Стрептококктар

Стрептококктар - стафилококктар сияқты адаммен кµптеген жануар-лардың жоғарғы тыныс алу жолдарында тіршілік ет‰ші болып табылады. Олар жоғарғы тыныс алу жолдарының созылмалы стрептококкты инфекциялары бар науқастардың ауыз қуысында, м±рынында, м±рын жутқыншағында, ‰немі кµп мµлшерде болады. Сонымен қатар сау адамдарда болады. Сондықтан олар бµлмелер ауасында сµйлегенде жєне жµтелгенде сілекей жєне қақырық арқылы т‰суі м‰мкін.

Стрептококктарды санитарлық қµрсеткіштік микроорганизмдер ретінде қолданудын негізгі қиындығы - б±л аурулары скарлатина, тілме, сепсис мен кµптеген санын біріктіретін кµлемді топтық қ±райды.

Стрептококктар Streptococcacаe т±қымдастығына, Streptococcus туыстастығына жатады. Streptococcus т‰рі адам патологиясында маңызы зор. Морфологиялық т‰рде олар диаметрі 0,6-1мкм дµңгелек немесе сопақша кокктардың тізбектері т‰рінде болады, грам оң бактериялар споралар т‰збейді, қозғалмайды, кейбір патогенді штамдары капсуланы т‰зеді. Стрептококктардың дақылың алу ‰шін қант сорпасы немесе қанды ет-пептонды агары қажет. Стрептококктардың арасында факулътативті анаэробтар немесе аэробтар болып табылатын штаммдары болады. Тығыз қоректік орталарды стрептококктардың колониялары с±р, мµлдір емес, ±сақ диаметрі 1 мл болады. Эритроциттерді б±зу қабілеттілігіне байланысты стрептококктар 3 топқа бµлінеді. бетта-гемолитиқалық типті (эритроциттердің лизисін тудырады жєне қанды агарда колониялардың айналасында гемолиз аймағын т‰зеді), альфа-гемолитиқалық типі (эритроциттерді толығымен б±збайды, колониялар айналасында жасыл аймақтарды т‰зеді) жєне гамма-гемолитикалық типі (қанды агарды µзгертпейді). Қантты ет-пептонды сорпасында барлық стрептококктар ±қсамайды т±нба т‰рінде қабырға бойына µседі. Орта мµлдір болып қала береді. Стрептококктар сахаролитикалық белсенділігімен сипатталады: лактозаны, глюкозаны, сахарозаны қышқыл т‰з± арқылы ыдыратады. Стрептококктарды гемолиздеу сипаты бойынша жіктелуі жоқ, яғни б±л белгі жеткілікті т‰рде т±рақты емес жєне дақылдық жағдайлармен жиі микроорганизмдердің µзгеретін µзіндік қасиеттеріне байланысты болады. Ең қолайлы жєне жаңа болып Ленсфилді ±сынған стрептококктардың антигендік қ±рылымы бойынша жіктелуі келеді. Қазіргі уақытта 50- серовары бар стрептококктардың 17 серотоптары белгілі. Адам ‰шін патогенді аэробты стрептококктардың кµпшілігі А-тобына жатады. Қоршаған ортада стрептококктар негізінен бетта-гемолитикалық стрептококктарымен берілген. Б±л сау адамдардың 100%-де бадамша безінің беткейлерінде (-гемолитикалық стрептококктардың орналасуын кµрсетеді, ал (-гемолитикалық стрептококктары тек 25-76%-де ғана болады.

Осы мєліметтерімен санитарлық тєжірбиенің мєліметтеріне с‰йене отырып, санитарлық-кµрсеткіштік микробтары деп (- жєне (-гемоли-тикалық стрептококктарын санауға болады. Стрептококктар қоршаған ортаға µте т‰рақты болмайды, олар тек бµлме шаңдарында, киімдерде, науқастың жеке қолданатын заттарында бірнеше к‰н сақталуы м‰мкін. Олардың µмір с‰ру қабілеттілігінің сақталу мерзімдері қоршаған ортаға ауа тамшы арқылы т‰сетін кейбір патогенді микроорганизмдердің µмір с±ру ±зақтығына жақын болып келеді., (мысалы, дифтерия қоздырғышы жєне т.б). Бµлмелер ауасының жаңадан ластануы кµрсеткіші - т±рақты (-гемолитиқалық стрептококктар болып табылады. Адам тіршілік етпейтін бµлмелердің ауасында стрептококктар анықталмайды. Стрептококктардың индикациясымен идентификациясы осындай стафилококктармен салыстырғанда µте к‰рделі жєне қиын болып табылады.