Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
олимпиада по удмуртскому.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
99.33 Кб
Скачать

IV. Чеберлыко текстъя малпаськон.

Лыдњы В. Алашеевлэсь «Нянь» веросысьтыз люкетсэ но малпаськы, малы калык тазьы шуэ: «Нянь – котьмарлы йыр»? Соглаш-а тон та кылъёсын? Текст вылэ пыкиськыса, аслэсьтыд малпанъёстэ гожты.

Аръёс ортчемъя валай, малы песянае сокем дунъялляз нянез. Гуртысь муртлы со ноку но капчиен уг сётскы, угось.

Шуом, котькыџе зор-кот мед усёз, котькыџе кезьыт яке пќсь куазь мед луоз – фабрикаос но заводъёс ваньбур потто. Соослэн котыразы борддоръёс но, липетсы но вань. Нош музъем ужасьлэн? Солэн ужан интыез – син сузёнтэм[1] паськыт бусыос, нош йыр вадьсын – пыдэстэм инбам[2]. Соин ик нянь будэтћсь, кидыссэ музъеме согемез бере, гань-гань изёнэз уг тод ни. Љыт выдыкуз но, џук султыкуз но нырысь малпанэз: «Та куазь кыџе луоз али?»

Музъем сётэ адямилы самой кулэзэ – нянь. Шонерак вералом[3]: со ќй ке луысал, ќй ужасалзы заводъёс, фабрикаос, ќй будысалмы асьмеос, шулдыресь ќй луысалзы шудонъёсмы, кырњанъёсмы.

Нянь – котьмарлы йыр… Гуртысь пересь адямиос, «чик уг алдаськиськы[4], шонерзэ верасько» шуэм интые, «та шундые, та няне!» шуо.

Мукет ласянь но учконо ке, ваньмыз кутске НЯНЬ бордысен: уднянь, куарнянь, табанянь, пельнянь, шунянь… Веръямды вань-а соосыз? Шуныт нянь колдыез[5] но оскалтэмды вань-а[6]? Эх бен ческытэсь ук. Сиемъя сием потэ.

Нянез утьыса[7] возем, гажам бордысь потэ асьмелэн кужыммы.

1) син сузёнтэм – бескрайний

2) пыдэстэм – бездонный

3) шонерак вералом – скажем напрямую, начистоту

4) уг алдаськиськы (уг пќяськиськы) – не обманываю

5) колдыез – каравай

6) оскалтэмды вань-а – пробовали ли вы, дегустировали ли вы

7) утьыса – охраняя, оберегая

9 класс

Полина Кубиста

Полина Кубиста – асьме Элькунысь мода удысын туж тодмо ним. Егит дизайнерлэн дћськутэз но чеберъян чыры-пырыосыз (аксессуаръѐсыз) вузасько Интернет пыр быдэс дуннеын.

Полина Александровна Степанова (ныл фамилиез – Булдакова) Ижкарын вордћськиз но будћз. Ижкарысь 83-тћ номеро школаын дышетскиз. Со сяна, крезьгуръя но лулчеберетъя школаосты йылпумъяз. Дћськутэз пичи дыръяз ик суреданы яратылћз. Дизайнлы дышетскиз Удмурт кун университетлэн «Художественное проектирование костюма» ёзэтаз. Калык костюмен тунсыкъяськыны кутскиз Людмила Анатольевна Молчанова дорын дышетскыкуз.

Тодмо удмурт дизайнер луон понна Полиналы туж трос дышетсконо но тыршоно луиз. Тодон-валан понна ветлћз Лондонэ Марангони институтэ. Татын радъямын вал «фешн-дизайнлы» сћзем гужем курсъёс. Аслэсьтыз быгатонлыксэ будэтћз Селигере ветлыса, Финляндиын, Санкт-Петербургын, Пермьын радъям фестивальёсы но адњытонъёсы пыриськыса. Котькытын мода удысысь тодмо ќнерчиос но модельер-дизайнеръёс асьме удмурт нылашмылы вылћ дунъет сётылћзы.

Тужгес тодмо Полина Кубисталэн нимыз 2010-тћ арын луиз. Соку со огшоры футболкаосты удмурт шќмъем карыны кутскиз.

Али Полиналэсь дћськутсэ, Россиын сяна, нулло Германиын, Финляндиын, Эстониын, Япониын. Солэсь дћськутсэ нулло удмурт эстрадаысь тодмо кырњасьёс: Светлана Ручкина, Марина Галичанина, Иван Белослудцев но мукетъёсыз.

Егит дизайнерлэн дэремъёсыз, жилетъёсыз, юбкаосыз, кофтаосыз висъясько аспќртэмлыко стилен. Полиналэн яратоно амалэз эклектика луэ. Со џемысь сура пќртэм сћосты: огшоры-casual но этно, пичияк гламур, чильк-вальк кисьтаськись басмаос, трос пужыос, яркыт буёлъёс. Дэремъёсыз трос люкето, вылысьтыз вылаз вурем басмаё. Татын удмурт шќмыз но вань, туала улонлэн пќртэм ќръёсыз но шќдћсько. Басмаос пќлысь Полина тужгес яратэ кунгож сьќрысь (Америкаысь но Италиысь) хлопоклэсь, етћнлэсь, ыжгонлэсь басмаосты.

Кубиста – со Полиналэн кушем нимыз (псевдонимез). Кubysta style – со аспќртэмлыко стиль, ку вылысьтыз вылаз дћсяське кќня ке дћськут яке одћг дэремын кќня ке пќртэм басмаос кутћсько, кильымъёс (оборкаос) вурисько.

Полина – карын будэм удмурт ныл ке но, калык асшќдонэзлэн пытьыез адњиське. Али нылаш трос ужа удмурт кизилиослы дэремъёс вурон бордын, озьы ик удмурт кылэз дышетыны турттэ.

Полина вылћ мода сьќры уг уйиськы. Солэн дћськутэз кылдытэмын огшоры адямиослы котькуд нунал нуллон понна. Њуч сямен вераса, солэн коллекциосыз «домашний стиль» шќмо. Тужгес яратэ керттэм дћськутэз, со, нылашлэн малпамезъя, шуныт мылкыд лќсъя, со пушкын астэ котьку дорын кадь шќдћськод. Котькуд коллекцияз егит дизайнер удмуртлык пыртыны тырше. Клуб гламурлэсь палэнскыны тырше. Мукет ласянь, дћсь вурон амалъёсыз туалаесь, берло мода тенденциослы тупало. Полина Кубиста понна вуриськон, выль дћськут кылдытон – бадњым эксперимент, астэ утчан. Модельер пусъе: «Мон яратћсько выль кабъёсты мертаны. Мон нокин бордысь но уг потћськы – мон эрико!».

Татьяна Волкова

УДМУРТ ЭЛЬКУНЫСЬ ДЫШЕТОНЪЯ НО НАУКАЯ МИНИСТЕРСТВО

2013-тћ ар

9-тћ класс

Удмурт кылъя ѐрос олимпиадалы юанъѐс

(удмурт кылэз тодӥсьтэм пиналъёсты дышетон программая)

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]