8.3. Жабдық, құрал және айлабұйымдар

Түр және машиналардың түрi және жабдықтарға байланысты және жөндеудi сипатының тиiстi құрал, айлабұйым және жабдықтарды қолданылады. Жөндеудi кез келген түр үшiн ортақ келесi аспап болып табылады: слесарь - шығарушылар, шаберлер балғашықтар, тұрақты және жайылмалы кілттер, қашау, егеулер, қол ара, бұрауыш, қағу тал, әр түрлi тек; әмбебап өлшеушi - сызғыштар, штангенциркульдер тағы басқалар.; электр және пневматикалық - бұрғылар, сомындар тағы басқалар дәнекер үшiн дәнекерлегiш және айлабұйымдарға жабдықтың жөндеуiнде қажет ете алады. Тойтарма үшiн құрал-сайман газды немесе электр дәнекерлеуi және кесу, айлабұйым үшiн жабдыққа бiр қатар жағдайда қажет ете алады, металлды кесуi үшiн солқылдақ қысу және тұрбалардың жаншып қақтауы, сонымен бiрге дiрiлдi машинкалар. Слесарь-жөндеушiлер жұмыстар үшiн барлық жағдайлардағы қыспақтары бар верстактер қажеттi.

Жүк көтеру құралдарды ауыр және үлкен объекттердiң жөндеуiнде (құралдар жүк көтергiштерi бар үш аяқ, лебедкалар, жүрiстi немесе тұрақты крандар, электр және автотиегiштер, арба немесе басқа түрлер көтергiш-көлiк) қолданылады.

Жөндеу қолданылатын қосалқы материалдарға дәнекер, қорғасын жосасы, сылау, кокс, көмiр, вазелин, бор, тұз қышқылы үшiн мұздатқыш құралдар, цинк, бояуды хлорид, фетр, резеңке, қоспа материалы және (жер майы, сiлтiлiк ерiтiндiлер, жуушы ерiтiндiлер тағы басқалар) жуғыш зат, май, ескi-құсқы, ағаш, таскендiр тазартатын жанар майлар тағы басқалар. Жөндеудi бастың алдында объекттiң сыртқы тексеруiн жасап және қауiптi орындарды анықтап, жабдық барлап, аспаптың техникалық дұрыстығы, құрал-саймандар және жабдық тексеруге керек.

Жөндеумен бос емес қызметкерлердiң орындар, тумайтын қауiпсiздiктерi, және олары жақсы көрiнетiн болатындай етiп белгiлеуге қауiпсiздендiру керек жатады. Тетiктер, крандар, дәнекерлегiш тағы басқа жабдық қызмет көрсетуге көтергiш-көлiк қажеттi бiлiктiлiк болатын тұлғаларға рұқсат етiледi. Олар жақсы үйретуi керек, қызмет көрсетумен және жабдықтың осы түрiн пайдаланумен таныс, сонымен бiрге жұмыстардың бұл түрлерiнiң орындауына керек.

8.4. Объектті жөндеуге және бөлшектеуге дайындық

Жөндеудi орындау үшiн негiз және керектi шарттар тексерулердi алдын ала игерiлген жоспары болып табылады және жоспарлы - ескертiлген жөндеулер. Жөндеу үшiн негiзбен дәлдiк, қуат, жылдамдықтың объектiмен мезгiлсiз жоғалту немесе басқа параметрлер, сонымен бiрге оның авария күйi сонымен бiрге қызмет көрсете алады.

Авариялық жөндеу күтпеген жайт шығуды жағдайда машина немесе тетiк сала өндiрiс осы тоқтаудан сабақтас өндiрiп алады. Апаттың зардаптарының жоюлары бастың алдында бұзылуды себептi анықтап және келтiрiлген залал бағалауға керек.

