- •Қазақстан республикасы «аппақ» жшс
- •6 Разрядты Слесарь жөндеуші
- •Алматы, 2011 ж.
- •1 Тақырып. Слесарьлық жұмыстар туралы жалпы мәліметтер
- •1.1. Слесарьлық іс
- •1.2. Кәсiби мамандандыру
- •1.3. Слесарьдың жұмыс орыны
- •1.4. Слесарь шеберханасы
- •1.5. Цехтың слесарь бөлiмшесi
- •1.6. Еңбектi қорғау, қауiпсiздiк және еңбектiң гигиенасы
- •2 Тақырып. Материал тану бойынша жалпы мәліметтер
- •2.1. Материал тануға кiрiспе
- •2.2. Шойындар және олардың бiр түрлерiнiң алуы
- •2.3. Болатты алу , оның сорты және таңбалау
- •1 Сурет. Металлургиялық өндiрiстiң өнiм түрлерi
- •2.4. Қатты қорытпалар
- •2.5. Түстi металлдар және олардың балқымалары
- •2.7. Металлдардың коррозиясы
- •2.8. Металлдық емес материалдар
- •2.9. Түрпiлi және қосалқы материалдар
- •2.10. Қыздыру өңдеуiнiң мақсаттары
- •2.11. Қыздыру өңдеуi үшiн жабдық
- •2.12. Болаттың қаттылығын және температурасын өлшеу
- •2.13. Болаттарды босандату
- •2.14. Болаттарды шынықтыру
- •2.15. Жылдам кескiш болаттарды термиялық өңдеу
- •2.16. Болаттардың беттiк шынықтыруы
- •2.17. Кейбiр құралдардың түрлерiн термиялық өңдеу
- •2.18. Термиялық өңдеуiнiң басқа түрлерi
- •2.19. Шынықтырудан кейiн операциялар
- •2.20. Болаттарды босандату
- •2.21. Шойынның термиялық өңдеуi
- •3 Тақырып. Металлдарды қысыммен өңдеу туралы жалпы мәліметтер
- •3.1. Қолды ыстық ұстахана өңдеуi
- •3.2. Механикалық ыстық өңдеуі
- •3.4. Металлдарды қысыммен өңдеу үшiн машиналар және құралдар
- •2 Сурет. Қолмен соғу үшін қалыпты құрал
- •3Сурет. Еркiн механикалық соғу үшiн ұсталық құрал
- •4 Сурет. Сығуды (а, ә) және қол сығымдағышты құрал (б) сұлбасы
- •4 Тақырып. Машина жасауда алмастырмалықтың негіздері. Шақтамалар, отырғызулар және өлшемдер
- •4.1. Жалпы ережелер
- •4.2. Беттердiң шақтамалары және кедiр-бұдырлықтары
- •5 Сурет. – Шақтама өрісі саңылаумен және білікті отырғызу кезде (саңылаудың ауытқуы оңды, біліктің ауытқуы терiс)
- •6 Сурет . (а, ә, б) беттiң кедiр-бұдырлығының белгiсiнiң таңбалары
- •4.3. Қондырғылар
- •7 Сурет. Отырғызулардың (а) саңылауды жүйеге және (ә) бiлiктiң жүйесiнде шек өрiстерiнiң орналастырылуының мысалдары
- •4.4. Өлшемдер
- •5 Тақырып. Слесарьлық жұмыстардың технологиялық негіздері
- •5.1. Технологиялық процесс
- •5.2. Әмбебапты өлшейтін құрал
- •8 Сурет. Кронциркүлмен (а ) және (ә ) ішкіөлшегіш өлшем
- •1 Және 2- жылжымалы еріндер; 2 және 3- жылжымайтын еріндер; 4- жылжымалы еріндер; 5- тоқтатқыш бұранда; 6 - сызғыш - қарнақ; 7 - тереңдiк өлшеуiш; 8 - нониуспен төрткілдеш
- •9 Сурет. Штангенциркуль
- •10 Сурет. Тереңдiк өлшеуiштi керең саңылауды тереңдiктiң өлшемi
- •1 Және 7 - жақтаушалар; 2 және 8-тоқтатқыш бұрандалар; 3 және 9 - қарнақтар; 4 және 10- микроөлшегiш құрылым: 5 және 11 - нониустар; 6- биiктік сызғыш; 12- жылжымалы ерін; 13- жылжымайтын ерін
- •11Сурет. Тiстiң қалыңдығын тiсөлшегiшпен өлшеу
- •5.3. Дәл өлшеу үшiн өлшеуішті құрал және аспаптар
- •12 Сурет. Микрометр
- •13 Сурет. Микрометрдiң көрсету мысалдары
- •14 Сурет. Микроөлшегiш саңылауөлшер
- •15 Сурет. Индикатордың құрылымы
- •16 Сурет. Шектi мөлшерлегіштер
