1. Жаңа виртуалды машинаны құру.

1. Microsoft Virtual PC бағдарламасын іске қосыңыз. Пуск\Программы\ Microsoft Virtual PC.

Microsoft Virtual PC іске қосқанда экранда Virtual PC Console терезесі пайда болады. (сур 1.)

сур 1.Жаңа виртуалды машинаны құру.

2. Мастердің инструкциялары бойынша жаңа виртуалды машинаны құрыңыз, MS DOS деп атаңыз (сур 2).

Сур 2.

3. Виртуалды машинаға берілетін оперативті жадтың өлшеміне 8 Мб мәнін беріңіз. (сур 3)

Сур 3.

4. Жаңа виртуалды диск құрыңыз (сур 4).

Сур 4.Жаңа виртуалды дискті құру.

Бұл операциялардың нәтижесінде сіз жаңа 8 Мб оперативті жады және MS DOS Hard Disk.vhd виртуалды дискі бар MS DOS виртуалды машинаны жасадыңыз. (сур 5)

с ур 5.

2. Виртуалды дискіге ms dos операциялық жүйесін орнықтыру.

ВМ-ны іске еңгізгеннен кейін (сур 6. Start) MS DOS операциялық жүйесін орнықтыруға кірісеміз.

сур.6.

1. Біріншіден ОС DOS және басқа бағдарламалары бар дисктің бейнесін қосамыз: Floppy\Capture Floppy Disk Image... , дискетаны ашу С\temp\VPC 111\dos.VFD. (сур 7)

Сур 7.

Бұл берілген дискета виртуалды болғанына назарыңызды аударыңыз (файлдардың кеңейтулерін көріңіз).

2. А дискінің құрамын көріңіз.

MS DOS-тың сәйкес командасын еңгізіңіз.

3. Дисктің бөлімшелерін құру.

Бұл кезең 4 бөлімнен тұрады:

1. DOS-аумақтарын құру;

2. Белсенді бөлімді құру ;

3. Бөлімдерді жою (қателіктер болған жағдайда);

4. Жасалған жұмысты көру.

DOS-аумақтарын құру

• Негізгі бөлімді құру (Primary DOS Partition) дисктің ішінде;

• Кеңейтілген бөлімді құру (Extended DOS Partition) (қосымша);

• Логикалық бөлімдерді құру (Logical DOS Partition).

Негізгі бөлімді жасағанда жүйе сізден келесіні сұрайды:

Бұл бөлімге барлық бос зонаны бересізбе?

ЖОҚ еңгізініз, өйткені бізге кеңейтілген бөлімді жасау керек.

Содан кейін: негізгі бөлімге қанша жад қажет?

50% еңгізіңіз, яғни 1022.

fdisk.exe бағдарламаның менюіне Esc пернесін басып шығасыз. Тағы 1 пунктті орындаңыз ( DOS-аумақты құру) және 2 пунктті кеңейтілген бөлім үшін орындаңыз.

Кеңейтілген бөлімді құрғанда қалған жадтың көлемін еңгізіңіз (появляется по умолчанию). Enter.

Аналогиялық түрде логикалық аумақтарды жасауға кірісеміз. Біздің жағдайда бүкіл кеңейтілген аумақты бір логикалық диск алады. Enter.

Логикалық диск қандай атқа ие болды?

Белсенді бөлімді құру

Жүйе белсенді болатын бөлімнің номерін еңгізуді сұрайды. Ереже ретінде бұл дисктегі негізгі бөлім. (Primary Partition).

Сәйкес номерді еңгізіңіз.

Егер сіз қателік жіберсеңіз немесе өзгерістер еңгізгіңіз келсе fdisk.exe пунктін таңдап бөлімдерді жою программасын орындаңыз.

4.Жасалған жұмысты көру

Сіздің жұмысыңыздың нәтижесін көріңіз

Қай бөлім белсенді болады? Бұл қайдан көрінеді?

Логикалық бөлімдерді көріңіз (Yes)

5. Дискті форматтау

C, d дисктерін форматтау программасын жасаңыз.

Форматтау жұмысы аяқталғаннан кейін сіз бұл дисктерге ат бере аласыз.

