
- •1. Қр Мемлекеттік басқарудың түсінігі мен ерекшеліктері.
- •2. Мемлекеттік басқару қағидаларының мәні мен жіктелуі
- •3. Мемлекеттік басқарудың функциялары мен қағидалары.
- •4. Мемлекеттік басқарудың негізгі белгілері
- •6. Мемлекеттік басқару механизмі.
- •7. Мемлекеттік басқару саясаты және мақсаттары.
- •8. Басқарушылық процесс және оның кезеңдері.
- •9. Басқарушылық қатынастар және олардың жіктелуі.
- •10. Мемлекеттік органдардың штаты мен жеке құрамы.
- •11. Басқарушылық қатынастардың құқықтық реттелуі.
- •12. Әкімшілік рәсімдер туралы іс жүргізу және оның түрлері.
- •13. Әкiмшiлiк рәсiмдердi белгілеу қағидаттары.
- •14. Мемлекеттік басқаруды заңдылық пен тәртіптілікпен қамтамасыз ету.
- •15. Мемлекеттік басқарудың ұйымдастырушылық құрылымының түзілуі.
- •17. Мемлекеттік басқару объектісінің және субъектісінің өзара байланыстары.
- •18. Нормативтік құқықтық актілердің түсінігі мен жіктелуі.
- •19. Нормативтiк құқықтық актiлердiң негiзгi және туынды түрлерi.
- •20. Нормативтік құқықтық актілерді жоспарлау, әзірлеу және келісу
- •21. Нормативтік құқықтық актілердің реквизиттері, құрылымы және мәтінін рәсімдеу.
- •22. Нормативтiк құқықтық актiлердiң жобаларын дайындау жоспарлары.
- •23. Нормативтiк құқықтық актінің жобасын әзiрлеутәртiбi.
- •24. Мемлекеттік қызметтің қағидалары.
- •25. Мемлекеттік қызметтің еңбектің қоғамдық бөлінісіндегі рөлі мен орны.
- •27. Мемлекеттікқызметшілердіңміндеттері.
- •28. Қазақстан Республикасында мемлекеттік қызметті басқару.
- •29. Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызметтің пайда болу тарихы.
- •30. Мемлекеттік қызметшілер лауазымдарын сынаптау.
- •31. Мемлекеттік қызметшілердің лауазымдарының жіктелуі.
- •32. Мемлекеттік қызметте орнын басудың тәртібі мен тәсілдері.
- •33.Мемлекеттік қызметтің арнайы белгілері.
- •34. Мемлекеттік қызметтің жіктелуі.
- •35. Мемлекеттік қызметті тоқтату негіздерін топтастыру: жалпы, қосымша
- •36. Мемлекеттік қызметті тоқтату тәртібі.
- •37. Заңсыз жұмыстан шығаруды сот арқылы қорғау.
- •38. Мемлекеттік саяси және әкімшілікке қызметке кіру.
- •39. Мемлекеттік қызметке кіру кезінде қойылатын талаптар.
- •40. Мемлекеттік қызметте болуға байланысты шектеулер.
- •41. Мемлекеттік әкімшлік лауазмға орналасуға арналған конкурс.
- •42. Мемлекеттік қызметті өткеру.
- •43.Лауазымды адамдардың құзыреті
- •44. Мемлекеттік әкімшілік қызметшілердің қызметін бағалау және оларды аттестациялау
- •45. Мемлекеттік қызметшілердің еңбегіне ақы төлеу және демалысы.
- •Мемлекеттік саясиқызметшілердің отставкағы шығуы және қызметтен бостылуы
- •47. Мемлекеттік әкімшілік қызметшілердің мемлекеттік қызметті тоқтатуының негіздері
- •48. Мемлекеттiк әкiмшілiк лауазымға орналасуға арналған конкурс
- •49. Мемлекеттік қызметті тоқтатудың қосымша негіздері.
- •51. Мемлекттік қызметшілірге қызмет этикасын сақтау жөнінде қойылатын талаптар
- •52. «Б» корпусының мемлекеттік әкімшілік лауазымдарына ауысу тәртібімен орналасу
- •53. Мемлекеттік лауазым
- •54.Мемлекеттік қызметшілердің әкімшілік – құқықтық мәртебесі
- •55. Мемлекеттік органдардың жұмысын жоспарлау.