- •19 Сурет. Жазық параллель шеткi ұзындық өлшемдерi (өлшемді тақталар)
- •20 Сурет. Бұрыштар
- •21 Сурет. Әм (әмбебапты) түрiнiң бұрышты өлшегiш
- •22 Сурет. Слесарь деңгейлерi
- •23 Сурет. Түзу сызықты және жазықтықты тексеру құралдар
- •5.4. Слесарьлық құрал, құрал-саймандар және білдектер
- •24 Сурет. Екi орындықты слесарьлық шеберүстел
- •25 Сурет. Слесарьлық қыспақтар
- •26 Сурет. Бұрандалы слесарьлық қысқыштар
- •27 Сурет. Сомынды кілттер
- •28 Сурет .Слесарьлық қышқаштар
- •5.5. Белгi
- •5.6. Қалыңтырлы материалды бөлшектердi кесу және профилдi ойып алу, шабу, кесіп алу
- •29 Сурет. Слесарьлық қашау
- •30 Сурет. Крейцмейсельдер
- •5.7. Қолды және механикалық металлды ию және түзету
- •31 Сурет. Слесарьлық балғашықтар
- •32 Сурет. Құбыр игіштер
- •33 Сурет. Серiппелер
- •34 Сурет. Қолмен қыспақтарда бұрандалы орау
- •5.8. Қолды және механикалық кесу немесе кесіп алумен
- •35 Сурет. Металлдарды кесу үшiн қолды қайшылар
- •36 Сурет. Қол ара
- •37 Сурет. Кесiлген тістерімен төсемдер
- •38 Сурет. Пышақты құбыр кескiштер (аунақшалы)
- •5.9. Қолды және механикалы түрпілеу
- •39 Сурет. Слесарьлық егеулердің пішіндері
- •40 Сурет. Егеулердiң кертулерiнің түрлері
- •5.10. Бұрғылау және жазу. Бұрғылау станоктерi
- •41Сурет. Бұрғылар
- •42 Сурет. Бұрғылау үшiн кондуктор тақтасымен құрал-сайман
- •43 Сурет . Ортаға дәл келтiру бұрғылар
- •44 Сурет. Ұңгіштер
- •45 Сурет. Жаймалар
- •46 Сурет. Тескіш
- •5.11. Бұрандаларды және бұрандакескiшті кесу құрал
- •47 Сурет. Қолды слесарьлық бұрандаойғыштар
- •48 Сурет. Бұранданың пішініі және кесіндісі
- •5.12. Тойтару үшiн тойтарма жұмыстары және құрал
- •49 Сурет. Тойтармалар
- •50 Сурет. Тойтарма қосулардың түрлері
- •51 Сурет. Тойтарма жiктерiнiң түрлерi
- •52 Сурет. Слесарьлық қырғыштар
- •5.14. Ажарлау және ажарлау білдектерi
- •53 Сурет. Екі еселі шарық
- •5.15. Ысқыштар, жылтырату және беттерін өңдеу
- •54 Сурет. Ысқыштар
- •5.16. Дәнекерлеу, қалайлылау, ішпектерді құю, металлдандыру және желімдеу
- •55 Сурет. Дәнекерлегiштер
- •6 Тақырып. Слесарьлық – құрастыру жұмыстары
- •6.1. Жалпы құрастыру технологиясы
- •56 Сурет. Құрама бөлiктегi кешендi бұйымдарды бөлу, құрастырушы элементтер және олардың өзара байланысы құрылымдық сұлба
- •57 Сурет. Құрастыруды сұлбасы (а) құрастыру бiрлiктерi (ә)
- •58 Сурет. Операциялық карта
- •6.2. Жылжымайтын , ажырағысыз қосылыстарды құрастыру
- •59 Сурет. Бөлшектердi нығыздап кiргiзудiң әдiстерi
- •60 Сурет. Тойтармалардың түрлерi
- •61 Сурет. Тойтарма жiктерiнiң сыртқы пiшiнi
- •62 Сурет. Тойтармалардың элементтерi
- •63 Сурет. Желiмдi қосулардың тағайындалатын конструктивтiк пішіндер
- •64 Сурет. Пісірудің негiзгi түрлерiнiң сұлбасы
- •65 Сурет. Пiсiру жiктерi
- •66 Сурет. Түйiстiру жiктерiнiң түрлері және олардың шартты белгiлері
- •6.3. Ажырамалы жылжымайтын қосылыстарды құрастыру
- •68 Сурет. Бұрандаларды тотпастыру
- •69 Сурет. Бұрамаұстастырмаларды бұрау үшiн құрал
- •70 Сурет. Кілтектер
- •71 Сурет. Оймакілтектер
- •72 Сурет. Оймакілтке қосылыстарының ортаға келтiруiнiң әдiстерi
- •73 Сурет. Сомынды кілттер
