Глоссарий

Автоматтандырылған жүйе. Программаклық жүйе және аппараттық құралдар, адам іс-әрекетінің процессін автоматандыруға арналған.

Автоматтық құралдың автоматандырылған жүйеден айырмашылығы, адамның қатысуымен функция етеді және адам оның негізгі звеносы болып есептеледі.

Адаптер. Электронндық схема, берілген деректерді әртүрлі тәсілдермен құрылғысын бір-біріне байланыстырады.

Аналогты. Анықтама,өзгеретін физикалық шаманың немесе оның деректеріне тікелей қатысты, үзіліссіз пішінде берілген және функционалды құрылғылар процестерінде осы деректерде қолданылуы.

Archie - архив. Интернет желісінің архивтерінде файлдарды анықтауға арналған жүйе.

DNS (Domain Name System) – атаулардың доменді жүйесі.

Ethernet – жергілікті желі типі. 2-ден 10 миллион bps (2-10 Mbps) дейін өткізгіштік қабілетін қамтамасыз ететін желілерді қосуға арналған проводтар типінің әртүрлілігімен жақсы.

FTP (File Transfer Protocol)

• файлдарды жіберу протоколы.

• бір компьютерден екіншісіне файлдарды жіберу ережесін анықтайтын протокол.

• Осы протоколға сәйкес файлдарды жіберуді қамтамасыз ететін қолданбалы бағдарлама.

Internet – ауқымды компьютерлік желі.

Ақпараттық жүйе – қойылған мақсатқа жету үшін ақпараттарды сақтау, өңдеу және беруге пайдаланатын әдістер мен қызметші әдістердің өзара байланысқан жиынтығы.

Подсистема – қандай да бір белгі бойынша ерекшеленген жүйе бөлігі.

Ақпараттық технология - құбылыстардың немесе процестердің, обьектілердің жағдайы туралы жаңа сапалы ақпарат алу үшін қажетті өңдеудің, жинаудың және таратудың әдіс-тәсілдерінің жиынтығын пайдаланатын процесс.

Ақпараттық технология – объектінің, үрдістің немесе құбылыстың жағдайы туралы жаңа сападағы ақпараттар алу үшін мәліметтерді (алғашқы ақпаратты) жинау, өңдеу және жеткізу құралдары мен әдістер жинағын қолданатын процесс.

Жаңа ақпаратық технология – дербес компьютерді және телекоммуникациялық құралдарды пайдаланып қолданушының «достық» интерфейсті жұмысының ақпараттық технологиясы.

Экономикалық ақпараттық жүйе – бұл экономикалық объектінің тікелей және кері ақпараттық байланыстарының сыртқы және ішкі ағымдарының, ақпаратты өңдеу және басқару шешімдерін табу барысына қатысатын әдістердің, құралдардың, мамандардың жиыны.

Автоматтандырылған ақпараттық жүйе - ақпаратты өңдеу және басқару шешімдерін қабылдауға арналған ақпарат, экономикалық – математикалық модельдер мен әдістер, техникалық, программалық, технологиялық құралдар мен мамандар жиынын білдіреді.

Телекоммуникациялар – компьютерлік желілер мен қазіргі техникалық байланыс құралдары негізінде мәліметтерді дистанционды жеткізу.

Ақпараттандыру – ақпараттық технологияларда жеке және заңды тұлғалардың ақпараттық қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында пайдалану негізінде ақпараттық ресурстарды, ақпараттық жүйелерді қалыптастыруға және дамытуғабағытталған ұйымдық әлеуметтік-экономикалық және ғылыми - техникалық процесс.

Мейнфрейм - 512 Мбайттан 8 Гбайтқа дейін оперативті жады көлемі бар үлкен ЭЕМ.

Процесс – компьютерде кез келген түрдегі мәліметтерді өңдеу функциясы.

Гипермәтін

1. Мәтіннің компьютерлік үлгісі, онда ол белгіленген түсініктер арасындағы автоматты түрде терминдер мен бөлімдерді қолдайды.

2. Ақпараттық программа, экран дисплейіне гипермәтінді шығарып, оның түсініктерінің байланысының көшірілуі.

Гиперсілтеме (hyperlinks), сілтеме (links)

Бүкіләлемдік өрмек беттерінде арнайы түспен немесе сызбамен және осы беттерден басқа да басты беттерге немесе WEB –тораптарға сілтенген сөздерді атайды.

Деректерді жіберу хаттамасы TCP/IP

Бұл барлық компьютерлерге түсінікті, IP хаттамасын қосып, мақсатты – дестелер деректерін дұрыс адрестап және TCP дестелерді деректерге бөлуді қолданатын жалпы тіл. Олар алушыға жеткеннен кейін TCP хаттамасы олардан хабарландыру жинақтайды.

Жергілікті компьютерлер желісі (Local Area Network, LAN)

Егер компьютерлердің арақашықтығының қашықтығы алшақ болмаса (300м дейін) онда жергілікті желі туралы айтуға болады.

Қатынау нүктесі, қатынас нүктесі (Point of Presence, POP)

Бұл Интернет-провайдерінің өз тұтынушыларынына Бүкіләлемдік желіге шығу нүктесін ұсынады.

Компьютерлік желі

Ол екі компьютер бір-бірімен байланыстырылып, ақпарат алмасып жатқан жағдайда пайда болатын компьютерлік желі.

Маршруттаушы (router)

Бұл әртүрлі жергілікті желілердің байланысы үшін арнайы арналған құрылғы. Бір желіден екінші желіге берілетін деректерін маршруттаушы бақылайды. Алушылардың дестелердегі деректер мекен–жайын қарастырып, оларды дестелердегі мекен-жай бойынша жеткізеді.

Модель тұтынушысы /сервер

Ол компьютерлердің арасындағы еңбек бөлінісі. Пайдаланушыға қызмет көрсететін компьютерлер серверлер деп адалады. Компьютер басқа компьютердің қызметін пайдаланса тұтынушы дейді.

Модем

Бұл құрылғы-компьютерге Интернетке кіріп, басқа компьютерлермен телефон тізбегі арқылы деректерлермен алмасуға жағдай жасайды.

Мультимедиа

Әр типтік ақпараттың мәтіндік, түрлі түсті және қара-ақ, ақ диопазитивтік және мультипликациялық, видеофильмдік жиынтықтарды атаймыз.

Негізгі немесе үйдік парақтар(homepage)

Бұл бірінші WEB- торапының беті,ол қысқаша тораптың мағынасын және сілтемелерін ашады және келесі беттерге көшуге көмектеседі.