тұратын партері компартимент симметриялық орналастырылған айнала.

Көгал – көп жылдық дәгділердің жасанды шымды жамылғысы. Көгалдар спорттық, арнайы жіне сәндік(партер, кәдімгі және шалғындық) болып бөлінеді.

Көлбеуше – саты алмастыратын сәл қисайған жазықтық.

Ксист – көгалдар және ернеулерді айқын білікті құрастыруы бар Садаоларды шаршылар немесе тік төртбұрышар бөлінген жазық басымдылықты түрдегі үйдің алдында ептеген кеңістік

Кулиса – қандыағаштардың тобы немесе ашық кеңістік немесе жер бедер бұталарды, шектейтін түр.

Курдонер – бақшалардың түріндегі сарай, вилла, құлыптың көше жақ ауласы ықтырмалы тесіп өткен дуалды көше, өңге тараптармен жақтан аздап немесе сияқты ғимараттың жоспарында корпустармен.

Күнқалқа – жамылғысы бағаналар немесе бағанада тұрғызылатын бақтың ашық ғимараты. Көлеңке жасау, пана, сонымен бірге демалыс, әңгімелер, оқу және үстел ойындары үшін арналған.

Қабырға бағы – еңстер, тірейтін қабырғалардың құралған тастардан түрге сәндік ғимараты. Жылғаларда тастардың арасындағы өсімдік жер жасырынады және (ксерофиттер, дымқыл жартастардың мекендеушілері сиектеу) сәндік шөп тектес өсімдіктер отырғыады.

Қоюландырылған тырғызулар – ең шапшаң тығыз отырғызулар жасау мақсатында бір-бірінен 1-1,5 м қашықтықта отырғызылған ағаштар көмегімен бақтың ісем көрінісін құрастыру әдісі. Мұндай діңгектердің құрастырудыкезеніңдегі отырғызулары орнықтырақ және жақсы дамиды. Келесі сиректету жүргізіледі.

Құртина – 1) саты, ботаникалықт Садаолар жеке бөлімшесі; 20-90 дегі ірі топ және қандыағаштардың даналары және тұқымдастың бұталары көп; 3) өсімдіктер үшін жүйек қапталған шынымен.

Қырқылған көгалдың бттерімен астасатын шілтер фонды партердің теру – оюлы түрлі партер ұнтақталған черепица әдетте қызмет көрсетеді.

Қысқы бақ – ерекше өсімдіктердің өсіруге арналған үлкен шыныланған бөлме немесе бөлменің бір бөлігі. Хауыздарымен, мүсіндермен, фонтандармен әшекеленеді.

Лабиринт – шытырман өтулер, қайта тууды дәуірдің бағына, кең таратулар пайда болды. XVIII-XIX күре тамырға құйылатын Лидердің орыс бақтары да алды, бақтардағы биік қырқылған (қызыл қайынды қолданып, жалған, мерей) тірі шарбақтардан әдетте түзіледі. XVIIIге дейін, мысалы, қажының жолындағы қиыншылық), Эзоптың мысалдарының I Петр жасалған тақырыптарына мүсіндері бар Жазғы Садаоларды лабиринттер ағарту немесе қалжыңбастан мәндері соңыра алды) бейнелі түрде діни мағынасы болды.

Ландшафтық сәулет – талаптардың техникалық-экономикалықтарды ашық кеңістіктердің архитектурасы, қалалардағы тіршілік әрекеті және тұрғынның демалысы үшін қолайлы сыртқы ортаның құрастыруы мақсат қала құрылысының саласы қала маңындағы және курорт зонасы, есепке алуы бар ауылшаруашылық жер функционалдық, эстетикалақ. Саланың ерекшелігі ол жер бетінің бедерімен табиғи материалдар және обьекттермен істейтін, өсімдік жамылғымен, суаттармен бақтар, саябақтар, орман паркі, жаппай демалыстың қала сыртындағы аймақтарын жобалауда тұрады. Ландшафтық сәулеттің есептерінде ұрғын аулалар, өнеркәсіптік кәсіпорындар, көлік және ауылшаруашылық обьекттердің көгалдандыру және сыртқы сәулеттендіруі сонымен бірге кіреді. Тарихи бақша-парктің өнер және қазіргі қала құрылыстың тоғысқыан жерінде пайда болады.