- •6.4. Айналмалы қозғалыстың механиздерін құрастыру
- •74 Сурет. Бiлiктер, өстер және тiректер
- •76 Сурет. Индикатор құрал-сайманымен осьтестiкті тексеру
- •77 Сурет. Арнайы бұрылатын құрал-сайман көмегiмен бiлiктердiң өстестiктiгін тексеру сұлбасы
- •78 Сурет. Мойынтректерді тексеру сұлбасы
- •79 Сурет. Мойынтрек тiректерiнiң өзара орналасу
- •80 Сурет. Тұрақты жалғастырғыштар
- •81 Сурет. Іліністі жалғастырғыштар
- •82 Сурет. Сақтағышты жалғастырғыштар
- •83 Сурет. Тежеуiштер
- •6.5. Қозғалыстың беріліс механизмдерін құрастыру
- •84 Сурет. Тiстi берiлiстер
- •85 Суркт. Құрама тiстi доңғалақ
- •86 Сурет. Конусты тiстi берiлiстiң iлiктiрудiң элементтерi
- •87Сурет. Орналастырылу конустық тiстi берiлiстi бояуға байланысу бақылауда өкше
- •88 Сурет. Тұрқыда бұрамдықты редуктордың саңылауларының өстерiнiң орналастырын бақылау
- •89 Сурет. Тұрқыда саңылаулардың орналасуын ( а) бәсеңдеткіш және (ә ) тiстi доңғалақтардың согуын тексеру сұлбасы
- •90 Сурет. Саңылаулардың тұрқыда бәсеңдеткіштің кешендi бақылау үшiн аспап
- •91 Сурет. Цилиндрлi тiстi берiлiстiң құрастыру кезінде (а) сапалы және (ә-в) сапасыз орналасу байланыс дақтар
- •6.6. Түрлендіру механизмдерін құрастыру
- •92 Сурет. Жалпы көрініс қосиінді- бұлғақты механизмнің (а ) және (ә ) бұлғақтың құрылысы
- •93 Сурет. Кулиса механизмi
- •94 Сурет. Қырылдақты механизмдер итшекті домалаумен (а), тұрақты қосиінді радиуспен (ә) және (б, в) алмалы-салмалы итшекпен
- •95 Сурет. Бұрандалы берiлістер
- •96 Сурет. Жүрiс бұранда-сомын берiлісі
- •97 Сурет. Домалаудың бұрама-сомын берiліс конструкциясы
- •98 Сурет. Бағыттаушы сырғанау (а), домалау (ә), және (б) – бағыттайтын гидростатикалық тұйықталмаған сұлба
- •99 Сурет. Компенсаторлар
- •100 Сурет. Жазықты бағыттаушы түйін
- •101 Сурет. Элемент бойынша бағыттайтын бақылау сұлбалары
- •6.7. Құбыржолдарды құрастыру
- •103Сурет. Құбыр қосылыстары
- •104 Сурет. Құбырларды фланецтермен қосу
- •6.8. Гидравликалық және пневматикалық жетектердiң түйiндердiң құрастыру
- •105 Сурет . Гидравликалық жүйелердiң элементтерiнiң шартты график түрiнде бейнелері
- •106 Сурет. Тістегерішті сорғыш
- •107 Сурет. Тілімшелі сорғыш
- •108 Сурет. Дифференциалды күш беретiн гидроцилиндр
- •109 Сурет. Керіқимылдау реттығындар
- •110 Сурет. Құбырлардың қосу түрлері
- •111 Сурет. Күш беретiн гидроцилиндрлердiң тығыздауы
- •112 Сурет. Гидрожетекті элементтерiн тексеру үшін стендтерін сынау сұлбалары
- •6.9. Такелаж жұмыстары
- •113 Сурет. Болаттан жасалған сым арқанының қимасы
- •114 Сурет -(а ) I және бұрандалы қысқыштармен (ә ) бұрым бекiтiлген аяқтары бар арқан жүк асып қоятын арқандар
- •115 Сурет. Жүк таситын шынжырлар
- •116 Сурет. Даналанатын жүктер үшiн басып алулар
- •119 Сурет. Стропалар
- •118 Сурет. Бұрылысты консольды қабырға краны ұшып
- •119 Сурет. Таль (а) және тельфер (ә)
- •120 Сурет. Орын ауыстыруды қолды механизімен дарарельстi арба
- •121 Сурет. Полиспасттар
- •7 Тақырып. Технологиялық жабдықты пайдалану және техникалық қызмет көрсету
- •7. 1 Технологиялық машиналардың пайдалану тиiмдiлiгі