6. OC DOS жүйесін дисктен дискіге sys C командасымен көшіріңіз.

7. Каталогтар ағашын құрыңыз: түбтегі каталог – топ номері бойынша аталған; оның ішінде 10 каталог(подкаталог) машиналар номерімен, сіздің машинаңыздың номері бойынша аталған каталогтың ішінде өзіңіздің папкаңызды сақтаңыз, оның ішінде мәтіндік файл құрыңыз, ол файлдың ішіне А дискінен мәтіндік файлдарды редактрлеу программасын көшіріңіз edit.exe .

8. Өзіңіздің мәтіндік файлыңызға өзгерістер еңгізіңіз.

MS DOS сәтті орнықтырылды! Жұмыс істеңіз!

Жұмыс бойынша есеп ішінде келесілер болу керек:

1. Барлық виртуалды машинаны орнықтырған кездегі, виртуалды дисктегі ОЖ MS DOS на виртуальный диск.

2. Келесі сұрақтарға жауаптар.

Бақылау сұрақтары:

1. Виртуалды машинаны орнықтыру кезеңдері.

2. Компьютерге операциялық жүйені орнықтырудың негізгі кезеңдері.

3. Виртуалды машинаға MS DOS-ты орнықтыру кезеңдері. ООлардың мінездемелері.

Зертханалық жұмыс № 2

Тақырыбы: Windows жұмысының ерекшеліктері. Windows-тiң алғашқы күйге келтiріуi және ықшамдауы.

Жұмыстың мақсаты:

Windows басқару жүйесiн оптимизациялап, ықшамдаудың тиiстi параметрлерiн таңдауға икемi болып, тiзiлiмi бар жұмыстың бастапқы дағдыларын iстеп шығарып, ықшамдаумен және басқару жүйесiнiң күйге келтiруiнiң аралығында айырмашылық және ұқсастық айқындалуға күйiне келтiруге үйрену.

Теориялық мағлұматтар:

Тiзiлiмнiң құрылымы

Файл жүйелерiнде дисктер (олар оның ішіндегі түбiрлiк объекттерi болып табылады) папка және файлдарда болады. Әрбiр жеке папкада басқа папкалар және файлдардан тұра алады. Әрбiр папканың және әрбiр файлдың аттары болады. Файлдары бар папкалардың аттарын қоса отырп, біз дискте болатын жалғыз файлға рұқсат жолын құра аламыз, мысалы, C: \Winnt\Mapi32.dll мен C: \Windows\Mapi32.dll мүлде әртүрлi файлдар.

Windows NT тiзiлiмі файл жүйесi тәрiздi ұйымдастырылған, бiрақ оның сипаттамасы үшiн басқа терминологияны қолданылады. Тiзiлiмнiң құрылымдар түбiрлермен түбiрлiк бөлiмдер (root keys ) (Ключи) болып табылады, бұл жағдайда файл жүйесiнiң дисктерiне әлпеттес. Тiзiлiм 5 түбiрлiк кiлттерден тұрады - Улья! Әрбiр түбiрлiк бөлiмбiрнеше iшкi бөлiмдерден(subkeys ) (қос) тұрады, папкалар сияқты, өз кезегiнде, бұл iшкi бөлiмдер басқа iшкi бөлiмдер және параметрлерден (values) тұра алады. Параметрлерлер файл жүйесiндегi файлдарға әлпеттес. Сонымен қатар файлдар сияқты , әрбiр параметрдiң аты және ол болатын бірегей iшкi бөлiмде (папкаға ) болуы керек. Сонымен бiрге әрбiр параметрге мәлiметтердiң ондағы түрдiң мәлiметтерi сақтала алатын анықтайтын кейбiр түрiне сәйкес келедi.

Кілттер және ішкі кілттер дерево титі сол терезеде ұйымдастырылған және файлдық жүйені еске салады (тiптi папка түрiндегi белгiлерi қолданылады). Бұл қолданушыға ыңғайлы болу үшiн iстелген. Бұлар файлдар мен папкалар емес, кілтер екенін еске сақтау керек. Егер кiлттiң (iшкi кiлтпен ) жанында [+] тұрса, онда берілген кілт қабаттасқан ішкі кілттерден тұратындығын білдіреді. Ішіне салынғандардың ең төменгi деңгейіне жеткенде, iшкi кiлттiң сол жағындағы [-] пайда болады, яғни ары қарай ашылу мүмкiн емес көрсетушiсі. Тiзiлiм бойынша орын ауыстыру және кілтті ашу\орау тиiстi элементті шерту арқылы тышқанмен орындалады.