Люстгауз – үлкен күнқаланың түрінің бақша павилионы, әдетте сәулеттік өңдеумен толыс. Термин кең басында XVIII пайдаланылады. Мысалы, Петербургтегі екінші Жазғы Садаоларды елгілі люстгаузы.

Мавритандық көгал –түссіз көгал. Гүл өсімдіктерінен құрастырады.

Массив – бақша-парктің әсем көріністің жасаушы (ондаған гектарлар 1-4пен бірнешемен аралығындағы) өсімдіктер тұратын ірі элементі; 80-150 м2-ші ауқыммен гүл композициялықтары.

Мемориал кешені – кесенені, пантеондары, мүсіндік топтар зор ғимараттар орналастырылған аумақ халықтың тарихынан оқиғалары данқтың ескерткіштері және ескерткіштер, арнаулы аталықтар. Қатал жүйелі орналастыруы бар бақ, ірі партерлер, кең саябаулары қосындымен әдетте сияқты ұйғарылады. Мысалы, Пискараев зираты діңгектің жылауық немесе пирамида формасы бар қандығаштарын жиі қолданылады, өріс Марстық тағы басқалар.

Менажерия – үшін үй құстардың мазмұндайды. Бақтардағы тек қана утилитарлы емес, сонымен қатар сәндік мәнді алады, суат әдетте жағаға орналасады.

Микроландшафт – және суат органикалық бедерге қатысты жасыл отырғызуларды жасанды жасалған композициялығы. Жасылдандырылған обьектердің композициялығын дәйекті түрде ашылатын жер бедерлерді жүйе ретінде қарастыруы мүмкін.

Миксборлер – гүл рәсімдеуін аралас ернеу, әсерлі және өзіндік тр. Миксбордер ағымды жинақ вегетативті мерзімде гүлдейді.

Модульді бақ – буларды бақшалардың гүл өсіруші, ептеген кеңістіктің ресімдеуі немесе нақтылы аралықтары арқылы қайталанатын модулдардың геометриялық жүйе салынған бөліктің қабылдауы. Мысалы, (түстермен, сәндік қандыағаштар және бұталармен, көгалмен) әр түрлі немее біркелкі толтырумен тақталанған ақтарылған шаршылары.

Монобақтар – розрийы, георгинарии, сиренгарии және тағы басқалары бақтар), бастаушы қандай болмасын бір өсімдік болып табылған.

Нимфея – Ежелгі Римнің Садағына суға түсуі үшін хауызы бар бай әшекейленген күмбез ғимараты; құрылымдарымен су перілері бар түрлі өсімдіктер қоршаған көлеңкелі гротескілі Грецияларда.

Ойын су перілері – бақтардағы ерте бароккода пайда болған арнайы құрылымдар. Келушілерді нәзік ақырын ағыстарымен құюға арналды.

Оранжерея – ерекше өсімдіктермен тағы басқалар өсіру үшін цитрус қолайлы бір немесе бірнеше залдары бар паркті ғимарат. Қысқы бақ қызмет көрсете алады.

Орман паргі – көлік жүретін жолдар, серуен саябаулары, жаяу жаяу жолдары, өрістер, суағарларды ұйыммен отырғызуларды біртіндеп қалпына келтірумен нақтылы көрініс – көлемді-орналастыру жүйе ұйымдастырылған жақсы жабдықталған орман массивы тағы басқалары; табиғи жақын жүрген адам жағдайдағы тұрғынның еркін қысқа мерзімді демаласы үшін арнайды.

Өсімдіктердің интродукциясы – ертерек болмайтын жердегі өсімдіктерді енгізу. Бақшалар, ботаникалық бақтар және бақтардың өсімдіктердің шынжырлы т.рлерінің сөндіруінің әдісі.