- •56. Мемлекеттік қызметшілерді көтермелеу және олардың жауаптылығы.– 50 сұрақ бірдей
- •57. Мемлекеттік басқаруды ақпараттық қамтамасыз ету.
- •58. Басқарушылық процесс және оның кезеңдері.
- •59.Мемлекеттік қызмет реформасын құқықпен қамтамасыз ету.
- •60.Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызметті реформалау.
36. Мемлекеттік қызметті тоқтату тәртібі.
Мемлекеттiк әкiмшiлiк қызметшiлердiң мемлекеттiк қызметтi тоқтатуы үшiн:
1) олардың өз тiлегi бойынша жұмыстан босату туралы арыз беруi;
2) келiсiм-шарт мерзiмiнiң бiтуi не Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген негiздер бойынша келiсiм-шарттың бұзылуы;
3) мемлекеттiк әкiмшiлiк қызметшiлердiң өз табысы мен мүлкi туралы көрiнеу жалған мәлiмет беруi;
4) Заңда белгiленген мiндеттер мен шектеулердi сақтамауы;
5) меншiк құқығымен тиесiлi мүлiктi сенiм бiлдiрiлген басқаруға бермеуi
6) Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтуы;
7) сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылығын жасауы;
8) заңда белгiленген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттiк әкiмшiлiк лауазымды конкурстан тыс атқаруы;
9) аттестаттаудың терiс нәтижелерi;
10) Қазақстан Республикасының еңбек және мемлекеттік қызмет туралы заңдарында көзделген өзге де негіздемелер негіз болып табылады.
Мемлекеттiк әкiмшiлiк қызметшiлердi қызметтен босатуды мемлекеттiк органның мемлекеттiк әкiмшiлiк лауазымға қабылдауға құқығы бар тиiстi лауазымды адамы Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүргiзедi. Қызметтен заңсыз босатылған жағдайда мемлекеттiк әкiмшiлiк қызметшiнiң уәкiлеттi органға шағымдануға, сондай-ақ өзiнiң құқықтары мен бостандықтарын сот арқылы қорғауға құқығы бар. Мемлекеттiк саяси қызметшiлердiң ауысуы мемлекеттiк әкiмшiлiк қызметшілердiң жаңадан тағайындалған мемлекеттiк саяси қызметшiлердiң бастамасы бойынша атқарып отырған лауазымдағы мемлекеттiк қызметтi тоқтатуы үшiн негiз бола алмайды.
37. Заңсыз жұмыстан шығаруды сот арқылы қорғау.
Көп жағдайда жұмыс беруші өзінің бастамасымен жұмыстан шығарады, алайда сізге өз еркіңізбен еңбек келісімшартын бұзуды ұсынуы мүмкін. Егер жұмыстан шығару шын мәнінде заңсыз түрде жүргізілсе, онда ешқашан мұндай жолды таңдамаңыз (Еңбек келісімшартын осындай негізде бұзу арқылы сіз шын мәнінде өз құқыңыздың сот арқылы қорғалу ықтималдығын төмендетесіз).
Заңсыз жұмыстан шығару бойынша қайда арыздануға болады? Сізге мемлекеттік еңбек инспекторына шағымыңызбен баруға болады. Мұндай лауазымды тұлғалар еңбек заңнамасының сақталуын тексеруге, заң бұзушылықтарды жою бойынша міндетті түрде орындалуға тиіс бұйрықтарды беруге, заң бұзушыларды жауапкершілікке тартуға құқығы бар. Бірақ жұмысқа қайта қабылдану үшін, оның үстіне моралдық залалдың өтемақысы мен жалақыны төлету үшін жұмыс беруші өзінің іс-қимылын заңға қайшы деп есептемесе, онда сізге сотқа жүгіну ұсынылады.
Сотқа жүгінуге дайындалу.
Сотқа жүгінбес бұрын, сізге мұқият дайындық керек. Жұмысқа қабылдаған кезде сізбен еңбек келісімшартын жасасу керек еді. Жалақы мөлшері нақты көрсетілген еңбек келісімшартының болуы өте қажет. Жұмыс берушіден еңбек келісімшартын жасауды және оның бір данасын сізге алдын ала беруді талап етіңіз (еңбек шарты мерзімді немесе мерзімсіз болуы мүмкін екендігін ескеріңіз). Жұмыстан шығып жатқанда мұны істеу өте қиын болады. Сіздің еңбек кітапшаңызда (егер ол сізде бар болса) жұмысқа қабылдау мен жұмыстан шығару туралы жазбалар болуы тиіс.
