Koszty a utarg I zyski przedsiębiorstwa

Dla każdego przedsiębiorstwa istotna jest odpowiedź na dwa pytania: jak, przy danym poziomie produkcji, kształtują się koszty wytwarzania oraz ile wyniosą przychody (czyli utarg) ze sprzedaży tej produkcji? Koszty wytwarzania przy każdym poziomie produkcji zależą od zastosowanej technologii, określającej wielkość nakładów (czynników produkcji) niezbędnych do wytworzenia danej produkcji, oraz cen poszczególnych czynników, decydujących o sumie wydatków przedsiębiorstwa na nie. Przychody uzyskane ze sprzedaży produkcji zależą od kształtowania się krzywej popytu na wyroby danego przedsiębiorstwa. Krzywa ta określa cenę, przy której dana wielkość produkcji może być sprzedana, a tym samym decyduje o poziomie utargu przedsiębiorstwa. Rys. 1 pokazuje iż wielkość podaży oferowanej przez dane przedsiębiorstwo jest funkcją łącznego oddziaływania kosztów oraz utargów.

Przychody

Koszty produkcji

Rys. 1. Teoria podaży. (Decyzje przedsiębiorstwa dotyczące wielkości produkcji i podaży

zależą zarówno od kosztów produkcji, jak i przychodów ze sprzedaży).

Dla każdego przedsiębiorstwa najważniejsze są zyski uzyskane z danego przedsięwzięcia. Zysk taki można opisać za pomocą następującej zależności:

Przychód (utarg) przedsiębiorstwa jest to ilość pieniędzy uzyskana ze sprzedaży dóbr i usług w jakimś okresie czasu, na ogół jednego roku.

Koszty firmy to wydatki poniesione na wytworzenie dóbr i usług w takim samym okresie czasu.

Zyski stanowią nadwyżkę przychodów nad kosztami.

Pojęcia te wydają się dość proste, w praktyce jednak kalkulacja wielkości przychodów, kosztów i zysków w dużym przedsiębiorstwie jest skomplikowaną operacją, wymagającą korzystania z usług wysoko kwalifikowanych księgowych. Dlatego wyjaśnię to na prostym przykładzie firmy „Rent a Person” zajmującej się wynajmowaniem swoich pracowników firmom poszukującym ludzi do prac sezonowych. Rent a Person pobiera opłatę 10 zł. za godzinę pracy wypożyczonego pracownika, z czego pracownik otrzymuje tylko 7 zł. W danym roku firma wypożyczyła swoich pracowników na 100.000 godzin. Wydatki przedsiębiorstwa – łącznie z kosztem wynajęcia biura, kosztem reklamy i rachunków telefonicznych – wyniosły 200.000 zł. Można to przedstawić na rys. 2.

Przychody (100 000 godzin po 10 zł.) 1.000.000 zł.

Wydatki (koszty)

płace wynajmowanych pracowników 700.000 zł.

koszty reklamy 50.000 zł.

czynsz za wynajem biura 50.000 zł.

płace pracowników biurowych 80.000 zł.

inne wydatki biurowe 20.000 zł.

900.000 zł.

Dochód netto (zysk) przed opodatkowaniem 100.000 zł.

Podatki 25.000 zł.

Dochód netto (zysk) po opodatkowaniu 75.000 zł.

Rys. 2. Przykładowy rachunek wyników firmy

Zysk czyli dochód netto przed opodatkowaniem, wyniósł 100.000 zł. Podatki pobierane przez państwo były równe 25.000 zł. Więc zysk firmy Rent a Person po opodatkowaniu kształtował się na poziomie 75.000 zł.

Po takim wstępie możemy przejść do omówienia niektórych problemów towarzyszących obliczaniu zysku przedsiębiorstwa.