- •1. Экологияның ғылым ретіндегі анықтамасы. Экологияның мақсаты, объектілері, есептері және әдістері.
- •2. Экологиялық білімнің қысқаша даму тарихы
- •3. Экология бөлімдері: аут-, дем-, синэкология, ғаламдық экология
- •4. Экологияның басқа ғылымдармен байланысы. Тәжірибелік есептерді шешудегі экологияның ролі.
- •5. Қазіргі таңдағы экономикалық тенденциялардағы экологиялық мәселелердің алар орны.
- •6. «Тұрақты даму» түсінігінің анықтамасы, Тұрақты даму концепциясын жүзеге асыруда экологияның ролі. Туракты даму концепциясы 1987 ж
- •7. Дара экологиясы – аутэкология.
- •8. Тірі жүйелердің ұйымдасу деңгейі
- •9. Ағза және оның тіршіл ік ету жағдайлары. Тіршілік орталары және олардың сипаттамасы.
- •10. Экологиялық факторлар, олардың сипаттамсы, жіктелуі
- •11. Антропогендік факторлардың арнайылылық әсері. Шелфордтың толеранттылық заңы.
- •12. Стенобионтты және эврибионтты ағзалар.
- •13. Ағзалардың тіршілігіндегі абиотикалық факторлардың экологиялық мағынасы.
- •14. Ортаның экологиялық сыйымдылығы.
- •15. Популяция экологиясы – демэкология.
- •16. Популяция туралы түсінік. Популяцияның статистикалық көрсеткіштері: саны, тығыздығы және биомассасы, жастық, жыныстық құрамы.
- •17. Популяцияның кеңістікте орналасуы және сипаттамасы: кездейсоқ, бірқалыпты және топтық.
- •18. Олли принципі. Популяцияның динамикалық сипаттамалары: туу, өлім, тіршілік үшін күрестің қисықтары, өсу жылдамдығы.
- •19. Популяция санының экспоненциалды және логистикалық өсімі. Популяция саны өсімінің реттелуі.
- •20. Популяция тығыздығына тәуелді және тәуелсіз факторлар.
- •21. Бірлестіктер экологиясы – синэкология.
- •22. Биоценоз, биогеоценоз, экожүйе, туралы түсініктер.
- •23. Экожүйедегі түр аралық байланыстардың негізгі формалары (нейтрализм, комменсализм, протокооп ерация және т.Б.)
- •24. Түр аралық бәсекелестік – бірлестіктердің түрлік құрамын сақтайтын механизм ретінде.
- •25. Г.Ф. Гаузенің бәсекелістік принципі. Экологиялық орта : потенциалды және шынайы.
- •26. Экожүйедегі химиялық элементтер мен энергия ағымының айналымы. Термодинамиканың бірінші және екінші бастамалары.
- •27. Лидерманның 1% және 10% энергия туралы ережесі.
- •28. Биоценоздың трофтық құрылымы (продуцент, консумент, редуцент)
- •29. Қоректік және трофтық деңгейлер, қоректік торлар
- •30. Экологиялық пирамидалар (сан, биомасса, энергия)
- •31. Экожүйелер өнімділігі (біріншілік және екіншілік)
- •32. Экожүйенің табиғи дамуы (1-лік және 2-лік сукцессия)
- •33. Экожүйелердің біртұтастылығы мен тұрақтылығы. Табиғи экожүйелер тұрақтылығының негізгі көрсеткіштері мен критерийлері.
- •34. Биосфера және оның тұрақтылығы.
- •35. Биосфера концепциясының қалыптасуы, биосфера эволюциясы. В.И.Вернадскийдің Ноосфера және Биосфера туралы ілімдері.
- •36.В.И.Вернадскийдің Ноосфера және Биосфера туралы ілімдерідегі тірі заттардың концепциясы. Тірі заттың ғаламдық ролін анықтау.
- •42. Қоршаған орта туралы бұұ-ның бірінші конференциясының декларациясы (Стокгольм, 1972).
- •44. Европалық қалалардың тұрақты дамуының хартиясы (Дания, Ольборг қаласы, 1994).
- •45. Тұрақты даму факторлары: экологиялық ( өркениет дамитын коридор шегі), экономикалық (нарықтық жүйенің өзгеруі), әлеуметтік (ауыл шаруашылық саласы, адам құқығы, демография).
- •46. Тұрақты дамудың бағдарламалары мен принциптері - жергілікті, аймақтық, ұлттық, халықаралық, ғаламдық.
- •51. Табиғатты тиімді пайдаланудың теориялық негізі ретінде – қоршаған ортаны оптимизациялау.