Егер келісімшарттар сіздің қолыңызда жоқ болса, жұмыс берушіден жұмыс істеген кезеңдегі жалақыңыздың мөлшері туралы анықтама беруін талап етіңіз. Ол не үшін қажет? Бұл төленбеген жалақы мен жұмысқа қайта қабылданған кездегі жұмысқа келмеуге мәжбүр болған аралықтағы төлемнің өтеуін есептеу кезінде керек болады. Ал егер ол еш жерде көрсетілмесе, жұмыс берушінің есептерінде көрсетілген мәліметтер негізінде белгіленеді.
Егер жұмыс беруші сіздің қолыңызға ешқандай құжат бермесе, онда сотқа талап арызыңызда оларды міндетті түрде талап етуін өтінуіңізге болады. Егер сіздің жұмысқа қабылданғаныңыз мүлдем рәсімделмеген болса, жұмыс беруші сіздің ешқашан онда жұмыс істемегеніңізді, тіпті сізді бірінші рет көріп тұрғанын айтуы да мүмкін. Бұл жұмысқа қабылданғаныңыз бен жалақы мөлшерін растайтын құжаттарыңызды алдын ала дайындап қою керектігін көрсетеді. Мұндай жағдайда жұмыс берушінің орналасқан жері бойынша Әлеуметтік қорғау мен бақылау департаментіне жұмыс берушінің жіберген барлық заң бұзушылығын көрсетіп (еңбек келісім-шартының болмауы, заңсыз жұмыстан шығару, еңбекақыны төлемеу және т.б.) шағымданыңыз. Шағымды жазу үшін ең алдымен жұмыс берушіге қояр талаптарыңызды анықтап алуыңыз қажет: жұмысқа қайта қабылдану, жұмысқа бармауға мәжбүр болған күндердің өтемі, еңбекақы бойынша қарызды төлеу, еңбек кітапшасындағы жазбаны өзгерту, моральдық залалды қайтару. Дербес еңбек дауларын қарайтын органға жұмыскердің шағымдану шарттары мен мерзімі ҚР Еңбек Кодексінің 172 бабына сәйкес, дербес еңбек дауларын қарайтын органға жұмыскердің шағымдануына келесідей мерзім беріледі:
1) жұмысқа тұруды қайта қалпына келтіру дауы бойынша: еңбек келісім шартын бұзу жөніндегі акт көшірмесін жұмыс беруші берген күннен бастап – үш ай.
2) басқа еңбек даулары бойынша: жұмыскер немесе жұмыс беруші өз құқығының бұзылғанын білген немесе білуі тиіс болған күннен бастап – бір жыл. Жұмысқа қайта қабылдауды талап ету. Жалпы ережелер бойынша талап-арыз жауап берушінің, яғни жұмыс берушінің орналасқан жеріндегі аудандық (қалалық) сотқа беріледі. Алайда еңбек істері жөніндегі талап-арыз талап етушінің тұрғылықты жері бойынша да беріле береді. Өтініштің дәлелі ретінде жеке еңбек келісім-шартын, еңбек кітапшасын, жұмыс берушінің жұмысқа қабылдау, жұмыстан шығару және жұмысшыға тәртіптік жаза қолдану бұйрықтарын (өкімдерін), еңбекақы туралы анықтаманы және басқа да сіздің жұмыс істегеніңізді, жұмыстан шыққаныңызды және еңбекақыңызды дәлелдейтін құжаттарды қоса тіркеу қажет.
Талап-арыздың үлгісімен аудандық немесе қалалық сотта таныса аласыз. Ең дұрысы, әрине, қорғаушы жалдау, алайда оны жалдауға кеткен шығындар тек сот шешімі сіздің пайдаңызға шешілгенде ғана өтелуі мүмкін. Дау бойынша соттың шешім шығаруы. Соттың қорғауына жүгіне отырып, сіз бұзылған құқыңыздың қалпына келгеніне, сондай-ақ мәжбүрліктен жұмыстан қалған мерзімге орташа жалақының өтемін алатыныңызға сенуге болады.
Қызметкерді заңсыз жұмыстан шығарған жағдайда оның бұрынғы қызметіне қайта орналасуы немесе жұмыстан шығаруды заңсыз деп мойындаған кезде жұмыстан шығару тұжырымдамасын өзгертуі мүмкін