Кіріспе

Көліктің алдына қойылған мақсаты – бұл максималды пайдаға қол жеткізу, халық шаруашылығының жүктер мен жолаушыларды тасымалдауға деген қажеттілігін толық, уақытында және сапалы қанағаттандыруда табысты көтеру.

Көліктің міндеті – жүктер мен жолаушыларды тасымалдауға деген қажеттілікті толық, уақытында және сапалы қанағаттандырылуын қамтамасыз ету.

Көлік қызметшілерінің алдына қойылған мақсаттар – бұл жүктерді жалпы пайдалану орындарына тиеу-түсіру тәулік бойы және жыл бойы қамтамасыз ету. Мұнда келесі көрсеткіштерге қол жеткізілуі керек:

• тасымалдардың өздік құны минималды болуы керек;

• өндіру нормасы (еңбек өнімділігі) максималды болуы керек;

• көлік құралдарының тұрып қалуы минималды болуы керек;

• пайда максималды болуы керек.

Көлік халық шаруашылығының негізгі құраушы бөлігі болып табылады. Өндірістің, өнеркәсіптің, ауыл шаруашылықтың, сауданың және жабдықтаудың дамуы және бақылануы көбінесе көлік шаруашылығына байланысты. Көлік ішкі экономикалық байланыстарда, сонымен қатар Республиканың қорғаныс жұмыстарында негізгі рөлді атқарады.

Қазіргі заманғы экономикалық және саяси тұрақтылығын потенциялдың үздіксіз өсуін қамтамасыз етумен қатар адамдардың қажеттіліктері мен сұраныстарымен сәйкес автоматты түрде іс әрекет жасайтын басқару механизімін және ғылыми тұжырымдаманы жетілдіру.

Тиеу-түсіру жұмыстары (ТТЖ) мен қоймалық операциялардың механикаландырылуы адам еңбегін алмастыратын машиналар немесе құрылғылар көмегімен жүктердің тиелуін, түсірілуін, қайта тиелуін және қоймалануын қарастырады.

Кәсіпорындағы өндірісті материалды-техникалық ресурстармен қамтамасыз ету, өнім өткізу жұмыстарын және қойма шаруашылығын ұйымдастырудың міндетіне кәсіпорынның қызметіне қажетті шикізат қорын, материалдарды, сатып алынатын жартылай фабрикаттарды, аяқталмаған ондіріс өнімдерін және сатуға шығарған дайын өнімді сактау жэне тұтынушыларға жіберу сияқты жүмыстар жиынтығы жатады.

1 Ттжтм технологиялық схемасын көліктік қамтамасыз етуді жетілдіру

Тиеу-түсіру жұмысын ұйымдастыру кезінде қойылатын талаптар

Көліктің жарғысына сәйкес жүктерді тиеу, бекіту, жабу, байлау жүк жіберушінің міндеті болып саналады, ал көліктен жүктерді түсіру, бекітпелерді және жабылғыларды алып тастау - жүк алушының міндеті. Бірақ, бұл норма диспозитивтік болғаннан соң, ол тасымалдаудың шартында (жөнелту қызметін көрсетуге арналған) күні бұрын басқасы ескерілмеген жағдайда ғана қолданылады. Арту және түсіру шартының жақтары арасында міндет айырушылығы шартта жоқ болған кезде, жүк беруші мен жүк алушы автомобильдерінің борттарының, автоцистерналардың мөктерінен шлагтарды алуын және түсіруін, шлангтардың бекітуін және босатуын жасайды.

1.1 Тиеу-түсіру фронттарының есебі

Жүктік фронтты техникалық жабдықтаудың негізгі параметрі болып табылады:

1) тиеу-түсіру фронтының ұзындығы және беру фронтының ұзындығы;

2)пайдаланылатын фронттағы, тиеу-түсіру жұмысының механизациясындағы фронт санының құрамы, және олардың өнімділік жиынтығы;

3) жүктің беру фронтынан жұмыс фронтына тасымалдау құрылысының өнімділігі;

4) қойманың сыйымдылығы, осы фронттың қызмет етуі;

5) жүк фронтының қайта қарау қабілеттілігі, тәулігінде техникалық жабдықтау кезінде түсіріп немесе тиелуге мүмкін болатын, анықталған шамадағы жүктер немесе вагондар саны.

