2 Тақырып. Қазіргі заманғы механикаландырылған тіреулер (2 сағат).

Дәріс жоспары:

1.Тағайындалуы, техникалық сипаттамасы,

2.Қолдану ауданы.

Дәрістің қысқаша мазмұны

Көмірді жер асты шығару әдісі айрықша күрделі және еңбекті қажет ететін, бірақ елдің өнеркәсіп дамыған аудандарында, көмірді тікелей пайдалану жерлерінде таралған. Сонымен қатар, жер асты шығару әдісімен неғұрлым сапалы және де коксты көмірді өндіреді.

Көмірді жер асты өндірудің негізгі көлемі механикаландырылған бекітпемен жабдықтардың жиынтығымен қамтамасыз етеді. Механикаландырылған комплексты жасау және кең еңдіру көмір өнеркәсібінде техникалық алғаш қаруландыру бірыңғай маңызды ролді атқарды, көмір өндіру технологиясында барлық буындарының техникалық деңгейін жоғарылытады және қуатты стимул болып табылады.

Өндірістік процестерді механизациялайтын құралдардың мүлтіксіздік және жинақтылық дәрежесі, тазалау кенжарында көмірді алумен байланысты маңызды фактор болып жұмыскердің еңбек өнімділігін жоғарылату, оны ауыр физикалық еңбектерден босату болып табылады. Механикаландырылған бекітпелердің рационалды күштермен және конструкетивті шамалармен көмір жыныстарының қиын шарттармен қабаттарын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Механикаландырылған бекітпелерді ауыр таулы-геологиялық шарттарға жасау кезінде бағалайтын нысаналарды зерттейтін ғылыми-техникалық кешендік мәселелерді шешуге, өнімділік-тәжірибелі және аналитикалық зерттеулерді жүргізу, бекітпенің рациональды, дифференциалды, күштік, кинематикалық және конструктивті шамаларын орнату, олардың қолайлы мәндерін таңдау және т.с.с.

Гидравликалық жүйелерді механикаландырылған бекітпелерде кеңінен қолданылады.

Гидрожетек – машиналарда және механизмдерде жұмыс сұйықтығына қысыммен әсер етудің көмегімен үдетуге және орын ауыстыруын алуға. Осы дипломдық жобада 1ОКП70 механикаландырылған бекітпе мысалында қарастыралған.

Ұсынылып отырған 1ОКП70 механикаланған бекітпе ОМКТМ және ОКП бекітпелердің ұсынылған түрі, бұл бекітпеде қызмет ететін қызметкерлерді жолмен қамтамасыз етеді, құлау бұрышы 35° дейінгі тақталарды тіреу ауданын кеңейтуге, тау кен қысымын 1,5 есе көбейтуге және енбек өнімділігін арттыруға өте тиімді бекітпе.

Механикаланған бекітпе ауа температурасы +5°-тен +40° дейінгі көмір шахталарда тазалау жұмыстарын механикаландыруға арналған. Алынатын тақталары қуаты 1,6-дан 4 м дейін жазық тақталар, көмір мен жыныс қабаттарының кесілу кедергісі 30Н/м дейін. Төбе қабаты алынатын тақта қуатынан 3,5 еседен кем емес қуаттағы тез құлайтын жыныснан, ал табан қабаты 1,2 МПа кем емес қысымды бос толқынды гипсометриялы тақтадан тұруы керек.

1ОКП70 және 2ОКП70 комплекстердің механикаландырылған бекітпелерінің қозғалуы бекітуді механикаландыруға және штректерде және лавада төбені басқару үшін, көмірді жер асты өндіру кезінде лавалы конвейерді басқару үшін арналған. Төбе мен бекітпенің өзара әрекеттесу сипаттамасы бойынша қоршап ұстауға жатады. Төбеге күштік әсерін жабудың козырек бөлігі әсер етеді.

Бекітпе әр түрлі орындауларда дайындалады, лаваның ұзындығын ескеретін, кенжардың бағытын, кенжарды ұстау механизмінің және белсенді сүйеменің болуы.[12]

Ұсынылатын әдебиеттер

1. Кальницкий Я.Б. Безопасная эксплуатация подземного самоходного оборудования. – М: Недра, 1990.

2. Мазей А.С., Жомартов Б.А. Горные машины. Погрузочные машины и оборудование. Методическое руководство и тестовые вопросы - Алматы, КазНТУ, 2002.

3. Столповских И.Н. Расчет электровозного транспорта подземных рудников. Методические указания к практическим занятиям,. – Алматы, КазНТУ, 1997.

СӨЖ бақылау тапсырмалары

1. Механикаландырылған тіреулердің түрлері?

2. Механикаландырылған тіреулердің параметрлерін анықтау.

3. Лавадағы механикаландырылған тіреулерді басқару пультімен басқару.