Ф-ӘД-001/026

Қ.А.ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ

ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ФАКУЛЬТЕТІ

БИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ

Молекулалық биология пәнінің

оқу әдістемелік кешені

Мамандық аты, шифры: 5В011300- Биология Оқу формасы: күндізгі Курс: IҮ ...7..сем ....8...сем Барлығы: Сағат саны: Кредит саны: ________ ___3____ ___3___ Лекция: ______ __15___ ___15__ Практикалық ________ ________ ______ Семинар: ________ ________ ______ Лабораториялық ______ ___30_ ___30__ СОӨЖ: ________ ___ 45 ___45__ СӨЖ: ____ ___ ___ 45 __ 45__ Аралық бақылау (АБ) ____ блок 1,2_ ___1,2__ Қорытынды бақылау: Емтихан Емтихан

Оқу әдістемелік кешен Қазақстан республикасы Білім және Ғылым министрлігі «__»__. ______ жылғы №___ бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандарты, мамандықтың типтік оқу жоспары және ҚР БҒМ “____” ____. ____ жылғы №____ бұйрығымен бекітілген пәннің типтік оқу бағдарламасы және университеттің жұмыс оқу жоспары негізінде дайындалған.

Оқу-әдістемелік кешен кафедраның № “ 01 ” 09 2014 ж. мәжілісінде талқыланды.

Кафедра меңгерушісі _________________ б.ғ.к., доцент З.С.Ажибаева

Факультеттің оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде қаралды

Хаттама №_1__ , 02___ _09__ 2014ж.

Оқу-әдістемелік кеңестің төрайымы: б.ғ.к., доцент А.К.Убайдуллаева

1. КІРІСПЕ

Пән туралы қысқаша сипаттама. Ақуыздармен нуклеин қышқылдары - молекулалық биологиядағы зерттеу объектілерінің негізі. ДНҚ молекласының биспиральді үлгісінің құрылуы және комплементарлы принциптің ашылуы - қазіргі заманғы биологиядағы елеулі жаналық. ДНҚ-нің қос спиральді молекулалық үлгісі. Нуклеин қышкыддарының генетикалык ролі. Нуклеин қышқылдары және ақуыздардың құрылымы мен қызметі.Ақуыздар - түрдің және индивидтің негізі. Ақуызардың құрам бөліктері және олардағы химиялық байланыстар. Ақуыздардың бірінші, екінші, үшінші жөне төртінші реттік құрылымдары. Ақуыздардың көлемі және пішіні. Ақуыз құрылымындағы домедер жөне олардың функциональді ролі Глобулярлы және фибрилярлы акуыздар. Ақуыздардың негізі биологиялық қызметі. Ақуыз құрылымдарын зерттеу және бөліп алу әдістері. Нуклеин қышқылдары: ДНҚ, РНҚ және олардың жалпы сипаттамасы. Нуклеин қышқылдарының кұрылысы. Пуринді және пиримидинді негіздер. Көмірсулар компоненттері. Нуклеозидтер. Нуклеотидтер. ДНҚ-ның бірінші реттік құрылымы.

Пәннің мақсаты: "Молекулалық биология" оқу курсының негізгі мақсаты студенттерге казіргі деңгейдегі молекулалық биологияның негіздерімен бірге оның жетістіктері туралы мәлімет беру және олардың осы саладағы ғылыми танымын дамыту болып табылады. Бұл курс молекулалық биологияның негізгі әдістерін меңгеру, ақуыздардың және нуклеин қышқылдарының қасиеті мен құрылымының ерекшеліктері, тұқымқуалау ақпараттарының механизмдері және жасушаның генетикалық аппаратының құрылыстық функциональды құрылымдары, ақуыздардың және нуклеин қышқылдарының қасиетін және құрылымын зерттеудегі қәзіргі замандағы әдістерді меңгеру, тірі жасушалардағы әр түрлі процестерді жөне олардың реттелуінің түсінуге арналған.

Пәннің міндеттері: Ұлпалық арнайы гендердің жұмыс істеу кабілеттілігін, жасуша жауабының көп түрлілігін және гендердің функциональды белсенді механизмдерін зерттеу кәзіргі кездегі молекулалық биологияны маңызды мәселелерінің бірі болғандықтан осы проблемаларға да курста көніл бөлінеді.

Пререквизиттер: Жалпы биология, өсімдіктер физиологиясы, цитология, генетика, эмбриология, генетика, цитология және гистология пәндерін өткен кездегі алған білімдері негізіне сүйенген.

Постреквизиттер. Осы пәнді меңгеру нәтижесінде алған білімдері микроорганизімдер физиологиясы, клеткалы биология пәндерін игеруге қажет.

Қысқартылған сөздер:

СӨЖ – студенттердің өзіндік жұмысы

СОӨЖ- студенттің оқытушылармен өзіндік жұмысы.

АБ- аралық бақылау

ҚБ – қорытынды бақылау

Оқытушы туралы қысқаша мәліметтер:

Бабаева Гүлмира Әбдімүтәліпқызы – жеке даму биологиясы, молекулярлық биология, биологияны оқыту әдістемесі пәндерінің оытушысы.

Ғылыми қызығушылығы: биохимия, молекулярлық биология, жеке даму биологиясы.

2. Жұмыс оқу жоспарынан көшірме

Семестрі	Апта саны	лекция	Пр. сабақ	семинар	Лаб. Сабақ	сөж	соөж	Жалпы сагат
VIIІ	15	15			30	45	45	135
Барлығы	15	15			30	45	45	135

7.Оқулықтар мен web сайттар тізімі

Негізгі әдебиеттер:

1. Ярыгин В.Н., Васильева В.И., Волков И.Н., Синельникова В.В. Биология М., Высш. школа, 2000, -448 стр.

