Күшті әсерлі улы заттектерден жеке қорғану құралдары.

Демалу органдарды қорғау үшін противогаз бен респираторларды қолданады. Респираторлар шағын шаң бөлшектердің демалу мүшесіне тиюінен сақтайды. Противогаздар демалу мүшесі мен көздерді, бетті зиянды газдардан қорғайды, олар екі түрлі болады: сүзетін және оқшаулайтын. Сүзетін противогаздар арнайы химиялық реагенттер арқылы зиянды газдарды сіңіріп жібермей тек ауаны өткізеді, ал оқшаулайтын противогаздарда сыртқы ортамен ешқандай байланыс жоқ. Мұндағы ауа баллондарда қысылған түрде болады, осындай противогазда тек шектеулі уақыт жұмыс істеу мүмкін. Денені қорғау үшін арнайы киім пайдалынады.

Антропагендік апаттар. Мысал келтіріңізОртаның антропогендік факторлары адамның іс-әрекеті арқылы табиғатқа, әсіресе тірі органикалық дүниеге әсерін тигізеді. Табиғи ортаны өзгерту және оны өзіне бейімдеу арқылы адам жануарлар мен өсімдіктердің мекен ортасын өзгертеді. Табиғи мекен ортасының қысқаруына байланысты, жабайы аңдар мен өсімдіктер әлеміне антропогендік әсер арта береді. Антропогендік әсер жанама және тура түрде болуы мүмкін Мысалы, ұсақ гүлді гамензога – Батыс Европадаға 18 жылда Мексикадан келіп, одан әрі қарай Напалеон әскерлерімен Россияға келген ирезар арам шөбін айтуға болады.Тура әсер тірі ағзаға тікелей бағытталған. Мысалы, мөлшерден тыс балық аулау және аңшылық шаруашылығын дамыту – бірнеше жабайы түрлердің күрт азайып кетуіне ықпал етті.

Қазақстан территориясында қанша ядролық реактор бар және олар қай жерде орналасқан?

Қазақстан территориясында үш радиациялық-қауіпті объектілер бар: Алматы қаласында ҚРҰҒА-ның ядролық физика институтының ядролық реакторы СС ҚИ-10, Ақтау қаласындағы тез неитрондық реактор БН-350, бұл негізінен тотықтырғыш ретінде қолданылады, бұрынғы Семей ядролық полигонының үш ядролық реакторы, бұлар бірнеше жыл бұрын жабылған, қазір ғылыми мақсаттар үшін қолданылады.

Қазақстан Республикасы радиациялық қатынаста дүние жүзінде ең лас ел болып саналады.

Пайда болу себептеріне қарай төтенше жағдайлар қалай жіктеледі?

Пайда болу себептері бойынша төтенше жағдайларды мынадай кластарға бөлуге болады:

• табиғи апаттар (қосымша түсті №1 қара),

• техногендік апаттар (қосымша түсті№2);

• антропогендік апаттар;

• экологиялық апаттар;

• әлеуметтік-саяси апаттар;

• биологиялық апаттар.

Жарақаттану барысындағы қан кетуді тоқтату әдістері.

Қан тоқтамау деп қан тамырларының түтікшелерінің зақымдалуынан қанның ағуын айтамыз.Жарақат алған кездегі қан тоқтамаудың жалпы белгілері – естен тану және көп қан кету, көп қан кетуден боп-боз болу, суық тер басу, маңайындағыларға бейқам болуы, болбыр, ақырын сөйлеу, басының айналуын айту, басын көтерген кезде көздің қарауытуын, ауыздың кебуі, су сұрау т.б. сипатталады.

Көп жағдайда қанның сыртына ағуын кәдімгі немесе қысып тұратын таңғышпен тоқтатады.

Қатты қысатын таңғышпен байлағанда мақта-дәкелі жастықшамен айрықша таңатын пакетпен немесе стерильді материалмен (егер ол жоқ болған жағдайда – таза мақталы матамен) жараға қысып қойып, ол материалды қатты қысқыш таңғышпен байлайды.

Қатты қан ағу кезінде қан көп кетпеуді азайту үшін артерия, яғни күре тамырды қай жерде пульстің бар жоқтығына қарай сүйектің шығыңқы жағына қарай батырып басып тұрады (сурет 10). Иықтағы артерияны қысу үшін жұдырықты қолтықтың астына кіргізіп, қолымен денені қатты итеріп

ұстайды, ал бөксе артериясын тоқтатарда жұдырықпен бөксенің жоғарғы бөлігін іш жағынан басады

Бастың түкті жерінің, мойын дененің артериалды қан ағысын қатты тампон арқылы стерильденген салфеткамен тоқтатады. Салфетканың үстінен стерильді тарқатылмаған таңғышты қажетінше қатты тартып байлайды.