Басқа топтағы вагондардың түсу кезіндежүк фронтының қайта қарау қабілеттілігі , т/тәул мен , ваг/тәул, механизация құралының шегінің күштілігі формула бойынша анықталады:

= 22*246*70/(2,12+0,3)*4,24=36,9*10³ т/тәул, (1.10)

=22*246/(2,12+0,3)*4,24=527,57 т/тәул, (1.11)

мұндағы - жүк фронтының тәулік ағымындағы механизация құралының жұмыс ұзақтығы, сағ (22);

- тәулігіне түсетін вагондар саны (246;)

- көлік құралындағы (вагондағы) жүктің орташа саны (70);

- тиеу және түсіру кезіндегі тұрып қалған вагондардың бірдей беруінің орташа уақыты, сағ (2,12);

- берудің жалпы өнімділігі, вагондарды жинақтау мен орын ауыстыруда жүктік фронттан бірдей берілуі, сағ (0,3)

- тәулігіне таратылатын саны (4,24).

Машинаның қарсылығымен байланысты, тұрып қалғандығына бола жүктік фронттағы көтерме-көлік машинасының (ПТМ) нақты жұмыс уақыты өрнекпен анықталады:

= ( 22-1.272)/(1+0.02) =203 1 сағ, (1.12)

мұндағы - тәуліктегі фронттың жұмыс өнімділігі, сағ (22);

- тұрақты операцияны орындаудағы уақыт шығыны (машинаны қабылдап-тапсыру, аусым сайын техникалық қызмет (1,272);

- жүктік фронттағы тиеп-түсіру машинасы қарсылығының туындауын есептейтін коэффициент (0,02).

Бір машина қызмет ететін барлық түрдегі жүктік фронттар үшін параметрі 0,02-ге тең деп қабылданады.

Жүк фронтының қайта қарау қабілеттілігі , т/тәул мен , ваг/тәул, қойманың шекті ауданы тең болады:

=1350*2,2*1,43/2*(1-0,8)=10617,75т/тәул, (1.13)

=1350*2,2*1,43/2*70*(1-0,8)=151,68ваг/тәул, , (1.14)

мұндағы - қойманың жалпы ауданы, м² (1350);

- қойма еденінің 1 м² ауданындағы жүктемесі, т/м² (2,2);

- қойманың пайдаланылу ауданының оның жалпы ауданына қатынасы (1,43);

- қоймадағы жүктің сақталу мерзімі, тәул (2);

- жүкті шамадан тыс жүктеудің өзіндік коэффициенті (тікелей нұсқау бойынша) (0,8).

Жүктің қоймаға жылдық түсуі туралы және теміржол вагонының жүккөтерімділігі немесе басқа көлік құралдары туралы негізгі шарттарында тиеу-түсіру фронтының тұтыну ұзындығы анықталады.

Жүкті әкелу немесе жөнелту теңсіздігінің есебімен қоймаға тәулігіне келуге мүмкін болатын, көлік құралдарының саны формула бойынша анықталады:

= (3500000*1.2)/(365705) = 348,45, (1.15)

мұндағы - жылдық жүкті қайта қарау, т (6,3);

- түскен жүктердін өзіндік коэффициенті ( =1,1…1,4); жобамен =1,2.

Келуі бойынша есептелген тәуліктік жүк ағыны

=6,3*10⁶*1,2/365=20712т, (1.16)

жөнелтуі бойынша есептелген тәуліктік жүк ағыны:

=6,3*10⁶*1,05/365=18123,3т, (1.17)

мұндағы , - жүктің келуі мен жөнелтілуінің жылдық көлемі;

, - келуі мен жөнелтілуінің өзіндік коэффициенті;

, - жүкті қабылдау және жөнелту бойынша жылдық кешеннің жұмыс күндерінің саны (365)

Келуі мен жөнелтілуінің өзіндік коэффициенті:

- құймалы және тайлап-бірленген жүктер, металл, контейнерлер үшін = 1,05…1,2;

- құрылыстық рудалы емес материалдар, минералды тыңайтқыштар, қаттты отын, орман-ағаш жүктері үшін = 1,1…1,25;

- астық = 1,5…3,5;

- көкөністер мен жемістер = 2…4.