* шаблонының кілттік символы барлық қосымша қолданылатын қабықтар кеңейтудi көрсетедi. Қабықтың кеңейтулерін OLE серверлері ұсынады, ол Windows NT қолданбалы интерфейстiң қосымша функцияларына мүмкіндік береді. Бұл ақпараттар қосуға мүмкіндік береді, мысалы, қабықшада көрсетілетін мезеттік мәзірге барлық пиктограммалар немесе барлық қасиеттер кестесін қыстырмалар қасиеттеріне(property pages ) қосу.

Тiзiлiмнiң әрбiр параметрi түбiрден бастап өз жолымен толық теңестiре алады. Мысалы, HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Exchange\Security\Obscure WireDataFormat Microsoft Exchange Server-ге тәуелді, Security ішкі бөліміндегі кейбір параметрлерді анықтайды.

1-шi суретте Windows NT тiзiлiмі жазулармен бір бөлігі көрсетілген iшкi бөлiмдер , параметрі (аты, түрі, мәні) және Улья.

1-сурет. Тізім параметрінің үш құрама бөлігі

Параметрдің мазмұнын редактрлеу.

Edit мәзiрiндегі Modify командасы ерекшеленген параметрлердiң мазмұнын өзгертуге мүмкiндiк бередi (параметрді сондай-ақ ерекшелеп алып Enter пернесiнбасу арқылы редактрлеуге болады). Сiз содан соң көретiнініз, редакциялалатын параметрдiң түрiнен тәуелдi болатын; тiзбектiк мәндер, DWORD мәндері және екілік мәндерге арналған әртүрлі диалогтік терезелер болады. Regedit көмегі арқылы ол қолдамайтын типі бар мәліметтерді редактрлейді, мысалы, REG_FULL_RESOURCE_DESCRIPTOR немесе REG_MULTI_SZ; бұл мәліметтер типіне екілік мәліметтерді редактрлеу диалогтік терезесі ашылады. Диалогтік терезелер өздігінен түсінікті, олардың әрқайсысында сіз редактрлей алатын ағымдағы параметр Сонымен бiрге диалогктiк терезелер Cut, Copy және Paste командалаларына клавиатуралық қысқартулар жұмыс iстейдi.

Бөлiмдер және параметрлердi құру және өшіріп тастау

Сонымен бiрге Regedit программансы арқасында бөлiмдер, ішкі бөлімдер және жеке параметрлер құрып және алып тастауға болады. Microsoft- тан кәдімгі хабарлама туралы қайталау реті бар: тізілімдегі керексіз өзгеріс сіздің компьютерінізге зиян келтіруі мүмкін. Мәліметтер қосар алдында өте сақ болыңыз және оларды алып тастау кезінде екі есе сақтылық жасаңыз. Ерекшеленіп алынған бөлімнің ішкі бөлімі болу үшін жаңа бөлім құру кезінде үшін Edit мәзірін ашып тышқанның мегзегішін New-ге апарып Key-ді(бөлiм ) таңдап алу керек. Regedit жаңа бөлiмдi жасайды және сiз керек ат бере алу үшiн оның атын ерекшелейді (үндемеу бойыншалар New Key#1 атты қолданылады)

Жаңа бөлiм автоматты салыстырылған атаусыз параметр алады. Сiз тағы басқа iшкi мәзiрлерде қалған үш командалар:New: String Value(Тiзбектiк параметр), Binary Value(Екiлiк параметр) және DWORD Value қолдана басқа да параметрлер қоса аласыз. Regedit басқа түрлердiң мәлiметтерiн құра алмайтынына көңiл аударыңыз, егер сiз екiлiк параметрдi құрысаңыз онда программа REG_BINARY типті параметрді екілік мәліметтерді «шикi» күйінде құрады. Құрылатын жаңа параметрлер ерекшелінген бөлімде өзіндік мәліметтер структурасын көрсетеді және үндемеу бойынша аттар қолданылады (New Value it 1, New Value #2 және т.б.). Жаңа параметр құрып, оларға ат берген соң редактрлеу және өзгерту диалогтік терезелерін керегінше қолдана аласыз.

Параметрлер және бөлiмдер алып тастау күрделi емес. Өшіргіңіз келгенді ерекшелеп алып Edit мәзірінен Delete командасын қолданыныз немесе Del клавишасын басыңыз. Regedit осы команданы растауды сұрайды, сіз растаған сәтте бөлім немесе параметр өшіріледі.