Қосымша әдебиеттер:

1. Уотсон Дж. Молекулярная биология гена. М.Мир, 1978

1. Под.редак. А.С. Спирина Молекулярная биология: структура и биосинтез нуклеиновых кислот. М.Высш. школа, 1990.

2. Под.редак. А.С.Спирина Молекулярная биология: структура рибосом и биосинтез белка, М. Высш. школа, 1986

3. Степанов В.М. Молекулярная биология: структура и фупкции белков , М., Высш. школа, 1996

4. Альбертс Б., Брей Д., Льюис Дж., Рефф М., Робертс К., Уотсон Дж. Молекулярная биология клетки , в 5-томах, М., Мир, 1994

2. Сингер М., Берг П., Гены и геномы, В 2-томах м.,Мир, 1998

3. Уотсон Дж., Туз Дж., Куру Д. Рекомбинантные ДНК М., Мир, 1987

4. Льюин Б. Гены М.Мир., 1987

9. Зенгбуш П. Молекулярная и клеточиая биология в 3-х томах, М., Мир, 1982

5. Аралық бақылау ( модуль) сұрақтары:

1. Молекулалық биологияның даму тарихы

2. Молекулалық биологиялық зерттеу әдістері

3. Ақуыздардың І-реттік құрылымы

4. Ақуыздардың ІІ-реттік құрылымы

5. Ақуыздардың ІІІ-реттік құрылымы

6. Ақуыздардың ІҮ-реттік құрылымы

7. Нуклеин қышқылдары туралы жалпы мәліметтер

8. ДНҚ құрылысы

9. РНҚ құрылысы

10. аРНҚ құрылысының ерекшеліктері

11. тРНҚ құрылысының ерекшеліктері

12. рРНҚ құрылысының ерекшеліктері

13. ДНҚ репликациясы

14. Репликация типтері

15. ДНҚ-ң теломерлік бөлімнің репликациялануы

16. Теломерлер қызметі

17. ДНҚ транскрипциясы

18. Транскприпцияның жалпы сипаттамасы

19. ДНҚ молекуласының реттеуші учаскелерімен байланысатын ақуыздар

20. Транскрипцияның жалпы факторлары

21. Транскрипция тетіктері (механизмдері)

22. Транскрипциялық алғашқы өнім

23. Ақуыз биосинтезі

24. Генетикалық кодтың негізгі қасиеттері

25. Ақуыз биосинтезі немесе трансляция тетіктері

26. Геном және оның құрылысы

27. Прокариоттар және эукариоттар геномы

28. Геномдық мутациялар

29. Гендік мутациялар

30. Адам кариотипі

31. Митоздық хромосоманың құрылысы

32. Мутагенез және мутагендік факторлар

33. ДНҚ тізбектерінің бұзылыстары

34. Мутагенездің молекулалық тетіктері

35. ДНҚ репарациясы

36. Адам геномы

37. Триптофан оперонның құрылысы, қызметтері

38. Трансляция ингибиторлары

39. Трансляцияның терминациялануы

40. Трансляция немесе ақуыз биосинтезінің инициациясы

41. Транскрипция факторлары

42. Теломеразалар әрекеттерінің тетіктері

43. ДНҚ-ң теломерлік бөлімдерінің репликациялануы

44. ДНҚ репликациясын аяқтаушы ферменттер

45. Полимеризация ферменттері

46. Сплайсинг

47. Эукариоттар геномының тізбектер типі

48. Бактериялар және олардың геномы

49. Вирустар, олардың геномының құрылысы

50. Генетикалық инженерия.

51. Транскприпцияның жалпы сипаттамасы

52. ДНҚ молекуласының реттеуші учаскелерімен байланысатын ақуыздар

53. Транскрипцияның жалпы факторлары

54. Транскрипция тетіктері (механизмдері)

55. Транскрипциялық алғашқы өнім

56. Прокариоттар және эукариоттар геномы

57. Геномдық мутациялар

58. Гендік мутациялар

59. Адам кариотипі

60. Митоздық хромосоманың құрылысы

61. Транскрипциялық алғашқы өнім

62. Ақуыз биосинтезі

63. Генетикалық кодтың негізгі қасиеттері

64. Ақуыз биосинтезі немесе трансляция тетіктері

65. Геном және оның құрылысы

66. Прокариоттар және эукариоттар геномы

67. Геномдық мутациялар

68. Гендік мутациялар

69. Адам кариотипі

70. Митоздық хромосоманың құрылысы

71. Мутагенез және мутагендік факторлар

72. ДНҚ тізбектерінің бұзылыстары

73. Мутагенездің молекулалық тетіктері

74. Трансляция ингибиторлары

75. Трансляцияның терминациялануы

76. Трансляция немесе ақуыз биосинтезінің инициациясы

77. Транскрипция факторлары

78. Нуклеин қышқылдары туралы жалпы мәліметтер

79. ДНҚ құрылысы

80. РНҚ құрылысы

81. аРНҚ құрылысының ерекшеліктері

82. тРНҚ құрылысының ерекшеліктері

83. рРНҚ құрылысының ерекшеліктері

84. ДНҚ репликациясы

85. Ақуыз биосинтезі

86. Генетикалық кодтың негізгі қасиеттері

87. Ақуыз биосинтезі немесе трансляция тетіктері

88. Геном және оның құрылысы

89. Прокариоттар және эукариоттар геномы

90. Теломеразалар әрекеттерінің тетіктері