- •52. Жердің компоненттерінің сипаттамасы: Литосфера, гидросфера және атмосфера.
- •53. Табиғат ресурстарының классификациясы: сарқылатын, сарқылмайтын, қалпына келетін, қалпына келмейтін.
- •54. Биологиялық ресурстар және азық-түлік қауіпсіздігі. Табиғатты тиімді пайдалану, аз қалдықты және қалдықсыз технологиялар.
42. Қоршаған орта туралы бұұ-ның бірінші конференциясының декларациясы (Стокгольм, 1972).
БҰҰ –ның Адамды қоршаған орта мәселелері бойынша алғашқы коференциясы Стокгольм қаласында 1972 жылы өтті. Бұл коференция барысында маңызды 3 халықаралық бағдарламалар, 7 үкім және 26 принцип қабылданды.
Бағдарламалар:
1. M&B – Адам және Биосфера;
2. GKP – Бүкіләлемдік климатық бағдарлама;
3. GBGP – Бүкіләлемдік биосфера-геосфералық бағдарлама.
Конференция декларациясында басты назар қазіргі қоғамның барлық шаруашылық, өндірістік, ғылыми – техникалық бағыттарын эколоияландыру мәселесіне ауысқан болатын. 7 үкімнің тоқетерін айтқанда, бұл сатыға шығу үшін адам өзінің биосфераның қорын тек пайдаланушы ретіндегі ролін сол ресурстарды қайта қалпына келтіруші негізгі күш немесе механизм роліне алмастыру керек.
Конференцияның 1-ші принципі:
- Адам тек қана таза ауа, таза қоршаған ортаға және берекелі өмірге құқылы ғана емес, сонымен қатар сол ортаны қайта қалпына келтіруге, бұзбауға міндетті.
43. Рио-де-Жанейродағы (1992) және Йоханнесбургтегі (2002) бүкіләлемдік саммиттер.
БҰҰ-ның қоршаған ортаны қорғау мен дамыту проблемаларына арналған екінші Конференциясы мемлекет және үкімет басшыларының қатысуымен 1992 жылы Рио-де-Жанейрода өтті. Бұл маңызды конференцияда 114 елдің басшысы мен 178 елдің дипломаттары, 1600 мемлекеттік емес бірлестіктердің өкілдері болды.
Осы конференцияда қоршаған ортаның проблемалары мен дамуын бір бірінен бөліп қарауға болмайтыны атап көрсетілді, елдің экологиялық, кедейлік және даму деңгейінің бір-бірімен байланыстығы айтылды, сол сияқты әлемдік қоғамдастықтың ХХІ ғасырда тұрақты түрде даму жолына түсу керектігіне шешім қабылданды.
Конференцияда 6 бағдарламалар, 27 принциптер қабылданды.
Бағдарламалар:
1. Қоршаған орта мен оның дамуы туралы Рио декларациясы;
2. ХХІ ғасыр күн тәртібі;
3. Орманның барлық түрінің тұрақты даму, басқарылу мен сақталу принциптері туралы Өтініш;
4. Климаттың өзгеру проблемаларының Рамалық Конвенциясы;
5. Биоәртүрлілік бойынша Конвенция;
6.Тұрақты даму концепциясы.
2002 жылы Йоханнесбургте (Оңтүстік Африка) өткен тұрақты даму бойынша жоғарғы деңгейдегі Дүниежүзілік кездесудің Декларациясы мен шешімдерін орныдау жоспарында қайта білім берудің негізгі факторларының бірі ретінде білім беру жүйесінің барлық тұрақты дамыту тұжырымдамасын енгізу қажеттігі атап көрсетілді.
Бұл жоғарғы деңгейдегі кездесу қызығушылық танытқан жақтардың үлкен тобын ұйымдастырды. 22 мыңнан астам қатысушы болды, соның ішінде 100 – ден астам мемлекет басшылар, 8000-нан астам ҮЕҰ (үкіметтік емес ұйымдар)-ң белсенділері, бизнесмендер, 4000-нан астам БАҚ қызметкерлері есептелді.
Мемлекет-жақтастар Тұрақты даму бойынша Йоханнесбург Декларациясын және Шешімдердің орныдалу Жоспарын талқылап, қабылдады.
Бұл кездесу тұрақты дамудың халықаралық күн тәртібіндегі маңызды сұрағы екенін тағы бір дәлелдеді. Тұрақты даму концепциясы құжатына толықтырулар мен өзгертулер енгізіліп, жаңа әлемнің сипатына сай жасалды.
44. Европалық қалалардың тұрақты дамуының хартиясы (Дания, Ольборг қаласы, 1994).