- •122 Сурет. Тм (технологиялық машиналарды) пайдалану процессiнiң иерархиясы
- •7.2 Технологиялық машиналардың пайдалануының ерекше шарттары
- •7.3. Технологиялық машиналарды және электромеханикалық жабдықтарды пайдалану, оларды қолдану, тасымалдауға, техникалық қызмет көрсетуге, жөндеуге дайындық
- •123Сурет. Тм және техникалық қызмет көрсетудiң қолданылатын түрлерiнiң күй құрылымы
- •7.4 Технологиялық жабдықты пайдалануға дайындық
- •7.5 Технологиялық машиналардың техникалық және электрмеханикалық жабдықтың қызмет көрсету түрлерi
- •7.6 Технологиялық машиналарды жөндеу кезінде тқ (техникалық қамтамасыз ету) жұмыстарын ұйымдастыру
- •7.7 Технологиялық машиналардың техникалық қызмет көрсетудi жүйесiнiң көрсеткiштерiн ықшамдау
- •1, 2,... I... M-1 байланысайырмашылығы сияқты түріболады
- •7.8. Технологиялық жабдықтың техникалық диагностикасы
- •124Сурет.Полюстiк магниттеу (а)электромагнитiмен, (ә)соленоидпен
- •125 Сурет.Тоқпен циркуляр магниттеуi (а) бөлшек арқылы және (ә)өткiзгiш арқылы жартылай бөлшекте
- •126Сурет.Физикалық әдiс (рентгеноскопия ) ақаулардың табылуы
- •127Сурет. Ақаулардың ультрадыбыс арқылы табылуы
- •7.9 Сорғышты қондырғылар. Сорғышты қондырғыларды техникалық күту
- •128 Сурет. Сорғыштарды орнату сұлбасы
- •7.10. Сорғыштарды пайдалануға монтаж және іске қосу
- •129 Сурет. Консолды сорғыш үшiн дірілді оқшалауға жасайтын негiз
- •130 Сурет. Дөңгелек сомындар үшiн кiлт
- •131Сурет. Мойынтректердің (а) жарты муфталар және (ә) құрал-саймандар
- •132 Сурет. Ротордың бөлшектерiн алу үшiн құрал-сайман
- •133 Сурет. Домкраттардың секцияларының ағытуы
- •134 Сурет. Тiк сорғыштың салынған заттың сақинасының көрмесi
- •135 Сурет. Арақашықтық епелектiң қалыңдығын анықтау сұлбасы
- •136 Сурет. Сорғышты орнату
- •137Сурет. Сiңетiн сызықтағы кеpi клапаны бар сорғыштың құю сұлбасы
- •138 Сурет. Арынды сызықта кеpi клапаны бар сорғыштың құю сұлбасы
- •7.11 Ортадан тепкiш сорғыштарды сынау
- •139 Сурет. Сорғышты сынау сұлбасы
- •7.12 Сорғыштың арын анықтау
- •7.13 Кавитациялық сорғыштарды сынау
- •140 Сурет. Сорғыштардың ысырылу мiнездемелерi
- •7.14. Сорғыштардың негiзгi ақаулықтары, олардың табылуы және жоюдың әдiстерi
- •7.15. Компрессорлы қондырғылар. Пайдалану және техникалық қызмет көрсету. Поршеньді компрессорларды пайдалану
- •7.16. Сығымдағыштардың негiзгi ақаулықтары және оларды жою әдiстерi
- •7.17 Құбыржолдарды және тиек арматураларды пайдалану Құбырлар және фасонды бөліктері iшкiстационды коммуникациялары
- •141 Сурет. Тығыздамалар
- •142 Сурет. Болаттан пісірілген фасонды бөлiктер
- •8 Тақырып. Бөлшектеуге, жөндеуге, құрастыруға және техникалық қызмет көрсету туралы жалпы мәліметтер
- •8.1. Тағайындау және жөндеудiң түрлерi
- •8.2. Жөндеудiң шарты және орны
- •8.3. Жабдық, құрал және айлабұйымдар
- •8.4. Объектті жөндеуге және бөлшектеуге дайындық
- •8.5. Жөндеудi ұйымдастыру
- •8.6. Бөлшектерді және түйiндердi құрастыру
- •8.7. Құрастырудан кейiн операциялар
- •9 Тақырып. Жөндеу жұмыстары
- •9.1. Жөндеудiң технологиялық процесінің негiзгi кезеңдерi
- •9.2 Үлгiлі бөлшектерді және механизмдерін жөндеу
