§ 2.5 Кедергі пештерін электрожабдықтау және параметрлерін реттеу

Заманауи кедергі электрпештерінің қуаттары ктловатт үлесінен біршене мегаваттқа дейін тербеледі. 20 кВт-тан астам қуатты пештерді әдетте үшфазалармен орындайды және тікелей 220, 380, 660 В кернеумен желіге немесе пешті трансформаторлар арқылы қосады. Кедергі пештерінің қуат коэффициенті бірлікке жақын, үшфазалы пештерде фаза бойынша жүктемені тарату біркелкі.

ЭҚК-те қолданылатын электрлік жабдықтар күштік, басқару аппаратурасы, өлшегіш және пирометрлік деп бөлінеді.

Күштік жабдықталуға трансформаторлар, төмендеткіш және реттеуші автотрансформаторлар, электр жетектер түтіктері әрекетіне өтетін қоректендіру блоктары, күшті коммутациялық әне қорғаныс аппаратуралары, рубильниктер, контакторлар, магнитті қосқыштар, автоматты сөндіргіштер және ерігіш сақтандырғыштар жатады.

Көпшілік пештерді қорек желі кернеуінде орындайды; олар трансформаторлар және автотрансформаторларды керек етпейді. Төмендетуші пешті трансформаторларды қолдану жұмыс тогын ұлғайтуға және олардың беріктілігі және сенімділігін көтеретін үлкен қималы өткізгішті қыздырғышты дайындау үшін қолдануға мүмкіндік береді.

Реттеуші трансформаторлар және автотрансформаторларды мақсатты түрде, пеш температураға тәуелді өз кедергісін өзгертетін (вольфрамды, графитті, молибденді), сонымен қатар тұзды ваннаалрды және тікелей қыздыруды орнату үшін қолданады.

Кедергінің барлық өнеркәсіптік пештері температураны автоматты реттеу тәртібінде жұмыс жасайды, ол қажетті температуралы тәртіппен пеш қуатына сәйкес келтіруге мүмкіндік береді, ал бұл, өз кезегінде қолмен реттеумен салыстыру бойынша бөлінген электр энергиясының шығынын төмендетуге алып келеді.

В – ажыратқыш; 1 – температура; 2 – қыздырғыштың температурасы; ЭП – электрлі пеш; РТ – температураны реттеуші; КВ – ажыратылатын дене катушкасы; 3- пешпен орташа қолданылатын қуат.

2.13 - сурет. Пешті қосудың функциональді сұлбасы, екі позициялы реттеу кезіндегі қуат және температураның өзгерісі

Кедергілі электр пештеріндегі жұмыс температурасын реттеу пешке түскен қуат өзгерісімен өндіріледі.

Пешке түскен қуатты реттеу келесі әдістермен өндірілуі мүмкін: қоректенуші желіге периодты қосылыс және ажырату (екі позициал реттеу); жұлдызды үш бұрышқа қыздырғыш пештерді қайта қосу, немесе ізді жалғаныспен параллельді қосу (үш позициялы реттеу).

Екі позициялы реттеу кезінде ЭПС жұмыс кеңістігіндегі температура термоқосақтармен, кедергі термометрлермен, фотоэлементтермен бақыланады. Пештің функциональді сұлбасы және температура мен қуаттың өзгеріс графигі осындай әдіс кезіндегі реттелуі 2.13 - суретте келтірілген.

Пештің қосылуы РТ температура реттеуіш КВ ажыратқыш катушкаға бұйық беру құралымен өндіріледі. Пештегі температура t_эд + мәніне дейін өседі, осы кезде теромреттегіш пешті ажыратады. Қоршаған ортаға жоғалыс және қыздырғыш денемен жылу жұту есебімен температура t_эд – дейін төмендейді, одан кейін РТ тағыда пешті желіге қосуға бұйрық береді. Температура пульсациясы тереңдігі температура реттеуші сезімтелдығынан, пеш инерциялығынан және температура датчигінің сезімталдығынан тәуелді.

Үш позициялы реттеу кезінде пешке енгізілетіндер қуаты үш бұйыршқа жұлдызшамен қайта қосу кезінде өзгереді. Осы әдіспен температураны реттеу желіден пайдаланылатын қуатты төмендетуге мүмкіндік береді.

Энергетикалық көзғарастан осындай реттеу әдісі жеткілікті тиімді, ол қоректендіретін желіге кері әсерін тигізбейді.

Енгізілген кернеу өзгерісті пеш қуатын реттеу бірнеше әдістермен іске асуы мүмкін:

а.жүктеме астында ерігіш контактісіз реттеумен реттеуші трансформаторлар және автотрансформаторларды қолдану;

б. Потенциал –реттегіштерді қолдану;

в. кедергіш және реостаттар түріндегі қосымша кедергілі қыздыру байланыстарындағы қосу;

г. тиристорлы реттегіштерді қолданумен импульсті реттеу.

Ерігіш контактасіз реттеуіштермен жүктеме астындағы трансформаторларды, автотрансформаторларды және потенциал – реттегіштеріді қолдану мәнді капитальді шығындармен, қосымша жоғалулардің және реактивті қуаттардың болумен байланысты. Осы себеп бойынша температураны мұндай реттеу салыстырмалы түрде сирек қолданылады.

Қыздырғыш байланысынына қосымша индуктивті немесе активті кедергіні қосу қосымша жоғалу және реактивті қуатты қолданумен байланысты, сонымен қатар ол осы реттеу әдісін қолдануды шектейді.

Тиристорлы реттеу базасындағы импульсті реттеу, жұмыс кезеңділігін элеткропештің жылулық инерциялығынан таңдайтын, басқарушы жартылай өткізгіщті вентиль көмегімен орындайды. Айнымалы ток желісінен қолданатын, қуатты импульсті реттеудің үш негізгі әдісін ерекшелеуге болады (2.14 - сурет).

1. f_n = 2f_c коммутация жиілігі кезіндегі импульсті реттеу (f_c қоректендіруші желінің ток жиілігі) тиристорды ашу моменті өзгерісімен фазоимпульсті немесе фазалы (2.14 - суреттегі а қисықтар) деп аталады.

ЭП – элеткропеш; РТ-жылу реттегіш; УТ – тиристорлы реттегішпен басқару блогі; ТР – тиристор реттегіш.

2.14 - сурет. Пеш қуатын импульсті реттеу сұлбасы

2. Коммутацияның жоғарылатылған жиілігімен импульсті реттеу (2.14 - суреттегі б қисық).

3. Коммутацияның төмендетілген жиілігімен импульсті реттеу f_k f_c (2.14 - суреттегі в қисығы).

Импульсті реттеу жолымен, пеш пайдаланатын сәйкес қуатты желіден алынатын қуатты қамтамасыз ете, қосымша шығынсыз кең шекте ырғақты реттеуді алуға болады.

...................................................................................................................

Кунисбаева Клара

..................................................................................................................

4 – тарау. Индукциялық және диэлектрлік қыздыру қондырғылары