Палестра – Ежелгі Грециядағы дене шынықтырулары үшін ғимарат немесе алаң. Палисадтар -1) жеңіл ағаш шырқа шарбағы. Тік төртбұрышты немесе квадрат боскеттерінің өлкелері бойынша бекітіледі; 2) топырақ тереңделген бөренелердің шарбағы бекіту үшін жарқабақ қолданылады.

Пальметто – стильге келтірілген пальмалық парақ, бақша парттерінің көркем ресімдеуінің элементтердің бірлері.

Парадиз – тән ерекшелігі молшылық болып табылған көне парсы бағы фонтондар, суаттар.

Партер – гүл өсірушімен суатпен, мүсінмен (кейде сәл кемітілген) көлденең жазықтықтағы сәндік композициялығы, көгалмен рәсімдлген, шығарылған ашық кеңістік. Партерлер гүл, газон және шілтерге бөлшектенеді.

Партер ағылшын – классикалық бақша партерінің көгал арқылы және құм істелінген суреттің көп бос тұруымен туралы айырмашылығы болатын бір түр түрі кейде түстерді қолданып.

Партер бағы – газон аудандары, гүл өсірушілер және суаттардың үстемдік етуі бар жүйелі стилінің бағы. Қандыағаштар және бұталар Куртинның шеттегісі және клумбалар бірақ әдетте орналастырады; өсімдіктер жүйелі шаш алуға, оларға шар, куб, шаршы және тағы басқалар қалыптайды.

Партер шілтер - құмның фонында әдеттенің өлген материал істелінген күрделі суреті бар бақша партерінің түрі. Тән аяқтың классикалық бақша өнерәнің өқлпыра гүлденуі XVII ғ. Мерзімінде басталады.

Патио – тұрғын үйдің ішкі ауласы; ғимараттардың интерьерлерімен композициялық байланған және тағы басқа елдерді Франция, Ресей мұнда орналастыру пейзаж бейнеленген ауылы фонтан, сәндік хауыз, тас төсеуі.

Пейзаж бейнелеген бақ – серуендер және табиғи табиғаттың картинасын пайымдауы үшін (немесе оның бөлігі) бақ. Көлемді суаттар, алаң, нақтылы кеңістіктің жүйе ұйымдастырылған тоғайлар жолдар, орналастырудың тағы басқа элементтерінің саябауларын еркін орналастырылумен айырмашылығы болып, әдетте қосады. Пейзаж бейнелегенге (Павловск, Гатчина, царицыно) көп сарай және үй-жайлық бақтар, (Тростянец тағы басқалар) дендропарктерін жатұызуға болады.

Пергол – бағаналар, лиана өрілген көлденең торлы құралым қолдайтын бағаналардың бір немесе екі қатардан тұратын бақша-паркті құрылым. Баққа кіруі, саябақтың бір бөлігі және тағы басқалардың үстінде түзіледі.

Перистиль – хауызы бар колоннада қоршаған ішкі аула, фонтанмен және гүл өсірушімен жүйелі композициялықпен, тұйықтықпен айырмашылығы болады. Перистилінің қабырғалары Еелгі Римде бұлдыр кеңістіктің жасауы үшін парктің әсем көріністермен жиі қол қойды.

Пилондар – зор баған баққа кіруіде, орталық ауданда және басқа салтанатты орындарда тұр.

Плаитбаид - бақша парттерінің гүл жиектеуі.

Прато - демалыс, ойындар үшін саябаулары мен көлдері бар үлкен шабындықтың түріндегі орта ғасырдың қоғамдық бағы.

Рабатқа саябау, соқпақ тар жолақтың түріндегі - гүл өсіруші рабатқа бойлай; бір жылдық өсімдіктердің бір немесе бірнеше түрлерінің көп қатарлы отырғызуымен түзіледі.

Редина - тән ерекшелігі бүргеннің жоқтығы болып табылған аз тік жұмғандығы бар парктің массив. Терең перспективаларды құруға мүмкіндік береді.

Розарий - 1. раушан өсіру және әр түрлі түрлер және сорттпрдың көрмеге қоюы үшін қолайлы (булаудың бір бөлігі, бақшалар) коллекциялық немесе сәндік бөлімше; 2. жабайы итмұрындардың тоғайы.