- •143 Сурет. Жонғыш білдегінің айналдырықтың жөндеу сызбасы
- •144 Сурет. Сыналы белбеудің орналастырылу сұлбасы
- •I, 2, 3, 4 - тiстi доңғалақтың беттерi жөндеуге ұшыралатын
- •145 Сурет. Тiстi доңғалақтың жөндеу тiзбегі
- •147Сурет. Тiстi тәж бұрандалармен, (а)пісірумен және (ә)бұрандамамен және (б) кілтекпен секторларында орнату сұлбасы
- •148 Сурет Құрама текстолит тiстi доңғалағының уақытша жөндеу
- •149 Сурет. Бұрамдық доңғалағының тiстi тәжiн алмастыруды сұлба
- •9.3. Құрал-саймандардың жасау және жөндеу
- •151 Сурет. Әмбебап патрондар
- •152 Сурет. Оқтаулы кондукторлар
- •153 Сурет. Әмбебап-құрама құрал-сайманның сұлбасы
- •154 Сурет. Қаңылтақты бұрамалы қысқы
- •155 Сурет. Негiзгi тiректер
- •156 Сурет . Призмалар
- •157 Сурет. Саусақтарды қондырғы
- •158 Сурет. Бұрамалы қыспақтар
- •159 Сурет. Эксцентрикті қыспақтар (в — эксцентриситет)
- •160 Сурет. Кондукторлы төлкелер
- •161 Сурет. Саңылауларды координаталық өңдеу үшiн әмбебап
- •9.4. Гидравликалық жетектердің түйiндерiн жөндеу
- •162 Сурет. Құбырларды және шлангтердi қосу
- •163 Сурет. Құбырларды шырқайналдыру және ию
- •1, 4, 11, 15 - Мойынтректер; 2 - тұрқы; 3, 12 - тістегеріштер; 5, 16 - ернемектер;
- •164 Сурет. Тістегерішті сорғыш
- •165 Сурет. Сынау стендiнiң сұлбасы
- •166 Сурет. Тілімшелі сорғы
- •9.5. Негiзгi механизмдерді және түйіндерді бақылау
- •167 Сурет. Құралкүймешіктердің орын ауыстыруды түзу сызықтығын
- •168 Сурет. Орын ауыстыруларды түзу сызықтықтығын сым арқылы және микроскоппен тексеру
- •169 Сурет. Машина жасауда қолданылатын оптикалық өлшемдер үшiн коллиматор
- •170 Сурет. Автоколлиматордың сұлбасы
- •171 Сурет. Күймемен және деңгейдi (извернутости ) иiлгендiктi анықтау:
- •9.6. Жөнделетін жұмыстарды орындау кезде қауiпсiздiк талаптар
- •10 Тақырып. Бөлшектерді қалпына келтіру
- •10.1 Жалпы мәлiметтер
- •174 Сурет. Су қобдиы және салмақтармен тартпа шкаф
- •175 Сурет. Эпоксидтық шайырдың негiзiнде құрамның даярлауы
- •10.2. Сызаттарды бiтеу
- •176 Сурет. Сызаттарды бiтеу
- •177 Сурет. Бұрандамалауға бұранды саңылаулары бар сызат
- •178 Сурет. Металлдық жапсырманың қоюы арқылы сызаттарын бiтеу
- •10.3 Ойықтарды бiтеу
- •179 Сурет. Жапсырмалардың салуы бар ойығының бетiмен бiрдей қылып бітеу
- •180 Сурет. Жапсырмалардың салуы бар ойығының бiтеуiн айқастыру
- •181 Сурет. Металлдық жамауды салу арқылы ойықтарды бiтеу
- •10.4 Жылжымайтын бұранды түйiндестердiң қалпына келтiру
- •182 Сурет. Бұрмалауды қоюды бұранды саңылауды қалпына келтiру
- •10.5. Полимерлi жабындарды газ жалынымен жүргізу
- •183 Сурет. Полимерлi жабындарды газ жалынымен жүргізу үшiн жабдық
- •10.6. Синтетикалық желiмдердi қолдану
- •184 Сурет. Қозғалтқыштың картерiндегi сызаттарды бiтеу
- •11 Тақырып. Пісіру туралы жалпы мәліметтер
- •11.1. Газбен пiсiру
- •11.2. Электрлі пісіру
- •11.3. Металлды газды оттекті кесу
- •11.4. Қауiпсiздiк талаптар және еңбектi қорғау
- •12 Тақырып. Технологиялық жабдықты майлау
- •12.1 Қирату және технологиялық жабдықты тозудың түрлерi
- •12.2 Тозудың механикалық түрлерi