Объекттi өткiзудi алдында жөндеу құжаттамасын жөндеуде дайындау керек. Құжаттама бұл жөндеудi түр және сипат, жөндеудi график, анықтайтын мерзiмдер көрсетiледi бастады және жөндеудi аяқтау, сонымен бiрге бөлшектер, жататын алмастыруларды оның өткiзуiнiң кезеңдерiнiң мерзiмi, спецификация объекттiң жөндеуiнде, сатып алынған бөлшектер және бөлшектер, жататын жасауларды спецификация, қажеттi қосалқы материалдардың спецификациясы. Олармен (электршiлер, сантехниктер тағы басқалар) бөтен ұйымдардың жөндеуi үшiн тартулар жағдайда тиiстi келiсiм шарты жасауға керек. Сөзсiз тиiстi калькуляциямен жөндеуге сметаның құрастыруы болып табылады.

Объекті жөндеудi бастың алдында кiр, - керек болса сылаудан тазалау керек вагондар, соттар және тағы басқалар ескi бояудан автокөлiктердiң шанақтарының жөндеуiнде керек болса.). Машиналар немесе жабдықтаудың арнайы түрлерiнен болу босатылған тиiстi кәсiпорынның мамандандырылған жөндеу үшiн аспап және қосалқы жабдық, жататын емес жөндеулер тиiстi аттанатын тетiктер жататын жөндеулер. Жөндеу үшiн объекттiң берiлуi тиiстi қабылдау пiсiп жетедi - жабдық қажеттi жөндеудi түр және комплекттiк тапсыратын жөндеуде көрсетiлген берiлетiн құжатпен.

Сонымен бiрге объекттiң жөндеуiн орын тумбочкалар, стеллаждар, рольгангтердi және тағы басқалар кiр, металлдық сүймен және жоңқа, керексiз материал және жұмыс орынының ұйымының құралдарынан тазалауға керек.). Еден болуы керек, сылаудың iздерi және майлар. Жөндеудi орынға жол немесе кiреберiс объекттiң айнала жататын жөндеуiн орналастыруының объекттен бөлшектер және түйiндердiң бұзу етiлетiн жөндеушiлерiнiң еркiн орын ауыстыруы үшiн еркiн аудан жетуi керек. Әрине, жеткiлiктi жарық сол сияқты сәйкесiнше (ортақ және жергiлiктi - кернеумен, сәйкесiнше, 220 және 24В) жасанды көздермен алу керек жөндеу өндiрiп алу керек. Жөндеудi орында iрi объекттердiң жөндеулерiнде қызметкерлерге жөндеу жараланылған дәрiгерлiк жәрдемiне көрсетуiн тармағының дәрiханасының бар болуы сонымен бiрге (от сөндiргiш, шелек, балта, iлгектi бақан тағы басқалар) өртке қарсы құралдары керек.

Жоғары көрcетiлген шаралардан басқа объекттiң жөндеуiнде далада қорғауы үшiн жауын-шашындар және күн сәулелерiнiң түзулерiн әсер жұмыс iстейтiн аражабындарын тенттiң құрылымы ескеруi керек; қысқы мерзiмге жөндеудi орынның уақытша жылытуы ескеруi керек. Бұзуды бастың алдында (бұзулар) жөндеудi объекттiң сыртқы тексеруiн жасап немесе (сызбаларға, техникалық шарттарға және т. б.) техникалық құжаттама арналған оларға таныстыру керек.

Танысулардан кейiн жөндеудi объектпен оның бұзуларына кiрiседi. Бөлшектеуді көрcетiлген тiзбектi техникалық құжаттамада сәйкес өндiрiп алады. Машина немесе тетiк бастапқыда жеке жиынтық бiрлiктер немесе өз кезегiнде, бөлшектердегi бәрi қолының келетiн түйiндерге бәрi қолының келедi.