Жұмыс тәртібі:

Жарайды мiне, сiздер ойдағыдай Windows NT орнаттыңыз (мен бұған үмiттенемiн). Ендi не? Ендi жүктеулерден кейiн бiзге Администратордан тысқары жүйеде тағы бiр қолданушы жасауымыз керек. Ол үшiн:

1. Жүйеде Администратордан тысқары қолданушы жасаңыз. Пуск\Настройка\Панель Управления\Администрирование\Управление компьютером\Локальные группы и пользователи\ Пользователи\Действие\ Новый пользователь. Тиiстi жазулар енгiзiңiз (жаңа қолданушыны жасаңыз). Қолданушының аты және парольнi еске сақтаңыз.

Ептеген реңк бар - Microsoftтiң ұсыныстары бойынша, Администратор құқықтары аясында жұмыс істеуді құп көрмейді. "Администратор" құқықтардың аясында жұмыс жасағанда қауiпсiздікте және қалған тесiктер пайда болуына байланысты Сондықтан, "тәжiрибелi қолданушы" құқықтары бар жаңа қолданушының аккаунты жасау қисынды болар едi. Сiз "тәжiрибелi қолданушы" құқықтардың аясында жүктелсеңіз, жүйеге драйверлер мен көптеген жаңа программалар орната алмауыңыз мүмкін.

Дәл осы кезде бұдан арылу үшiн сізге сол сәтте ол аккаунтқа "Администратор" құқығын беріп, содан барлық жүйені күйге келтіріп, керекті программаларды орнатқаннан кейін – құқықты «Тәжірибелі қолданушыға» өзгертуге кеңес бере едім. Жүйенге қайта жүктелгеннен кейін Администратор ретінде кіріңіз.

1. Win + Break\Оборудование\Диспетчер устройсв – Құрылымдардың диспетчерiн ашыңыз:

Сіздің барлық жабдықтарыңыз, оларға драйверлер орнатылып және керекті параметрлер қалыпты таңылығанына көз жеткізіңіз.

2. контроллеры IDE ATA/ATAPI бөлімінде DMA (Direct Memory Access - Прямое обращение к памяти) операциясы орнатылғанына назар аударыңыз. Бұл қатты дискпен жұмыс жасауды елеулі үдетеді. Және айта кететіні, көптеген жай манипуляциялар және сiздiң үстелдiк жүйеңiздiң өнiмдiлiгiнiң үлкеюге арналған күйге келтiрулердiң көпшiлiгі қатты дисктегi жұмыстың ықшамдауымен байланысты. (2 сурет.)

2-сурет.

3. Пуск\Настройка\Панель Управления \Администрирование \Просмотрсобытий \Приложения.

Егер мұнда қате болмаса, яғни бәрі жоспар бойыша жүргені. Егер қате тауып алсаңыз, онда оны жою тәсілін тапқан абзал. ( 3-сурет.)

Рис 3.

4. Үстемелеу файлы. Егер ондай болса, оны екiншi қатты дискіге орналастырған жақсы болар еді. Егер ондай мүмкіндік болмаса, ең жақсы нұсқа – бұл оны қатты дискіде жеке бөлімге орнату.

С дискісіне орнату лазым. Оның бос болуы қажет, ал ең жақсысы оны қайта форматтау. Бос бөлім не үшін қажет? Оған орын ауыстырылған үстемелеу файлы (pagefile.sys) дискілік кеңістіктің жеке бөлігін иемдену үшін, ол оның фрагментациясын шығару.

5. Мой компьютер\Свойства\Дополнительно\Параметры быстродействия\Изменить.

Сосын қажет бөлімді таңдап, үстемелеу файлының өлшемін еңгіземіз.. Өлшемді қажетінен көбірек беруге кеңес береді, себебі «күрделі» қосымшалар қолдану кезінде жадының тапшылығымен соқтығыспауы үшін. Кейін - задать". Жүйені жүктегеннен кейін үстемелеу файлы орын ауыстырады. Алдын ала берілген түбірлк каталогта (С дискісінде ) TEMP папкасын жасаңыз.

6. Мой компьютер\Свойства\Дополнительно\Переменные среды\изменить және мағынасына "С:\TEMP" көрсетеміз,бірінші айнымалыға қалай болса, екіншіге де солай.