- •183 Сурет. Бөлшектердiң тозу сипаты
- •184 Сурет. Домалау мойынтiректерiнiң тозуы
- •12.3. Үйкелiстiң түрлері және майлау материалдары
- •12.2. Майланатын майлар және оларға қоспалар
- •12.3. Технологиялық жабдықтың майлау режімін және түрін таңдау
- •12.6. Қою майлаудың орталықтандырылған жүйелері
- •12.7. Айналымынды сұйық майлау жүйелері
- •185 Сурет. Ротациялық-поршень сорғыштың сұлбасы
- •186 Сурет.Тістегерішті сорғыштың сұлбасы
- •187 Сурет. Фдж түрдiң диск сияқты өздiгiнен тазартатын сүзгiсiнiң сұлбасы
- •188 Сурет. Май суытқыштың сұлбасы
- •12.8. Құбыржолдар және арматура
- •189 Сурет. Құбырлардың қосылыс түрлері
- •13 Тақырып. Полимерлік материалдардан газ құбырларын жинақтау және сынауын жасау ерекшеліктері
- •13.1 Полимерлiк материалдардан құрбырлар және бөлшектер және оларды қолдану
- •13.2 Құбыржолдарды қосу түрлерi
- •190 Сурет. Термопластардан құбыржолдардың ажырамайтын қосулары
- •191 Сурет. Термопласттардан құбыржолдардың ажырамалы қосылысы
- •192 Сурет. Бурттары бар құбырлардың фаолитовты қосылысы
- •13.3 Кесу, ию және құбырларды қалыптау
- •193 Сурет. Қалыптаумен құбырлардың шеттерін өңдеу сұлбасы
- •13.4 Құбыржолдарды құрастыру, пісіру және жабыстыру
- •194 Сурет. Құбырларды және бөлшектердi жапсардың түйiспелiк пiсiру сұлбасы
- •195 Сурет. Нспм-110 түйістіріп пісіретін қосылыстар үшін электрқыздыру құрал
- •196 Сурет. Құбыржолдардың пісіру бөлшектерiн жасауды сұлба
- •197 Сурет. А)- түйiскен кең қоңыш және құбырлар
- •198 Сурет. А)-аспап түйiскен үшiн кең қоңыш және ә)- пісіру кең қоңыш - түйiстiру үшін
- •199 Сурет. Қол газды шыбықты пісіру а- кәдiмгi және ә- жылдамды сұлбасы
- •13.5 Пісірілген және желiмдi қосылыстардың сапасын бақылау
- •13.6 Құбыржолдарды монтаждау
- •200 Сурет. Резеңке сақиналарына вpacтpy6ның құбырларды жинақтау үшiн
- •13.7 Құбыржолдарды жинақтау және сынау кезінде қолданылатын конструкциялар
- •201 Сурет. Пластмасса құбырлары үшiн тiректердiң конструкциясы және самай асты
- •14 Тақырып. Уран жер асты өндіру және оны өңдеу
- •14.1 Уранның ашылуы және оны өнеркәсіпте қолдану
- •14.2. Уранның табиғатта таралуы және Қазақстан кен орындары
- •14.3. Уранның физикалық және химиялық қасиеттері
- •14.4 Уранды өндірудің жер асты скважиналық шаймалау әдісі
- •14.5 Өнімді ерітінділерді қайта өңдеу
- •14.6 Дайын өнімді алу
- •14.7 Кеніште өнімді ерітінділерді қайта өңдеудің технологиялық және аппараттық сұлбасы
- •Глоссарий
- •Қазақша ‑ орысша сөздігі
123Сурет. Тм және техникалық қызмет көрсетудiң қолданылатын түрлерiнiң күй құрылымы
Қызмет көрсетуде жұмыстар тәулiк сайын техникалық қызмет көрсетуде (ТҚ-1) орындалады және бұдан басқа, бойынша қосымша жұмыс көлемi кемшiлiктердi жою жеке тетiктердiң жөндеуге және реттеуi, электр жабдықтың күйiн тексеруге тағы басқалар.
Жетi сайын техникалық қызмет көрсету (ТҚ-3) шахтаны электромеханикалық қызметтiң электр аспапшыларының жабдықтың осы түр үнемi қызмет етушi электр аспапшылары, машинисттардың Ремонтное күштерiмен орындалады жұмыс өндiрiстiк процесстерi де жабдықтаған. (ТҚ-3) жұмыстардың тiзiмi нұсқаулармен реттеледi.