Жұмыс орындарында нақтылы реттiң сүйемелдеулерi үшiн әрбiр слесарь-жөндеушi жөндеуде жеңiл конструкцияның металлдық жәшiгi немесе нақтылы ретте бөлшектеудің жанында бөлшектер қалыптасқан кәрзеңкенi алуы керек. Бұл бөлшектердi сақталуды қамтамасыз етедi, олардың пайдаға асуын тексерудi жеңiлдетедi, болуы мүмкiн жоғалтулардан қоруыштайды. Домалау мойынтiрек, тiстi доңғалақтар және шкивтердi түседi арнайы шығарушылар көмегiмен. Машиналардың бөлшегi немесе жиынтық бiрлiк және ажырамайтын қосулардың түйiндерiнiң қашау арқылы бәрi қолының келедi және балғашық, дәнекерлегiш жабдық, қол ара немесе бөлшектердi жалғау жолымен.

Бөлшектер және тiркеуiш қосулардың жиынтық бiрлiктерiн бөлшектеу кiлттер, қағу талдардың әртүрлi тегi, әр түрлi түр және шығарушылардың конструкциясының қолдануымен, сонымен бiрге басқа аспаптар орындалады. Бұрандалы қосылыстарды бұзуды жер майы, майдың бұранды бөлшектерi немесе ұзақ емес уақыт жаға гайка қыздыра жеңiлдетуге болады.

Бөлшектiң бұзуларынан кейiн және мұқият жууға майы кетiрiлу керек. Бұл мақсат үшiн жер майын пайдаланады, сонымен бiрге арнайы сiлтiлiк немесе басқа құрамдар және химия ерiтiндiлерi. Бөлшектер арнайы бачоктерде немесе ванналар жуады; сонымен бiрге қысылған ауа да бiлезiктi пайдаланады. Цехтардың мамандандырылған жөндеуде немесе бөлiмшелерде қысыммен жуушы сұйықтың беруi бар арнайы жуу машиналарын бiр қатар жағдайда қолданылады. Олар бөлшектердiң жуушы ерiтiндiсiнде жуулардан кейiн ыссы суда және жылы ауаның сорғалауындағы высушены қайтадан жууы керек.

Бөлшек жусын қорғайтын киiмге және ұпайлардағы қажеттi қауiпсiздiк өлшемдерi сақтай шығады. Тазалалған, жуылған және құрғатылған бөлшек сызбаның талаптарына сәйкестiкке тексеруi керек. Бөлшектi техникалық күйдi тексеру және бағаның көрсетедi, ол қолдану машинада қайта бола алады. Бөлшектi сыртқы тексеру, оның өлшемдерiнiң тексеруiн, сонымен бiрге орнатуға осы мақсатта жасау керек бол, осы бөлшекке жұмыс iстей алатын кiру рұқсаттарының шектерiндегi бөлшектiң беттерiнiң нақты өлшемдерi болады. Тексеру қалай өндiрiп алады, әмбебап өлшеушi аспап көмегiмен.

Жөндеу бөлшектiң алмастырулары үшiн негiз уақытында бөлшектi шығуы пайдалануды процесстегi оның тозуы, пайдаланудың жанында оның жасауын технология, терiс қызмет көрсетудегi конструктивтi жетiспеушiлiктер, ауытқулары нәтижеде сала немесе апаттың нәтижесiнде болып табылады. Егер қоймада алмастырылатын бөлшек жоқ, онда бөлшектi қайтадан iстеп шығарып немесе жөндеу өлшемiне келесi өңдеумен немесе қайта ажарлаумен дәнекерлеу, балқытып қаптастыру жолымен қалпына келтiруге боладуға сала шыққаны.

Жаңа бөлшектен өндiрiстiк құжаттама негiзiнде өндiрiледi. Жасау, жұмыстық сызбаға және техникалық шарттың бұл тапсырыс кәсiпорын мамандандырылған жөндеудегі бөлшектiң жасаулары жағдайда. Кәсiпорын жөндеуге бұл құжаттардың базасында бөлшектi жасауды технологиялық үдерiс өндейдi. Машинаға жаңа бөлшектiң алуларынан кейiн қою алдында тағы басқа көрсеткiштер дәлдiк, өңдеудi кедiр-бұдырлық, қаттылық бойынша сызбаға және техникалық шарттарға оның сәйкестiгi тексеруге керек. Бөлшектi сапаны тексеру дәл өлшеушi аспаппен өндiрiп алады.