Рокарий - сәндік өсімдіктер тастармен бір жерден шығатын булау бақ, бөлімше. Ротонда - бағаналарда күмбез жиірек жабылған жабулы не ашық ғимарат.

Сап - қабырғаға немесе тірек шашы алынған қандыағаштардың жиі егілгендер қатар. Бекітілген бағаналарға сымның бірнеше қатар қырғи қабақ ағаш немесе металдық кереге тіректі қызмет көрсетеді.

Сарқырама - әр түрлі деңгейлерде болатын екі суаттардың арасындағы табиғи немесе суды жасанды жасалған жалбырақ ағын. Бедер құламаларында және бақтарда құрылады. Әсіресе пейзаж бейнеленген (Алупка, Софиевка тағы басқалар) стилінің романтиялық бақтарына тән.

Саябау – өсімдік ирелең бұталар мен қандыағаштардың екі тараптарымен отырғызылған көлік немесе жаяу жолы.

Сәулеттік бақ – бақша құрылымдары, сәулет және тағы басқа жасанды ғимараттардың басымы мол бақшалардың түрі.

Скаизен - осы өлкенің әр түрлі аудандарынан этнографиялық ескерткіштері жинаған мұражай ашық аспан астында; бұл халық ағаш сәулетінің ескерткіштерінде. Солитер - бөлек бөлтек-бөлтегілгендік ағаш немесе бұта.

Стаффаж - адамдардың фигарасы, жандану үшін көрініс бағының композициялық ендірілетін ептеген жаирлық сахналар.

Терраса - көлденең немесе табиғи жасанды тектің баурайындағы кертпеш жасаушы сәл қисайған алаң.

Тік бағытта тегістеу – техникалық және композициялық мақсаттардағы жер бедерін өрнектеуге бағытталған шараларкешені, аумақтан шалағай науаның ұйымын қосады. Қалпына келтіру және қайта құрудағы тарихи бақтардың ерекшелігі – террасалар, сатылар, тірейтін қабырғалар, жиналыстардың суға және ансамбльдің тағы басқа элементтеріне бағалы қазіргі өсімдіктерін және топырақ жамылғысын сақтау қажеттілігі.

Тік көгалдандыру – ғимараттар, саябақ ғимараттары және арнайы құрылымдар (күмбездер, шырқалар) фасадтарын ирелең өсімдіктермен және т.б. ағашқа ұқсас лианалармен көгалдандыру. Мақсаты – фасадтар және ғимарат қабырғасын әшекейлеу, қызып кету, шу, шаңнан қорғау; бір-бірінен немесе сыртқы ортадан бақшалардың жке бөлімшелерінің изоляциясы үшін жасыл қабырғалар жасау.

Тірі шарбақ – жабылып қалған өткізбейтін отырғызулар алу мақсатында еркін өсетін ағаштар немесе бұталардан тұратын отырғызулар. Оларға әдетте жасыл қабырғаның формасы қоса беріледі. Тірі шарбақтың тағайындалуына байланысты бір, екі, үш қатарлы және әр түрлі биіктерде болады. Қырқуға жақсы ирелең өсімдіктерді (шығыс биота, бирючина, ырғай долана, гледияич, биосол) қолданылады.

Тоғай шеті – периметр бойынша Құртиналар, ірі ағаш – бұталы өсімдік топтпр массивтер Ормандық жиектейтін отырғызу. Өрістер және алаңдардың композициялығындағы маңызды элементі болып табылады. Жабылуға ашық кеңістіктерінен мұхият таңдап алу және колорист эффекттері, бір қалыпты өтулерді жасаудың мақсаты бар жыныстарының тіркесі талап етеді.

Тоқсан – 1) гүл өсірушілермен, күнқалалармен, мүсіндермен бақша парктің композициялықтың орта ғасырға әлі енгізілген элементі: 2) орман паркі аумағының бөлігі, шектелген тоғай жолдарымен.