Системные переменные терезесінде мәндер сол екенін тексеріңіз. Егер мәндерде айырмашылық болса, онда оларды өзгертіңіз.

7. Сізге Интернетке қосылу қажет. Ол үшін жұмыс үстеліндегі тиісті белгі бойынша Интернетке қосылу ұстасын шертіп, іске қосу керек. Ұста адымдарын орындай отырып, локальді жүйе арқылы автоматты түрде сіздің қарауыңызға қарай Internet Explorer-ге аты мен пароль еңгізіледі.

8. Internet Explorer-дің уақытша файлын cookies – пен бірге орын ауыстырыңыз:Internet Explorer\Сервис\Свойства обозревателя\Параметры\Переместить. С дискісін нұсқау жеткілікті (4-сурет.), "Temporary Internet Files" IE папкасын өзі құрады.

Рис 4.

Қайта жүктеуден кейін файлдардың орыны ауысады, ал ескі папка барлық файлдармен ешқайда кетпейді, оны өзін өшіруін тиіс.

9. Қандай жүйе үнсіздік бойынша жүктеледі, қанша уақыттан кейін таңдалған жүйені автоматты түрде жүктеу керектігін анықтап алыңыз.

Мой компьютер\Свойства\Дополнительно\Загрузка и восстановление.

10. Машинаның қайталана жүктемесін болдырмау үшін, выполнить автоматическую перезагрузку пунктінен қанатты белгіні алып тастаныз.

11. Сондай – ақ Дополнительно\Загрузка және восстановление\Параметры қыстырмасында «Записать событие в системный журнал» және «Отправить административное оповещение» деген категорияларда қанатты белгіні алып тастаймыз. «Запись отладочной информации» категориясында «Отсутствует» мәнін қоямыз.

12. Windows NT жүйесінің тағы бір керемет ерекшелігі - Hibernate режимі, немесе Спящий режим. Бұл Ждущий режим орындайтын функцияны орныдайды. Тамашалығы, берілген режимге кірген бойда жүйе жедел жадыдағы дампты қатты жадыға лақтырып, қоректенуді сондіреді. Ал шығу кезінде одан барлық ақпаратты қатты дискіден жедел жадыға жүктейді. Енді сізге өз жұмыс күніңізді керекті бағдарламаларды ашудан, олардың ішінен керекті файлды жүктемей-ақ болады. Ждущий режимнен басты айырмашылық, компьютер желіден ажыраса немесе қоректену үзілісі болған жағдайда сіздің мәліметтеріңізбен түк болмайды, себебі олар физикалық тұрғыда қатты дискіде орналасқан.

Осы режимді іске қосу үшін келесіні орыңданыз::

Пуск\Настройка\Панель Управления\Электропитание\Спящий режим.

После приостановки перейти в спящий режим –ге қанатты белгі қойыңыз.

13. Егер сіз Windows Messenger-ді қолданбасаңыз, Windows Messenger-ді өшіріп тастаңыз. Windows Messenger-ді өшіру үшін:

Пуск\Выполнить командалық жолында келесіні теру керек:напечатать следующее: «RunDll32 advpack.dll,LaunchINFSection%windir%\INF\msmsgs.inf,BLC.Remove » және «OK» батырмасын басу керк. .

Осы операциядан кейін қайта жүктелуге ұсыныс жасайды. Қайта жүктелуден кейін компьютеріңізде Messenger-ді таппайсыз.

14. Реттелуді өшіреміз. Мой компьютер\диск С\Свойства ашыңыз. Ашылған терезеде «Разрешить индексирование диска для быстрого поиска»-дағы қанатты белгіні алып тастаймыз. «Применить» немесе «ОК» батырмасын басқаннан кейін, сізге таңдап алынған атрибутты тек ағымдағы дискіге немесе оған қабаттасқан файлдар мен папкаларға да қолдану ьуралы сұрақ қойылады. Қабаттасқан файлдар мен папкаларға дегенді таңдаңыз. Осы процедураның орындалуы аз уақыт алады (ол дискіңіздегі файлдың қаншалық екеніне байланысты), бірақ нәтижесінде ОЖ нің жылдамырақ жұмысын тамашалай аласыз. Бұл NTFS файлдық жүйесі бар дисктермен жұмыс істейтіндігі белгілі.

