- •Білім берудегі Кембридж тәсілінің теориялық негіздері
- •2.Көзқарас,
- •Жүрек Кәсіби тұтастық
- •Табысты оқыту мен құзырлы мұғалім
- •Білім алу дегеніміз не?
- •Оқудың мотивациялық және аффективті теориялары
- •2. Пiшiндеу – «Жанама тәжiрибе»
- •3. Әлеуметтік сенім
- •4. Физиологиялық факторлар
- •1. Тәжiрибе – Қол жеткізілген нәтиже
- •Жақын арадағы даму аумағы
- •Көпіршелер және олардың жада-ға қатынасы
- •Қалай оқу керектігін үйрету
- •Балалар қалай оқитынын назарда ұстау
- •Сыныптағы диалогтік әңгімені дамыту
- •Метатану аспектілерін санаттау
- •Қалай оқу керектігін үйрету
- •Метатану дегеніміз не?
- •Өздігінен реттелетін оқуды мұғалімдер қалай ынталандыра алады?
- •Ерте жастағы оқушылар метатануға қабілетті ме?
- •Оқушылардың пікірін назарға алу
- •Мұғалімдердің сыни тұрғыдан ойлауы
- •Рефлективтік білім беру
- •Балалардың сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерінен табуды қажет ететін негізгі ерекшеліктер:
- •Оқыту үшін бағалау және оқытуды бағалау
- •Оқыту үшін бағалаудың маңыздылығы
- •Білім беруде акт қолдану
- •Сандық бейнені (видео) қолдану Бағдарламалық жасақтама (бж)
- •Подкастқа не қосуға болады?
- •Білімнің технологиялық аспектілері (бта)
- •Білім берудегі басқару және көшбасшылық
- •Тәжірибенің өзгеруі, білімдердің жинақталуы
Бізге
таза жеке тұлғаға немесе сыныпқа
бағытталған тәсілден босануымыз керек.
Себебі бұл кезде белгілі бір тағайындалған
стандартқа сәйкес әрекет етеміз. Оның
орнынакәсібилікке бағытталған ұжымдық
және кешенді тәсіл қажет (Bolam, McMahon, Stoll
et al., 2005). Осы
тәсілдің шеңберінде қоғамдастықтың
бір бөлігі – көшбасшы мұғалім (Bolam,
McMahon, Stollet al., 2005) ұсынған көзқарасқа
сәйкес зерттеулер мен инновацияларға
негізделген тәжірибе жетілдіріледі
(Frost and Durrant, 2003). Мұндай тәсілде кәсіби
біліктілік пен білім жай
қабылданбайды,мұғалімдер арқылы
құрылады. Адамгершілік мақсатттағы
мұғалімдер өздерінің әріптестерінежәне
айналасындағыларға әсер ету үшін
көшбасшылық қасиеттерін көрсетеді.
Олардың көңіліндеүнемі талапқа сай
білім беру тұрады (Frost, 2011).Білім беру
сияқты көшбасшылық та адамның тұрақты
дамуына әкелетін негізгі қабілеті
болып табылады. Өзгеріс үдерісі өз даму
жолында қолайсыздық пен келіспеушілік
тудыруы ықтимал.Мұндай кезде өзгеріс
үдерісін басқару оңай емес. Мұғалім
ретінде, біз кейде өзіміздің әрекетету
мүмкіндігіміз бен күш-қайратымызды
жоғалтып жатқанымызды сеземіз. Бірақ,
тәжірибекөрсеткендей, жоғары лауазымсыз
да жақсы мұғалімдердің кәсіби шеберліктері
мен адамгершіліксенімдерін қолданып
адамдарға әсер етуге болады. Біз
өзіміздің тактикалық дағдыларымызды
жәнестратегиялық тұрғыдан ойлауды
жетілдіре аламыз. Мұғалімнің
көшбасшылығын дамыту жұмыстары (МКДЖ) Мұғалімнің
көшбасшылығын дамытуға әсер етудің
ерекше түрі жауапты қызметі бар немесе
жоқ мұғалімдер деп анықталуы мүмкін 130
ойынша
«қызыл» болатын барлық заттар» туралы
айтуды сұрадық, балалар тек вагон,алма,
күртелерді ғана емес, сонымен қатар
қызылша ауруын және суық қолдарды
санамалағанынкөрдік. Бастауыш мектеп
жасындағы балалар үшін креативтілік
идеяларды жинақтау үдерісіндешоғырланады.
