22 Топтық (командалық( рөлдердің Түрлері
Топтық (командалық) рольдің түрлері.
•Командалық қызметтің сарапшылығының бөлек-бөлек жағдайларында ыңғайлы топты рөлдің бірнеше топтастыруы өмір сүреді.Солай, 4 топты рөлдерді Шиндлер бойынша ажыратады:
•Альфа - топқа айбынды көшбасшы, оны белсенділікке итереді, бағдарламаны әкеледі, жібереді, оған сенімділік және дұрыс шешім қабылдауды береді.
•Бета - арнаулы білімді, дағдыларды, топқа немесе топ жоғары сұранысқа бағалайтын қасиеттері бар сарапшы. Сарапшы саралалайды, жағдайды жан-жақтан қарайды, ол іс- қимылы тиімді, сыншыл, қатынаспайды.
•Гамма- өзінің анонимдығын сақтауға тырысушылар, топта көбіне бейтарап және жеңілтектікке жақын мүше; көпшілігі оларды альфамен теңдестіреді.
•Омега – топтан қабілетсіздігінің себебінен қалып,өзгелердің немесе қорқыныштың себебінен ұжымнан ең "шеткі" мүшесі.
Есептеу бойынша команданың мүшелерінің психологиялық суретін былай есептеуге болады:
•Айғайшы - жаңа идеяны және тіл табуларды мәселе және топтың мақсаттарына ұсынады. Зордың және мақсаттың шешімінің жеңуінің әдіс-айлаларын ұсынады.
•Әзірлеуші - егжей-тегжей топтың сырттың мүшелерінің ұсынған идеяны және сөйлемдерді қорытындылайды.
•Координатор - идеяны және сөйлемдерді қиыстырады және топтың сырттың мүшесінің қызметін үйлестіруге қарайды.
•Бақылаушы - топты оның мақсаттарына жібереді, қорытынды жасап және ауып кетулердің болмауын қамтамасыз етеді
23 Шиндлер бойынша команданың ролі
Шиндлер бойынша ажыратады:
Альфа - топқа айбынды көшбасшы, оны белсенділікке итереді, бағдарламаны әкеледі, жібереді, оған сенімділік және дұрыс шешім қабылдауды береді.
Бета - арнаулы білімді, дағдыларды, топқа немесе топ жоғары сұранысқа бағалайтын қасиеттері бар сарапшы. Сарапшы саралалайды, жағдайды жан-жақтан қарайды, ол іс- қимылы тиімді, сыншыл, қатынаспайды.
Гамма - өзінің анонимдығын сақтауға тырысушылар, топта көбіне бейтарап және жеңілтектікке жақын мүше; көпшілігі оларды альфамен теңдестіреді.
Омега – топтан қабілетсіздігінң себебінен қалып, өзгелердің немесе қорқыныштың себебінен ұжымнан ең "шеткі" мүшесі.
Ең сәтті классификация. Есептеу бойынша команданың мүшелерінің психологиялық суретін былай есептеуге болады:
Айғайшы - жаңа идеяны және тіл табуларды мәселе және топтың мақсаттарына ұсынады. Зордың және мақсаттың шешімінің жеңуінің әдіс-айлаларын ұсынады.
Әзірлеуші - егжей-тегжей топтың сырттың мүшелерінің ұсынған идеяны және сөйлемдерді қорытындылайды.
Координатор - идеяны және сөйлемдерді қиыстырады және топтың сырттың мүшесінің қызметін үйлестіруге қарайды.
Бақылаушы - топты оның мақсаттарына жібереді, қорытынды жасап және ауып кетулердің болмауын қамтамасыз етеді.
Бағалаушы - қысылшаң топтың және сөйлемнің жұмысын сырттарда бағалайды, оларды құрулы мақсаттың орындалуының бар қалыптарымен салыстырады.
Айдаушы - топты ынталандырады және оның мүшелерін әрекетке, жаңа тынымдарға итермелейді, бар нәрседен неғұрлым жақсы нәтиже алу үшін
Рухтандырушы - бастауларды сырттарда қолдайды, жат-жаланың идеясының және пікірдің түсінушілігін айтып жеткізеді.