15. Windows дыбыстық қабаттасуын алып тастау. .

Пуск\Настройка\Панель управления\Звуки и мультимедиа\Звуки жолындағы схема – «Нет звуков» (5 сурет). Осыдан соң c:\windows\media папкасын өшіруге болады.

Сур 5.

Жұмыс бойынша есеп берудің мазмұны:

Жұмыс орындау барысында барлық атқарылатын әсерлердiң сипаттау.

Бақылау сұрақтары:

1. Windows NT ықшамдаудың мән.

2. Күйге келтiру және басқару жүйесiнiң ықшамдауының айырмашылығы.

3. Не көмегiмен басқару жүйесiнiң күйге келтiруiн iске асыруға болады?

4. NeoTweakerPro, оның қолдануы.

Зертханалық жұмыс № 3

Тақырыбы: Windows-тың реестрімен қолдану.

Жұмыстың мақсаты: Реестрмен танысу, онымен жұмысының негiзгi дағдыларын меңгеру. Тiзiлiмнiң редакторларының қолдануы.

Теориялық бөлiк:

Тiзiлiм иерархиялық құрылымдағы жүйелiк кескiннiң барлық күйге келтiрулерi сақталатын екiлiк деректер қоры болып табылады. Құрылымдардың басқару жүйесiнiң қосымшалары, компоненттерi, драйверлері және Microsoft Windows NT-шi ядросы - өз күйге келтiрулерi онда сақталу, тiзiлiмнен күйге келтiрулерiн оқып және компьютердiң аппаратты құралдарының кескiнi туралы мәлiметтер алу үшін, жаңа қолданушы тұңғыш рет жүйеге кiретiнде жағдайлардағы күйге келтiрулердi алдын ала белгiленгендері жоқ қолданылуы керек болатын үйреншiктi күйге келтiрулер туралы да ағымдағы қолданушы жоғары бағалау үшін пайдаланады.

Тiзiлiм шифрды шешу және түсiну үшiн қиын болса да, ұйымы және басқаруының қағидалары әрбiр тәжiрибелi қолданушы және торлық әкiм түсiнуi керек болатын Windows NT-шi ОЖ-дiң негiзгi бөлімдерінің бiрi болып табылады. Тiзiлiмге өзгерiс тiкелей кiргiзу, тек қана басқа құралдар керектi нәтижелердi бермегенде тiзiлiм редакциялаулары құралдары көмегімен енгізілуі керек керек.

Тiзiлiммен квалификациясыз үндеу ЭЕМ-нiң аппаратты құралдарының бұзылуына Windows NT және тiптi ОЖ "тоқтап тұруына" әкеп соғады. Windows-тiң ОЖ-i өздi тiзiлiмге өзгерiсiн үнемi кiргiзетiнін ескеру керек. Мысалы, ОЖ-ні әрбiр жүктеу кезінде, графикалық интерфейстi баптау және жаңа жабдық немесе программалық қамтамасыз ету, қолданушының тiркеуiнiң қоюы, күйге келтiруі кезінде. Сондықтан тiзiлiмге өзгерiстерді енгiзу үшiн бақылау панелi, диспетчердiң құралдары және т.б. сияқты ОЖ құрылымдарын пайдалануға болады.

Тiзiлiмдердегі мәлiметтер облыстардың алтысында қолданылады:

1 ) тiзiлiмнен мәлiметтер (setup ) бастапқы баптау, орнату, конфигурациялау уақытында және аппараттық құрылғылар мен операциондық жүйелердің компоненттерін,операционды жүйенің(мысалы, Internet Information Services (IIS) немесе Certificate қызметтері) өзін жою кезінде қолданылады. «Add/Remove-ның бірдене» ұсталарымен сiз әрқашан жұмыс iстеген кезіңізде , мұнда тiзiлiм мәліметтерімен жұмыс істеп отырғанымызға сенуге болады.

2 ) Windows NT-тің (Ntdetect.com ) танығышының (recognizer ) жүктелуі кезінде және Windows NT ядросындағы кейбір сәйкес код аппараттық құрылғыларды іздейді және компьютер жадысында орналасқан тізілім бөлімінде осы іздеу нәтижелерін сақтайды. 3 ) жүктеу уақытында жиюлы ядроны Windows NT мәлiметтi пайдаланар едi. Сонымен бiрге ядро драйверлер ол үшiн қажеттi мәлiметтi тiзiлiмде қажеттi сақтайды.