Топ – бақшалардың әсем көрінісінің құрастыруында нақтылы композициялық рөл ойнайтын бір-бірінен белгілі қашықтықта отырғызылған ағаш немесе бқталы өсімдіктер. Түрлі құрамы бойынша (біртұқымды немесе көптұқымды), мәні бойынша (ұсақ 3-5 ағаштар, ірі 11 және одан да көп ағаштар, бірақ ағаштардың биіктігін аспайтын аумағымен) болып бөлшектенеді. Топ жасауының жақсы мысалдарының бірі – Павловектегі Ақ Қайың ауданы.

Топиар көркемөнері - пайда болған малдар, ғимараттардың геометриялық және қиял-ғажайып формаларының олары және тағы басқалар қандыағаштардың фигуралы шаш алуын көркемөнер және бұталарды, беру ертедеді. Мысалы, шаш алу жақсы тасымалдау діңгектер асыл, майда фактурасымен тағы басқа өсімдікті биосол, бирючина мерейлерді қолданылады.

Топырақасты өсімдік - бұл көбінесе аласа бойлы және өсіп шығу қысаң шарттары бар бөлімше гүл - сәндік ресімдеу үшін қолданылатын жапырақты-сәндік жабайы көп билетсіздер: альпілік төбелерге күн экспозициялар немесе көлеңкелеген шарт орналасқан галечка және тасты жерлеріне, тағы басқа бөлемшелер рокариях.

Түр – әсем көріністің бір бөлігі. Ландшафттық сәулетте кең қолданылатын термин. Әсем көрінісіндегі жеке көркем айқын түрлердің ашылу бақтардың жобалауы және реставрациясының маңызды тұрғысы болып табылады.

Түрлі нүкте – түрлер, әсем көріністері ең жақсы қабылданатын бақ аумағындағы орын. Әдетте мұндай орын түрлі алаң құрылымымен бекінеді.

Үздіксіз гүлденетін бақ - түстің мерзімдері бойынша жыл бойы жинақты қандыағаштар бақта немесе өсімдік құрастырған ботаникалық баққа әдейі апарылған бөлімше шөп басқан көп билетсіздер, бұталар.

Ұялы отырғызулар – үлкен диаметрлі ортақ діңгек (гүл шоғының түрі) жасаушы бір-бірінен 0,5-1 м қашықытықта отырғызылған 3-5 ағаштар тобы.

Фонтан (италиялық fontan, fons, fontis латынша - көз, кілт) - үшін жиентеуі негізбен ғимарат, жоғары немесе судың сорғалаулары ағып келетін төмен ұратын қызметшілерді. Фонтандар бастапқы ауыз суды көбінесе тек қаң қалай көздер орнатты. Архитектурамен, мүсінмен және жасыл отырғызулармен қозғалатын суды содан соң тіркес әр түрлі шешімдердің жасауының құралдардың бірлерінің бақша-парктің өнерінде болды. Фонтандар көне, орта ғасырлық батыс еуропалық қалалардағы қалалық аудандары, Жақын және орта шығыс, Индияда елдердегісі сүйікті әшекей болды. 16-18 күре тамырға құйылатыны виллалар және сарай-парктің кешендерге фонтандардың ораса зор жүйелері жасалды. Қазіргі фонтандарға кешкі сағаттарда электр жарықтандыруы және музыкамен екпіндеген сәндік сипат қоса беріледі.

Хаос - жабайы жартастар, ірі тас кесектерінің тәртіпсіз үйіндісі. Романтиялы бақтарды XVIII-XIX күре тамырға ұүйылатыны тұңғиықты, барлық маңызды болған материалдық дүниені бастапқы күй өзіменмен символмен көрсетті.

Штамб - дінгектің бірінші қаңқалы тармағына түбірлік шейктері оқпанның бөлігі тазалалған жапырақсыз. Әдеттегідей, бұтақсыз ағаштар саябақ отырғызулары үшін қалыптастырады немесе солитерлер ретінде.

Шымды отырғыш – дуал бойлай шошақты шымнн тұратын құрылым. Орта ғасырлық бақшаларда кең тараған элемент.

Шырқа - басқа материалдардың жеңіл ағаш кереге немесе ирелең өсімдіктер үшін қаңқа ретінде қолданылатын ашық өрнекті конструкциясы.