Екi жетiлiк техникалық қызмет көрсету (ТҚ-3) злектрслесарьдың мамандандырылған жөн деу бригадасының күштерiнiң екi аптасында бiр рет орындалады. Екi жетiлiк техникалық қызмет көрсету тұрды, (ТҚ-4) бойынша жұмыстардан тысқары. Бiрде - 2, бiрде - 3, жұмысқа қабiлеттiлiктiң қамтамасыз етуi және жабдықтың қауiпсiздiгi үшiн қажеттi қосымша жұмыстар қажеттi, және тұрақты жабдықтың жеке түрлерi үшiн орындалады. Ай сайынғы техникалық қызмет көрсету (ТҚ) шахтаны электромеханикалық қызметтiң электр аспапшылары, жабдықтың машинисттары, жұмыс өндiрiстiк процесстерi және электр аспапшылардың мамандандырылған жөндеу бригадаларының жөндеу күштерiмен айға бiр рет орындалады. Ай сайынғы техникалық қызмет көрсету бөлiмше жұмыс iстемейтiнде демалыс күндерiмен әдетте сәйкес келетiн күндер жөндеу өткiзедi. Уақытында бiресе-шi құрам кiретiн жұмыстар толық орындалады, ТО-1, ТО-2. ТО-3 немесе ТО-4 жүргізіледі. Бiрде – тiптi осыған мерзiм машина бiлдiрiлген жеке тетiктердiң реттеуi, сылаудың сынақтарының кемшiлiктердi жою алынуы немесе тағы басқа жұмысты оның алмастыруы бұдан басқа, өте тозғыш бөлшектердi алмастыру өндiрiп алады.
Жабдықтың қоюын орында арнайы нұсқаулармен сәйкес мамандандырылған жөндеу немесе монтаждық басқарулардың күштерiмен тiкелей орындалатын жөндеу және тексерулер. Нұсқаулардағы жөндеушiлердiң бригадаларының анықталу және жасырын мiндердiң жоюының әдiстерi, машинаның ұтымды жұмыс тәртiбiнiң анықтауын рет, құрам және жарақтанғандықтарын көрсетедi.
Диагностикалау (Д) техникалық қызмет көрсетудi барлық жүйе және қара түнектердiң жөндеуiн ажырамас технологиялық элемент болып табылады және ақаулар және машиналардың жай қарапайымдарын сан азайтып, олардың жұмысының қауiпсiздiгiн жоғарылатуға мүмкiндiк бередi; машиналардың пайдалануын ұзақтықты үлкейтсiн және шығындар қысқартылсын қордағы жиiрек; техникалық қызмет көрсету және жөндеудi ТМ қиындықты кiшiрейту; қолдану кезiндегi материалдардың ресурсты сақтауымен қамтамасыз ету. Техникалық диагностиканы түпкi мақсат болып табылады: қара түнектердiң ақаулықтарын анықталу олардың бұзуысыз; жұмыс жасауындағы жиынтық бiрлiктердi бұзықсыз жұмыстың қоры және нақты қажеттiктiң анықтауы техникалық қызмет көрсетуде. Диагностика үшiн бақылау-өлшеу құрал жарақтанған арнайы бөлiмшелер жабдықтайды. Диагностиканы бақылау-өлшеу құралдардың конструктивтiк толтырылуы бойынша жүйенiң машина кiрiстiрiлген сыртқыға ұсақтайды. Диагностиканың сыртқы құралдармендерi жылжымалы диагностикалық станцияда және қолдану кезiндегi базасының тұрақты орындарында орналастырады. Кiрiстiрiлген диагностиканың жүйелерiнiң машиналарына құрамында датчиктер, көрсететiн құралдар, индикаторлар кiредi.
Диагностикалау техникалық қызмет көрсету және машиналардың жөндеуiнiң тиiстi түрлерi үшiн қойылған мерзiмдерде өткiзедi. Диагностикада машинист араласады: диагностиканы орынға машинаны орнатады, жиынтық бiрлiктердiң ақаулар және ақаулықтары туралы механиканы хабарлайды, диагностикалауды процессте машинамен басқарады, орыннан машинаны шешедi және оның техникалық қызмет көрсетудi аймағына орын алмастырады.
Диагностикалаулар бөлiмшеде диагностикалауға техникалық қызмет көрсету және ағымдағы жөндеу өтетiн машиналарға душар болатын стендтермен тұрақты орын кедергi жасайды. Диагностикалау бөлiмшеде қосымша ретiнде тұрақты орынға машиналардың диагностикалауы көмегiмен алады техникалық қызмет көрсету олардың пайдалануы орындарында уақытында жүргiзiлетiн жылжымалы жылжымалы станциялар ескередi. Бұдан басқа, диагностикалаулар бөлiмшеде машиналардың су жабдық қолданылатын ойын таcына жұмыс еврейiнiң сапасына лаборатория жабдықтайды.
Машиналардың сақтауы ұйымдастыру және басқа қиратушы әсерлер коррозия, деформация, күн радиацияданғы машина және олардың агрегат арашалаушы технологиялық шаралар сонымен бiрге комплектiсiн бұзудан кешен болады.