Өзіндік коэффициенті келуі бойынша көп мәнде, ал жөнелтілуі бойынша аз мәнді болады.

Вагондарды таратудағы теміржол фронтының ұзындығы:

=348,34*13,92/3+15=1631,3м, , (1.18)

мұндағы - вагонның ұзындығы, м (13,92);

- тарату саны (3);

- маневрлық локомотив үшін қажетті жүк фронтының ұзаруы (жобамен 15…25 м) (15).

Тиеу-түсіру фронтындағы теміржолдың ұзындығы:

=348,34*13,92/3*4,24+15=396,21, (1.19)

- жүк фронтындағы вагондардың ауысым саны (4,24).

Жүк операциясы мен қойма жұмысының уақытында тұрып қалған вагондардың белгіленген шығысында тарату саны орналасады.

=2,2/(2,12+5,2)=3, (1.20)

мұндағы - тәуліктегі қойма жұмысының сағаттық саны (2,2);

- жүктік операцияда тұрып қалған вагондардың есептік нормасы, сағ (2,12);

- жүк фронтын қайта толықтырудығы жоғалған уақыт, сағ (5,2).

Вагонның ұзындығын келесідей пікірде анықтауға болады:

-екіосьті жабық вагонның ұзындығы 8 м тең, 1-ге тең коэффициентіменқабылданады.

Кейбір вагон типтерінің ұзындықтарына сәйкес келесідей коэффициенттердің есебімен анықталады:

- төртосьті жабық және изотермиялық вагон -1,9;

-төртосьті жартылай вагонжәне платформалар – 1,8;

- төртосьті цистерналар – 1,5;

- алтыосьті және сегізосьтіжартылай вагондар – 2,0.

Тиеп-түсіру фронтының ұзындығы тиеп-түсіру бекеттерінің санымен және жылжымалы құрамды орналастыру сипатымен анықталады.

Ағындық (бүйірлік) орналастыру кезінде маневр жасау және өту ені азаяды, бұл вагондар мен тіркегіші бар автомобильдер үшін ыңғайлы болады. Алайда фронттың үлкеюі болады. Ал артқы жақтан орналастыру кезінде фронттың ұзындығы қысқарады, бірақ мұндай орналастыруда тиеп-түсірудің өнімділігі аз және ыңғайсыз болады.

Автомобиль кіретін жағындағы жүк фронтының ұзындығы:

=(348,34*0,089*18)/22=25,365м, (1.21)

мұндағы - автомобильмен оның қою қабілеттілігіне (жанымен, шетімен, 35-40⁰ бұрыштап), тәуелді жүк операциясы үшін қажетті фронттың үзындығы, м (18);

- қоймаға кіру және шығу уақытын қосқандағы, бір автомобильдін тиеу-түсіруінің орташа өнімділігі, сағ (0,089);

- тәулік ағымындағы автокөлік жұмысының өнімділігі, сағ (22).

Автомобиль кіретін жағындағы жүк фронтының ұзындығы

- автомобильдерді ағындық орналастыру кезінде:

=4*(3+3)+=27м; (1.22)

- шетімен орналастыру кезінде:

=4*(1,5+11,2)+4=54,8, (1.23)

мұндағы - тиеу және түсіру (сұралатын) фронтын құрайтын, тиеу-түсіру бекетінің саны (4);

- автомобильнемесе автобустың габаритті ұзындығы, м (3)

- автомобильдін габаритті ені, м (1,5)

, - автомобильдердің арасындағы қашықтық, мм; мм, мм (4).

Автомобильдін жүретін ені формуламен анықталады:

- ағындық орналастыру кезінде:

=5,5-4+1,5+0,2+2*1,5=6,2м; (1.24)

- артқы жақтан орналастыру кезінде:

=4+5,5+0,2+1,5=11,2 м, (1.25)

мұндағы - автомобиль бұрылысының сыртқы радиусы, м (5,5);

- автомобиль бұрылысының ішкі радиусы, м (4);

- автомобильден қоймаға дейінгі қашықтық м (0,5);

- қозғалыстағы автомобильден жүретін шекарасындағы немесе көрші қатарда тұрған автомобильге дейінгі қашықтығы, м; м (1,5);

- автомобильдін ені, м (1,5).