Экспланада - аудандар, ірі бақтардыға қоғамдық ғимараттардың алдыңда кез салынбаған кеңістік. Экспланадада партерлер, фонтандар мен мүсіндері бар кез саябаулар түзіледі.

Эрмитаж - XVII-XVIII ғ. бақша және сарай өнерінің даму дәуіріне тән ғимарат, сарайдан алшақ бақ ортасында орналасқан және оқшау демалысқа сонымен бірге жиналыстарға, коллекциялар көрсетуге, концеттер ұйымдастыруға арналған сәулеттік құрылым.

Эфемеридалар - бұлдыр немесе өткініш әсер ететін (мысалы, тас құрылымы суреттейтін шатыр, ағаштардан жасалған жаяу көпір және тағы басқалар) XVI ғ. бақтарындағы уақытша жеңіл ғимараттар.

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ......

1Бөлім Ежелгі әлемдегі саябақ өнері .....

1.1 Ассирия-Вавилон саябағы .....

1.2 Ежелгі Египет саябақтары ....

1.3 Ежелгі Грекия саябақтары ...

1.4 Ежелгі Рим саябақтары ...

1.5 Араб Испаниясының саябақтары ....

2 Бөлім 13-20 ғасырлардағы саябақ өнері .....

2.1 Ортағасыр заманының саябақтары ....

2.2 Қайта өрлеу дәурінің саябақтары ...

2.3 Францияның саябақ өнері ......

2.4 Англияның саябақ өнері ....

2.5 Ресей саябақ өнері .....

2.6 Қытай мен Жапониядағы саябақ өнері ....

2.7 19-20 ғасырлардағы АҚШ және Батыс Еуропа

саябақ өнері .....

ҚОРЫТЫНДЫ .....

СӨЗДІК .....

ӘДЕБИЕТТЕР .....

ӘДЕБИЕТТЕР

1. Сокольская О.Б. История садово-паркового искусства. М.: ИНФРА-М, 2004.-350 с.

2. Ожегов С.С. История ландшафтной архитектуры: Учеб. для вузов: Спец. "Архитектура". - М.: Архитектура - С, 2004.-232 с., ил.

3. Дормидонтова В.В. История садово-парковых стилей: учебник. - М.: Архитектура-С, 2003

4. Палентреер С.Н. Садово-парковое и ландшафтное искусство. - М.: МГУЛ, 2004

5. Швидковский Д.О. Британские сады и их отражние в Европе. - История садов. Вып. 1.М., 1994

6. Вергунов А.П., Горохов В.А. Русские сады и парки. М., 1998

7. Любен Иванов Стоичев. "Парковое и ландшафтное искусство", София, 1962 г.

8. Мерзликина М. "идеальные сады Японии", // "Ландшафтный дизайн", №1, 2002г.

9. Кравченко И. "Дождь, стучащий по листьям банана. Философия устройство японских садов" // "Дом и сад", третьий выпуск, 2002 г.

10. Шишкина Г. "Японский сад в конце XX века", // "Ландшафтный дизайн", №1, 2001 г.

11. Боговая И.О., Фурсова Л.М. Ландшафтное искусство. М.: ВО "гропромиздат", 1988-250 с.

12. Горохов В.А. Зеленая природа города: Учеб. пособие для вузов. Издание 2-е, доп. и перераб. - М.: Архитектура-С., 2005-528 с., ил.

13. Таршис Л.Г. Ландшафтное искусство и фитодизайн. Екатеринбург: Банк культурной информации, издательство Дома учителя, 1998-144 с.

14. Вергунов А.П., Горохов В.А. Вертоград. Садово-парковое искусство России (от истоков до начала XX века). М.: Культура, 1996

15. Кохно Б.И. Садово-парковое искусство. Л, 1980

16. Зюилен Г. Все сады мира / Г. Зюилен; Пер. с фр. М. Карелиной - М.: ООО "Издательство Астрель" ООО "Издательство АСТ", 2001-176 с., ил.

17. Парки. Сады / Отв. ред. Т. Евсеева. - М.: Аванта+, 2005-184с., ил. - (Самые красивые т знаменитые).