Ұйымдастыру шараларының кешенiне сақталған жабдықтың сақтау орыны, есепке алу және бақылауына жабдықтың сақтау орындары, жабдықтың әзiрлеу және қоюы, алу оны сақтаудан таңдау және әзiрлеу, сонымен бiрге қауiпсiздiктiң техниканы сақтауы және сақтаудың өртке қарсы мерзiмдегi өлшем бiрлiктерi кiредi. Келгенi орындарда; олардың сақтауы және қара түнектердiң (жөндеу) техникалық қызмет көрсетуi ТҚ және ЭМО техникалық комиссия қабылдауларға жатады кәсiпорын бойынша бұйрық тағайындалған.
Комиссия мүшелерi қабылдаулар процессте қара түнектердiң комплекттiгi, техникалық күй оларды құрама жиiрек және жиынтық бiрлiктерi тексередi, инвентарлық нөмiрлердiң олары иемдену үшiн кәсiпорын баланға машиналар және жабдықтың қабылдау акттерiн ресiмдейдi.Қазiргi кәсiпорындарға пайдаланулар және қара түнектердiң техникалық қызмет көрсетуiнде және Эмо пайдалануды жүйенiң екi түрлерiн қолданылады:
- тап қалған қор бойынша элементтердiң пайдалануын жүйе:
- күй бойынша элементтердiң пайдалануын жүйе.
Тап қалған қор бойынша жүйе элементтердiң сапасы және (жүктеудiң тәртiптерi) пайдаланудың тәртiптерiнiң тұрақтылығы кепiлдiк берiлген күйiнде тиiмдi. (мысал, механикалық берiлулерге, су және электр қозғағыштар, атқарушы органдар, күш беретiн элементтер және тағы басқалар) бiр иерархиялық деңгейдiң элементтерiн онда биiк және шамамен бiрдей сенiмдiлiкпен және ұзақ уақытқа жарамдылықтармен ие болуға кiретiн осы жүйе өте қашан сол жағдайында тиiмдi, яғни тең берiктiктiң қағидасы орындалуда деп аталатын.
Тең берiктiктiң қағидасы дегенмен iс жүзiнде жүзеге асыруға емес әрдайым лажы болады. Құрама элементтерге де, жүйенiң бас элементтерiне де бұл сенiмдiлiк және ұзақ уақытқа жарамдылық бойынша бiртұтас талаптардың жоқтығымен шартталған.
Бұдан басқа, ылғи бiр орындаудың машиналары әр түрлi шарттарда, қоршаған ортаның әр түрлi әсерлерiн құралым элементтерiне әр түрлi жүктемелер сонымен бiрге тарттыра пайдаланады. Әйтеуiр, және элементтердiң жасауды технологиясындағы айырмашылық-тарын бiлiнедi. Технологиялық жабдықты пайдаланудың шарттары үшiн осы жүйенi аз жарамды бұның барлық iстейдi.
Күй бойынша жүйенiң элементтерiнiң пайдалануы техникалық қызмет көрсету бойынша жұмыстардың өткiзудi екi әдiсi ойлайды:
- жүйенiң элементтерiнiң жүйелi техникалық қызмет көрсетуi уақыттың тап қалған аралықтары арқылы. Сонымен бiрге техникалық қызмет көрсетудiң әр түрлi көлемдерi ауысымның iшiнде реттеле алады, суток, апта, ай және тағы басқалар:
- өлшем жүйенiң параметрлерi немесе әсердiң нәтижесiнде сыртқы факторлар және (қалыптан ауытқытулар, бұзылулар, тозу, шамадан тыс жүктеулер тағы сол сияқтылар) қартаю өзгеретiн элементтердiң күйiн диагностикалау қажеттi.
Негiзде алған мәлiметтер техникалық қызмет көрсетуге және жөндеу бойынша жұмыстардың түрi өткiзу туралы сұрақ не бiр ұйғарылады.
Элементтердiң пайдалануыдан тап қалған қорғана дейiн жүйемен салыстырғанда осы жүйенiң тиiмдiлiк және үнемдiлiгi тек қана қолдануда автоматты және техникалық жүйелердiң күйдi сандық бақылауының автоматты құрылымдары қамтамасыз ете алады және сөзсiз қызмет көрсетушiге немесе бағдарлаушы құрылымға ұсыныстарының жедел беруi үшiн өлшелетiн мәлiметтiң өңдеуiнiң математикалық үлгiлерiнiң жасауында.
Бұл әдiс техниканың қызмет көрсетуiн озық әдiс өте болып табылады, жүйелердiң ақауларының моменттерi туралы мәлiметпен салыстырғанда жүйенiң техникалық күйi туралы терең сандық мәлiметтiң қолдануында тек қана өйткенi негiзделген.