Ересектердің көптеген идеяларды бағалай
алмауының өзі балаларға көп идеялар өндіруге
және өзін-өзі бағалаудың келесі кезеңіне
ауысуына сеп болады. Идеяларды өндіру
сапа-сы мәселесінің маңыздылығы
балаларда өзін-өзі бағалау қабілеті
дамыған сайын өрістей береді.Бұл жаста
өзін-өзі бағалауға ерекше назар аудару
қажет, сол үшін балалар өздерінің
болжамдарын өндіру
мен зерделеу, сондай-ақ осындай бағалау
негізінде өз идеяларын қайта қарау
мүмкіндіктерінзерттейді. Мұғалімдердің
пайдаға асырылмаған зор әлеуетін
олардың кәсіби өсуіне, бірлескен
кәсібибілім құруларына ықпал ететіндей
қолдау көрсетілген жағдайда ғана
көрсете алады деген тақырыппікірталасқа
негізделеді.Бұл көзқарасты Хертс Кам
Нетворк желісі және «Мұғалім көшбасшылығы»
халықаралық жобасы қолдап отыр. Ол
педагогикалық жүйе сәтті болу үшін,
білім беру (оқыту) барлық деңгейде қатар
жүру керек, яғни білім беру оқушыларды,
студенттерді, мұғалімдерді және де
мектеп жүйесіндеқызмет жасайтын қосымша
қызметкерлерді түгел қамту керек деген
көзқарасқа негізделген(MacBeath et al., 2006). Терең
кәсіби біліктілік Педагогикалық
дамуды қамтамасыз ету үшін кәсібилік
түсінудің нақты тәсілі талап етіледі(Hoyle,
1974). 129Білім берудегі басқару және көшбасшылық
Мұғалiмдер
дамыту жұмыстарын жүргізу барысында
рефлексияны, жоспар құруды, кеңес беруді
біртіндеп жүзеге асыру әдісі арқылы
қолдау таба алады. Алғашқы қадам –
әрбір ұстаз үшінмаңызды шешімдерді
талап ететін құндылықтар мен мәселерді
анықтау. Келесі қадам – өзгерістер
бағдарламасы жөнінде әріптестерінің
кеңестері. Осы әрекет басымдылықтарын
ұғынуы мен келiсуi бойынша атқарылған
жұмыстардан соң мектептегі мәжiлiсте
қаралып, мақұлдануы мүмкін. Мақұлданған
соң мұғалім өзінің мәселесі бойынша
нақты жоспар құра бастайды. Бұл жоспар
жүзеге асатындай және оның құрамына
кіретін әрбір әлеуетті қатысушы оны
талқылай алатындай болу керек. Егер
бұл келісу мен кеңесу үдерісі тиімді
болса, онда дамыту жұмысы да жоспар
бойынша жүзеге асырылады. Дегенмен
мұндай жұмыс мектеп әкімшілігі тарапынан
ұйымдастырылып, қолдау көрсетілгені
маңызды. Мектеп әкімшілігінің мектеп
құрылымы мен дамытудың басымдықтарын
қайта қарастыруы
қажет, себебі олардың кеңесі мен
жетекшілігі өте маңызды. Бұл
үдеріс жалпы түрде төмендегідей
кезеңдерде айқындалады. 1-кезең.
Құндылықтарды анықтау. 2-кезең.
Кәсіби міндеттерді анықтау. 3-кезең.
Дамыту бағдарламасын құруға арналған
келісім мен кеңестер. 4-кезең.
Атқарылатын жұмыстардың жоспарын құру. 5-кезең.
Атқарылатын жұмыстардың жоспарын
құруға арналған келісім мен кеңестер. 132
• іс-тәжірибені
жетілдіру жұмыстарын өз қолына алуға; •
өзгерістер
енгізу үшін әріптестерімен стратегиялық
шешімдер қабылдауға; •
бірігіп
жұмыс істеуде фактілерді жинауға және
қолдануға; •
кәсіби
білімді құруға және таратуға атсалысуға
міндетті. Дамыту
жұмыстарын зерттеумен шатастыруға
болмайды. МКДЖ бағдарламасы «мұғалім
–зерттеуші» түсінігінде емес, «мұғалім
– дамыту жұмысының көшбасшысы»
түсінігіндеқұрылған. Біз «академиялық
империализм» деп аталатын мақсаттан
– мектептерде оқыту менбілім беруді
жақсарту мақсатынан алшақтамауымызды
қадағалап отыруымыз керек (Elliot,1991).
Дамыту бойынша жұмыс белгілі бір
құбылыстардың пайда болу себептерін
анықтаунемесе тәжірибені талқылаудан
тұрмайды. Шын мәнісінде ол мұғалім,
ата-ана, оқушылар, жалпы мектеп өз
тәжірибелерін жетілдіру үшін қатысатын
үдерісті басқару мен басшылық
етудентұрады.Дамыту бойынша жүргізілетін
жұмыс үдерісі басқаларды серіктестікке
тартып, рефлексия менөзін-өзі бағалауға
қатыстыратын тапсырмаларды қамтиды.
Мұндай іс-шаралар жиі жүзеге асырылып
отырады, мысалы: әріптестер арасындағы
пікірталастар, желіде орналастырылған
есеп беруді оқу,
оқушылардың өздерінің іс-тәжірибелері
туралы пікірлерін жинау, әріптестерімен
іс-тәжірибе алмасу
мақсатында басқа сыныптардың сабақтарына
қатысу. Дәл осы жағдайда зерттеу үдерісті
аяқтау үшін емес, диалог үшін ізденістің
негізгі стратегиясы болып табылады.Бұл
үдерістер ауқымы мен көлемі бойынша
азғантай ғана болуы мүмкін, бірақ
оларпедагогикалық пікірталас қалыпты
жағдай деп саналатын ортада мәдениеттің
қалыптасуы мен жаңаруына
үлес қоса алады. 131