- •1. Дәрілік түрлерді мөлшерлеу технологиясы.
- •2. Фармацевтикалық технологиядағы дозалау. Дозаларды жіктеу
- •3. Дозалардың түрлері. Минималды және максималды медициналық дозалар.
- •4. Қабылдау тәсіліне байланысты дозалаудың келесі түрлері бар:
- •8. Дәрілердің өнеркәсіптік өндірісі
- •9. Дәрілік препараттардың фармакокинетикасы туралы негізгі түсініктер. Дәрілік заттардың асқазан-ішек трактісінен босап шығу, сіңірілу және бөлініп шығу жылдамдығы.
- •10.Дәрілік және қосалқы заттар
- •11. Көзге арналған дәрілік түрлер:
- •12. Салмақ бойынша дозалау
- •13. Дәрілік заттардың өнеркәсібінде қолданылатын негізгі терминдер мен түсініктер
- •15. Ауыз қуысының шырышты қабатының тамыр қабырғаларының өткізгіштігін және қабыну үдерістерін төмендетуге арналған дәрілік заттар
- •16. Ұнтақтардың технологиясы
- •17. Дәрілердің өнеркәсіптік өндірісіндегі қолданылатын нормативтік құжаттар
- •21. Дәрілік препараттардың өнеркәсіптік жағдайда өндірудің негізгі шарттары
- •23.Cұйық дәрілік формалар
- •25.Бюреткалық жүйені пайдаланып, сұйық дәрілік препараттар технологиясы
- •28. Бюреткалық қондырғыға арналған концентрлі ерітінділерді дайындау
- •29. Концентрлі ерітінділерді қолданудың артықшылықтары
- •30. Дәріханалық бюреткалық қондырғылар, дәріханалық бюреткалар және пипеткалармен жұмыс істеу ережесі
- •46.Коллоидты ерітінділер. Суспензиялар мен эмульсиялар
- •48. Суспензиялардың жіктелуі
- •49.Сұйылтылған суспензиялардың қасиеттері.
- •1. Бейорганикалық электролиттер
- •2.Коллоидтық беттік-активтік заттар
- •55. Жақпа майлар. Жақпа майлар жіктелуі. Негізге қойылатын талаптар
- •56. Линименттер. Пасталар
- •57.Ботқалар мен болюстер
- •58.Суппозиторий .Пластырлер
- •59.Жағар майлар.Жағар майларға негіздер.
- •1. Гидрофобты
- •2. Гидрофильдi
- •60. Суппозиторийлар дәрілік түр ретінде.Тарихы. Түрленуі
- •63.Шаншуға арналған дәрілік түрлер.
- •68. Органопрепараттар жануар мүшесі мен ұлпасынан алынаты дәрілер.
- •74.Максималды тазартылған органопрепараттар
- •75.Сұйық дәрілік формалардың артықшылығы
- •76.Стерильдік дәрілік препараттарды дайындау тәртібі
- •80.Сұйық дәрілік формалар технологиясында қолданылатын еріткіштер.
- •81.Сулы емес еріткіштер және сулы еріткіштер
- •82.Ұшпалыеріткіштер және ұшқыш еріткіштер
- •83.Ерітінділердің түрлері
- •85.Дисперсті жүйелер мен сулы ерітінділер.
- •90.Шаншуға арналған препараттар
- •92.Дф жіктелуінің заманауи әдістерінің бірі дисперсологиялық зерттеу
- •97.Мемлекеттік Фармакопея
- •98.Шаншуға арналған дәрілік түрлердің технологиясы.
1. Бейорганикалық электролиттер
Бейорганикалық электролиттер тиімділігі аз эмульгатор болып табылады. «Су-май» қоспасына натрий тиоцианитының KNCS аз концентрациясын қосқанда сұйылтылған бірінші ретті эмульсияны уақытша алуға болады. Оның салыстырмалы тұрақтылығы NCS- таңдамалы адсорбциясының нәтижесінде фазааралық бетте дисперсті ортада (су)жағында ҚЭҚ пайда болуымен түсіндіріледі. Бұл иондар фазааралық бетте теріс потенциал тудырады және беттік зарядтың тығыздығы аз болады. Сондықтан тамшылардың ҚЭҚ аралығындағы тебілу күші де аз болады. Тұрақтандырудың бұл типі қажетті концентрациялы жеткілікті өмір сүру уақыты бар эмульсиялар алу үшін өте әлсіз болады.