3 ) Windows NT ядросы жүктеу уақытында қандай ретте және қандай құрылғылар драйверлерін жүктеу керек екендігін анықтау үшін жиналған ақпарат қолданылады, Сонымен бiрге осы драйверлер үшiн қажеттi тiзiлiмде мәлiметтi сақтайды.

4 ) Құрылғылардың драйверлерi танығышпен және ядромен жазылған мәліметтерді берілген компьютер үшін физикалық аппаратурамен жұмыс үшін өзін конфигурациялау үшін қолданады.

5 ) тізілімнен мәліметтер конфигурацияларын оқу және жазбалауды ММС консольдің (Microsoft Management Console ) кейбiр орнатулары мен басқару панелi сияқты жүйелік құрылғылар мен қосымшалар орындайды.

6 ) қосымшалар тiзiлiмде өзіндік күйге келтiрулерді сақтай алады. Бұдан басқа, олар (және өз мәлiметтерiн жазу) басқа программалармен тiзiлiмде жазыған мәлiметтерді оқи алады.

Мәліметтер типі

Тiзiлiмде жетi түрлі мәлiметтер сақтала алады. Бiрақ iс жүзiнде, көпшiлiк жағдайда, тек қана екi түрлерi қолданылады: REG_DWORD және REG_SZ. Мәлiметтердiң бұл жетi түрлерi төменде атап көрсетiлген:

1 ) REG_BINARY түрдегi кез келген екiлiк мәлiметтерi шикi күйiнде сақтайды, қандай да бір қайта қалыптау немесе синтаксистiк талдаусыз. Екiлiк мәлiметтерді екiлiк түрде қарап шығуға болады немесе Windows 2000 тiзiлiмнiң редакторларының бірінің көмегімен 16 -лық түрде көруге болады.

2 ) REG_DWORD 8-байтты (ұзын ) бүтін сандармен (немесе екi есе шығын машина сөздерiмен)көрсетілген параметрлерді сақтайды. Мәлiметтердiң бұл түрi параметр есептеуiш немесе интервалды белгi қоятын кезде қолданады, сонымен бiрге ол жалаушалар үшiн (0 -алынған жалауша,1 - орнатылатын екенін бiлдiредi) қолданылады.

3 ) REG_SZ Unicode кодталғанындағы кәдiмгi жол болып табылады. Бұл жолдар түрлі ұзындыққа ие бола алады. Бұл түрдiң мәлiметтерiнде рұқсат, адамдарға арналған хаттамалар немесе құрылғылардың атаулары адамдардың оқуы үшін әдетте сақталады.

4 ) REG_EXPAND_SZ - бұл айлалы шиыршықталған REG_SZ. Қосымшалар жолға арнайы маркерлер қоя алады, ал кейін тізілімнен параметрді оқуы кезінде бұл маркер қопара алады. Мейлi, мысалы, Бірдене параметрі %SystemRoot%\System32\ Бірдене қарапайым мағынасымен REG_EXPAND_SZ типіне ие. Windows 2000 бұл жолды оқығанда %SystemRoot%-ді операциондық жүйе орнатылған толық орын жолына ауыстырады.

5 ) REG_MULTI_SZ - REG SZ типті кез келген мөлшердегі параметрлер жинағынан тұрады. Мысалы, TCP/IP хаттамасының қасиеттерiнiң терезесi диалогтік терезесінде сізбен берілетін DNS- серверлерiнiң тізімі REG_MULTI_SZ типті параметрлерщде сақталады. Қосымшалар бүтін REG MULTI SZ-ді құрама бөліктерге қалай ажырататынын бiлуi керек.

6 ) REG_FULL_RESOURCE_DESCRIPTOR - «сирек аң», бұл мәліметтер типі құрылғылардың қайсыбіріне қажетті жүйелік ресурстар туралы ақпаратты кодтау үшін қолданылады. Мәлiметтердiң бұл түрi тек қана HKLM \HARDWARE-ның iшкi бөлiмдерiнде кездеседi.

7 ) REG_NONE тек орынды толтыру үшін ғана тығын ретінде керек, бұл мәліметтер типі реестр параметрі бар екенін,бірақ онда еш мәлімет жоқ екендігін белгілеу үшін қолданылады. Кейбір компоненттер бьелгілі бір әрекеттерді орындау үшін параметрдің не бөлімнің бар жоғын тексереді. Бұл жағдайда REG.NONE типті параметрдің бар-жоғы тексеріледі, және мәліметтердің жоқтығы арқасында қолданушылар оны бұза алмайды.

