1.1.2 Тобж-ны жүргізу үшін арнажолды таңдау

Бәрінен бұрын, жол арнажолын таңдау, араларында байланыс қамтамасыз етілуге тиіс байланыс орындарының орналасуымен анықталады. Әдетте арнажолдардың бірнеше варианттары қарастырылады және техника – экономикалық салыстыру негізінде ең ыңғайлысы (оптималдысы) таңдап алынады.

Арнажолды таңдай алғанда қамтамасыз ету керек:

• арнажолдың ең қысқа ұзындығы;

• құрылыстың бағасын (нарқын) күрделендіретін және өсіретін кедергілердің (өзендер, карьерлер, жүргін жолдар және басқа кедергілер) ең аз саны;

• құрылысты салғанда механизацияны максималды қолдану;

• эксплуатациялық қызмет көрсетудегі ең жақсы қолайлықты (жайлылықты) жасау;

• күшті токтар қондырғылары мен атмосфералық электренуден қорғануды жүзеге асыруда ең аз шығындар;

Осы талаптарға талаптарға байланысты автомобильдік жолдар боймен кабельді жүргізуге қолайлы деп табылды. Осы арқылы кабель жүргізілетін жерлерге тән қызмет көрсетілетін регенерациялық орындарға (НРП) техникалық персоналдық келіп-кету жолдары қамтамасыз етіледі де, байланыс желісі істен шыққанда жолдағы бұзылысты оперативті жөндеу мүмкіндігі бар.

Арнажол жүргізілетін жол үстінде елді мекендердің болуы қызмет көрсетілмейтін мүмкіндігін және бұрыннан істеп тұрған телекоммуникация бөлімдерін пайдалану мүмкіндігін қамтамасыз етеді. Бұл өз кезегінде құрылыс жұмыстары көлемін магистрал құрылысына шығындардың азаюына әкеледі. 1.1 – суретте Байганин және Қандыағаш елді мекені арасында автожол мен жобаланатын арнажол сұлбасы көрсетілген.

1.1 – сурет. Байганин – Шұбарқұдық – қандыағаш арнажолы

Оптикалық кабельдің жерасты салыну тереңдігі электрлік кабельдердікі сияқты 1,2 м-ге тең. Суы бар кедергілер арқылы кабельдік өтпелерді су асты арқылы өткізіп салу, көмір үстімен немесе тіректерге іліп қою арқылы жасауға болады. Ең сіңімдісі су асты арқылы өткізіп салу.

Құрылысты және смета қаржылық есептеулерді ұйымдастыру жоспарын жасау үшін құрылысқа керекті жүктердің келіп түсу жолдарын дәлелдейді, бұрыннан тұрған қоймаларды мүмкіндіктерін жүкті түсіру аймақтарын, жаңа аудандар мен қоймаларды орналастыру, қоймаларға затты жеткізу әдістері мен оған дейінгі қашықтықтарды, жергілікті материалдар бағаларын қарастырады.

Мекенді ел картасына қарасақ (1.1 – сурет) арнажолдың көңілге қонымды тек бір варианты көрініс тұр. Ол Байганин мекені, Шұбарқұдық мекені, Қандыағаш мекендерін жалғап тұрған автожол боймен кабельді жүргізу варианты. Магистралдың жалпы ұзындығы 138 шақырым, әрбір жол бөлігінде қашықтықтар: Байганин - Шұбарқұдық – 68 км; Шұбарқұдық – Қандыағаш - 70 км; Байганин – Жарқамыс – 85 км; Байганин - Тасқопа – 35 км; Шұбарқұдық – Болгарко – 36 км. Магистраль арнажолы автомобильдік жол өсінен 30-60 м қашықтықта салынады.

Ақтөбе облысының жер беті рельефі жазықты болып табылады, бұл кабельді негізінен механизацияланған әдіспен салуға мүмкіндік береді. Толығынан арнажолдың салу ұйымдастыру мәселесі, теміржол өтпелерін ескеру және де кабельді механикалық әдіспен жүргізіп салу әрі қарайғы бөлімдерде қаралған.