Гармонизатор - дәнекермен жағдайларда қызмет етеді, топтың мүшелерінің арасында шалғайлықтар туағанына қарамастан және ақырында топта татулықты сақтайды.
Жарастырушы - өзінің пікірінің айтып жеткізеді, сәйкестендіру арқылы өзгелердің пікіріне қарамастан және ақырында топта татулықты қолдайды.
Диспечер - мүмкіндіктерді жанасушылық үшін жасайды, топтың сырттың мүшелерін оған деген итереді және оларға көмектеседі және жанасушылықтың үдерістерін реттейді.
Мөлшерлеуші - тұжырымдайды немесе қалыптарды болып жатқан сарапшылығы үшін топта қолданады
Көруші - топта пассивті. Топты талас-тартыстарда тамашалаушының және тыңдаушының рөлін алады және шешім қабылдауда қатыспайды
24 айғайшы координатор диспетчер бақылаушыға анықтама беріңіз
25.Бағалаушы рухтандырушы көруші
Бағалаушы - қысылшаң топтың және сөйлемнің жұмысын сырттарда бағалайды, оларды құрулы мақсаттың орындалуының бар қалыптарымен салыстырады.
Рухтандырушы - бастауларды сырттарда қолдайды, жат-жаланың идеясының және пікірдің түсінушілігін айтып жеткізеді
Көруші - топта пассивті. Топты талас-тартыстарда тамашалаушының және тыңдаушының рөлін алады және шешім қабылдауда қатыспайды.
26 мөлшерлеуші диспетчер жарастырушы айдаушыға
Айдаушы - топты ынталандырады және оның мүшелерін әрекетке, жаңа тынымдарға итермелейді, бар нәрседен неғұрлым жақсы нәтиже алу үшін
Жарастырушы - өзінің пікірінің айтып жеткізеді, сәйкестендіру арқылы өзгелердің пікіріне қарамастан және ақырында топта татулықты қолдайды.
Диспечер - мүмкіндіктерді жанасушылық үшін жасайды, топтың сырттың мүшелерін оған деген итереді және оларға көмектеседі және жанасушылықтың үдерістерін реттейді.
Мөлшерлеуші - тұжырымдайды немесе қалыптарды болып жатқан сарапшылығы үшін топта қолданады
27 Командалық шешім қабылдау әдісі
Командада жұмыстың барысында жиі-жиі шешім қабылдау қажет. Олар жұмыстың, мақсаттың қойылымының әдістерінің, барысында жұмыстың тәртіптің, жиналыстың, мәселенің шешімі жөнінде негізгі шешімдеріне қатысты болуы мүмкін. Қабылданған шешімнің қорытындысы команданың жұмысының сапасын анықтайды.
28 миға шабуыл мақсатының негізгі мақсаты
Миның штурма әдісінің негізінде екі негізгі ұстаным жатады. Бірінші - кісінің пікірінің қадірлеу, қаншалықты пайдасыз және тәжрибесіз болса да, сөйлемдерде топ тиімді дәнді табуға тырысады. Ауызекі барысында әр қызметкер өзінің идеяларының және мамандастың сөйлемдерінің сарапшылығының жазып алады соңында(идеяның және оның сарапшылығының "туғыз-" үдерісінің айыруы) "штурма". Айтылмыш ұстанымның жүзеге асуы топтың мүшелерін түрлендіріп батыл, бірегей идеяларды итереді,, не сырттан қатысқандарлары туралы ойланбай шешім қабылдау. Екінші ұстаным санның өткелінің шарасызын сапаға болжайды, өйткені жаңа идеяның тасқынында сөзсіз ақиқаттық қызықты сөйлемдер бітеді. Арада салыстырмалы және дәстүрлі тіл табулармен (болжам ықтимал танымның және оның сарабының ұсыныс үдерісінің қосарлануын) миның штурм тұжырымдаманың алып санының "тууына-" әрекет жасайды. Миның штурм жай 10нан 60 минутқа дейін апарылады.