4.2 Токты тармақтау желісін ұйымдастыру

Жобаланатын аппаратураны қоректендіру үшін токты тармақтау желісі (ТТЖ) 48 В кернеу бойынша осы дипломдық жобада кернеудің стандартты емес өзгерістерінің рұқсатты нгормаларын ескере отырып есептелінеді.

Орнатылатын аппаратураға, электр қоректену жүйесіндегі стандартты емес процестерде туындайтын кернеудің рұқсатты өзгерістері бойынша қатаң талаптар қойылатындықтан, ТТЖ-ін есептеу қажеттілігі пайда болады.

Аппаратурада қоректену кернеуінің ең үлкен өзгерістері электрқоректену қондырғысында және ТТЖ-де жүктеме тогының шұғыл өзгерістерінде туындайды және де кернеу өзгерістері апаттық жағдайларда орын алуы мүмкін, ең бастысы ТТЖ-гі аппаратураны қоректендірудің кіріс клеммаларындағы қысқа тұйықталуларда (қ.т.).

Бұл жағдайда қысқа тұйықталу тогы бірнеше мың амперге жетуі мүмкін де, ол ТТЖ арқылы өтіп, оның индуктивтігінде энергия запасын тудырады, осының нәтижесінде, қысқа тұйықталуы бар бөлікті үзіп тастайтын қорғау тізбегі іске қосылғаннан кейін, қауіпті кернеу астамшылықтары пайда болады.

ТТЖ-де және аппаратурада, электрқоректенудің құрылғылары (ЭҚҚ) кірісінде кернеуді шектеумен аппаратураның бұзылмай қалуын және жұмысқа қабілеттілігін қамтамасыз етуге болады. Астам кернеуді шектеу шарасы ретінде қатардағы минустық фидерге автоматты ағытпаларды қосу пайдаланылады, бұл қысқа тұйықталу процесі өту уақытын шұғыл азайтады, қатардағы минустық сымның кедергісін, оған қосымша резисторлар жалғаумен ұлғайту қ.т. токтың шамасын шектейді, және әртүрлі таңбалы фидерлерді максималды бір-біріне жақындату жолымен ТТЖ-де индуктивті азайту, бұл да запасталған энергияны азайтады, осылай аса кернеуді де төмендетеді. Аса кернеуді максималды кішірейту мақсатымен бар электрқоректену құрылғысынан токты тармақтау жабдығына дейін магистралды – радиалды сымды тарту құрылғысы ұсынылады

4.3 Токты тармақтау желісін есептеу

Токты тармақтау жабдығы кернеуді стабилизациялау, коммутация жасау және аппаратура қатарына қоректенуді таратып беруге арналған.

Есептеуге керекті бастапқы деректердің көрсеткіштері келесідей:

• кернеу 48 В (қоректендіру 24-тен 60 В-қа дейін);

• толық комплектацияда тұтынылатын қуат – 100 Вт.

Бір қоректендіру кабеліне қатар барлық тұрқылары (стойки) жалғанатын жағдайды қараймыз (стойка біреу). Сонда қатарлық қоректенудің кабель ұзындығы lк, м тең

lк = lк + lcк + 0,5, (4.1)

мұнда lк - к = 0,66 коэффициентіне көбейтілген, қатар тұрған тұрқылардың жалпы еніне тең кабельдің келтірілген ұзындығы.

lк = 1 0,65  0,66 = 0,429 м

lcк = 2 м – магистралдық шинадан тұрқыға дейінгі жалғаушы кабель ұзындығы.

lк = 0,429 + 2 + 0,5 = 2,929 м

Қатардағы қоректенудің кабельдегі қосынды токты Iк А формуладан табамыз:

Iк = , (4.2)

Сонда қосынды ток тең болады:

Iк = = 2 А,

өйткені бірақ тұрқы (стойка).

Қатардағы өткізудегі +24 В кернеу үшін кернеу түсуі 0,1 В-қа деп есептейміз. Сондықтан қатардағы өткізудегі кабельдің қимасы мен ұзындығы 24 В-ты кабель үшін тең қылып алынады.

Қатардағы кабельден тұрқыға дейінгі қосылулар қимасы 16 мм2 алюминий талшық сымды кабельмен орындалады.

Ток моментін есептейміз:

М = I  lк (4.3)

Ток моменті сандық мәні тең болады

М = 2  2,929 = 5,858

Фидерді жолдық аппараттық цехқа (ЖАЦ) енгізу орнының аппаратураның ең қашықтатылған қатарына дейінгі магистралдық фидердегі рұқсатты кернеу түсуі ЖАЦ (орташалық) мынаған тең деп алынады:

Uм = 0,02 В.

Магистральдық шинаның қимасы, Sм мм тең:

Sм = , (4.4)

мұнда q = 57 – мыс талшық үшін пропорционалдық коэффициенті

Sм = = 5,14 мм .