2.Коллоидтық беттік-активтік заттар
Коллоидтық беттік-активтік заттар – өзінің көмірсутекті радикалында 8-10-нан аз емес көміртек атомы бар дифильдік молекулалар екенін есімізге түсірейік. Полярлы топтың гидрофильдік қасиеттері мен полярсыз топтың (көмірсутектік радикалдың) липофильдік («липос» – май) қасиеттерінің арасындағы қатынас гидрофильді-липофильдік баланспен – ГЛБ санымен анықталады.
55. Жақпа майлар. Жақпа майлар жіктелуі. Негізге қойылатын талаптар
Жақпа майлар – ежелгі дәрілік формалардың бірі, дерматология, көз, хирургия, косметика тәжірибелерінде кеңінен қолданылады. Мазьдар – теріге, жараларға және шырышты қабықшаға жағуға арналған жұмсақ дәрілік форма.
Мазьдар негізден және осы негізде біркелкі таралған дәрілік заттардан тұрады. Сонымен қатар, мазьдардың құрамына басқа да қосалқы заттар кіруі мүмкін: тұрақтандырғыштар, антиоксиданттар, консерванттар, БАЗ, сіңіру активаторлары және т.б.
Қазіргі кезде мазь формасы түрінде фармакологиялық топтардың барлық түріне жататын дәрілік заттар қолданылады.
Жақпа майлардыңклассификациясы. Мазьдарды әр түрлі белгілер бойынша бөледі:
Қолдану мақсатына және орны бойынша мазьдарды келесі түрлерге бөледі:
дерматологиялық мазьдар (derma-тері):емдік, қорғаныш, косметикалық.
шырышты қабықшаға жағылатын мазьдар: мұрын, көз, тоқ ішек, ауыз қуысы (сәйкес – назальды, офтальмологиялық, ректальды, стоматологиялық мазьдар).
хирургиялық жараларды және күйіктерді емдеуге арналған мазьдар.
Мазьдарға арналған негіздер алуан түрлі болып келеді. Негіздер сұрыптамасы жиі өзгереді. Фармакөшірме ХІ баспасы бойынша мазьдарды дайындауда, медициналық қолдануға рұқсат етілген, негіздер топтарын қолдану ұсынылған. Мазьдарды жеке баспалар бойынша дайындайды.
Мазьдарды экстемпоральді дайындау кезінде, егер де рецептте нұсқаулар болмаса, онда компоненттердің физико-химиялық үйлесімділігін ескереді және тағайындалу мақсаттарына сәйкес негізді таңдайды.
Мазьді композициялардың және олардың компоненттерінің сипаттамасы дәрілік формалар технологиясы оқу құралында сипатталады.
Мазьдағы дәрілік заттардың терапевтикалық эффективтілігіне негіздің табиғаты және қасиеті күшті әсер етеді.
Мазьді негіз, талап етілген дәрілік заттардың концентрациясын, қажетті қасиеттердің консистенциясын қамтамасыз етеді және мазьдан дәрілік заттардың босатылуына әсер етеді.
Мазьді негізді таңдау, мазь әрекетінің мақсатына, орнына және сипатына, сонымен қатар дәрілік заттардың физико-химиялық қасиеттеріне байланысты болады.
Мазьді негіз терінің рН-ын өзгертпеуі керек (тері рН=3-4), терілік демге кедергі келтірмеуі керек, әр түрлі агрегатты күйдегі (қатты, сұйық, тұтқыр) дәрілік заттарды жақсы қабылдауы керек, химиялық индифферентті болу керек, сақтау кезде тұрақты, микроорганизмдердің әрекетіне тұрақты болу керек, сәйкес консистенциялы болуы керек, теріден және киімнен оңай жойылу керек.