Күнделікті басқару кезінде мәліметтер типі туралы сіздің біліміңіз REG_DWORD және REG_SZтипті параметрлер арасындағы мағыналармен шектеледі.

0-ді құрайтын REG_DWORD типiнiң мәні (нөлдiк сандық мағына) 0-ді (0 символының цифры) құрайтын REGJ5Z типті мағынасынан айырмашылығы бар. Егер сiзге тiзiлiмнiң жаңа параметрiн қосуы керек болса, онда мәлiметтердiң дұрыс түрлерi қолданғаныңызға көз жеткiзу керек, әйтпесе осы параметр қолданатын компоненттермен қайшылықтар пайда болуы мүмкін.

Реестр құрылымы

Файлдық жүйеде дисктер (мұнда олар түбірлік объекттер болып табылады ) папкалар мен файлдардан құрылады.Әр жеке папка еркін мөлшерде басқа папкалар мен файлдардан құралуы мүмкін.Әр файл және әр папка атқа ие.Файлдардан құралатын папкалар атын біріктіріп, біз дикідегі тек бір мәнді атайтын файлға кіру жолын құрады, мысалы, :\Windows\Mapi32.dll, және C:\Winnt\Mapi32.dllтүрлі файл болып табылады.

Windows NT тізілімі файлдық жүйе сияқты құрылған, бірақ оны сипаттау үшін басқа терминология қолданады.Тізілім құрылымының түбірлері түбірлік бөлімдер болып табылады (кілттер) (root keys), бұл мағынада олар файлдық жүйе дискінде ұқсас.

Тізілім 5 түбірлік кілттерден тұрады- ульи!Әр түбірлік бөлім папкалар сияқты бірнеше ішкі бөлімдерден тұрады (subkeys) (ішкі кілттер), өз кезегінде бұл ішкі бөлімдер басқа ішкі бөлімдерден және параметрлерден (values)тұруы мүмкін.Параметрлер файлдық жүйедегі файлдарға ұқсас.Файлдар сияқты параметрлердің әрқайсысы атқа ие, және ол орналасқан пакада не ішкі бөлімде теңдессіз болу керек.Әр параметрге кейбір мәліметтер типі сәйкес келеді, ол мәліметтердің қандай типтері сақталынатынын анықтайды.

Кілттер және ішкі кілттер сол терезеде ағаш типінде ұйымдастырылған және файлдық жүеге ұқсас (папкалар түріндегі белгілер қолданылады).Ол қолданушыға ыңғайлы болу үшін жасалған. Бұл файлдар емес және документтер емес, кілттер екенін ұмытпау керек. Кілт жанында (ішкі кілт) [+] тұрса, берілген кілтте салынған кілттер (ішкі кілт) бар екенін білдіреді. Салынудың ең төменгі бөлімі меңгерілгенде ішкі кілттің сол жағында [-] пайда болады, ол ары қарай ашылу мүмкін емес екенін көрсетеді.Тізілім бойынша орын ауыстыру және кілттерді ашу/жабуды сәйкес элементті басу арқылы тышқан көмегімен іске асыруға болады.

* шаблон символының кілті барлық қосымшаларға қолданылатын қабықшалардың кеңейтілуін көрсетеді. Қабықшалардың кеңейтілуі Windows NT –дағы қолданушы интерфейсінің қосымша функционалды мүмкіндіктерін қамтамасыз ететін OLE серверлері болып табылады.Бұл ақпарат қосуға мүмкіндік береді, мысалы, барлық пиктограммаладың контексттік менюлеріне не қабықшада көрсетілетін барлық қасиеттер(property pages) кестелеріне қасиеттер қосымшасын қосу.

Тізілімнің кез келген параметрі түбірден басталатын өзінің толық жолымен теңестіріледі. Мысалы, HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\Exchange\Security\ObscureWireDataFormat жолы Microsoft Exchange Server-ге тиесілі Security ішкі бөлімшесіндегі кейбір параметрді анықтайды.

1 суретте жазбалармен,ульилардыжәне параметрлер мен ішкі бөлімдерді көрсететін Windows NT тізілімінің бөлімі көрсетілген (ату,тип,мағына).