- •1.Белоктың бірінші реттік құрылымы.. Пептидтік байланыс.
- •2. Белоктың екіншіі реттік құрылымы. Сутектік байланыс.
- •3. Белоктың үшінші реттік құрылымы: фолдинг, табиғи конформация, домен, белсенді орталық, лиганда. Үшінші реттік құрылымды түзетін байланыстар.
- •4. Белоктардың төртінші реттік құрылымы. Белоктардың төртінші реттік құрылымына мысалдар.
- •5. Белоктардың физика-химиялық қасиеттері: жоғары молекулалық масса; амфотерлігі, белоктардың гидратациясы (ерігіштігі); белоктардың ионизациясы.
- •8.Белок денатурациясының анықтамасы. Денатурация стадиялары. Денатурациялаушы агенттер және олардың әсер ету ерекшеліктері.
- •9. Ферменттердің анықтамасы және ферменттердің жалпы қасиеттері
- •10. Ферментативтік катализ ерекшеліктері мен әсер ету механизмінің жалпы сипаттамасы. Ферментативтік катализ сатылары
- •11. Ферменттер белсенділігінің өлшем бірліктері. Юнит және Катал.
- •12. Ферменттердің құрылымдық ұйымдасуы – белсенді орталық, аллостерлік орталық, эффекторлар жайындағы түсінік (активаторлар, ингибиторлар).
- •13. Жай (біркомпонентті) және күрделі (екі компонентті) ферменттер жайындағы түсінік.
- •14. Ферменттердің субстраттық талғамдылығы– абсолюттік, топтық және стереоталғамдылық. Ферменттердің каталиттік талғамдылығы.
- •15. Ферменттер белсенділігіне әсер ететін факторлар. Ферментативтік реакция жылдамдығының температураға, рН, ферменттер мен субстраттар концентрациясына тәуелділігі.
- •16. Ферменттердің жіктелуі және олардың аталуы. Ферменттер кластары: оксидоредуктазалар, трансферазалар, гидролазалар, изомеразалар, лиазалар, лигаза; олардың класс ішілік топтары.
- •17.Энзимология
- •18. «Дәрумендер» туралы түсінік.
- •19. Дәрумендердің ерігіштігі бойынша жіктелуі.
- •Липой қышқылы
- •20. Дәрумендердің қызметтері бойынша жіктелуі.
- •21. «Дәрумендердің жеткіліксіздігі» туралы түсінік - дәрумендермен субнормальдық қамтылу, гипо- и авитаминозды жағдай. Біріншілік және екіншілік авитаминоздар (мысалдар)
- •1.2. В2 витамині, (рибофлавин).
- •1.3. В5 витамині (рр, никотин қышқылы, ниацин, никотинамид)
- •1.4. В3 витамині (пантотен қышқылы)
- •1.5. В6 витамині (пиридоксин, пиридоксаль, пиридоксамин).
- •1.11. Р витамині (биофлавоноидтар және полифенолдар)
- •2. Майда еритін витаминдер
- •2.1. А витамині
- •2.3. К витамині (филлохинон)
- •2.4. Е витамині (токоферолдар)
- •2. Мырыш.
- •6.Магний.
- •7. Кобальт.
- •8. Молибден.
- •Катаболизмнің жалпы және арнайы жолдары.
- •Цитрат циклінің биологиялық маңызы.
- •Биологиялық тотығу.
- •Хемиосмостық қосарлану процесі.
- •Хемиосмостық процестің этаптарының жалпы сипаттамасы.
- •Митохондриялық электрон тасымалдаушы тізбек (мэтт).
- •Убихинон
- •Цитохром с
- •Тотығып фосфорлану
- •Тыныс алу мен фосфорланудың ажыратылуы
- •Тыныс алу бақылауы
- •Энергия алмасуының реттелуі.
- •Гипоэнергетикалық жағдай.
1.4. В3 витамині (пантотен қышқылы)
Пантотен қышқылы пантой қышқылы мен аланиннен түзілген амид болып табылады (гр. сөзінен Pantoten – повсюду – барлық жерде). Ол ішекте оңай сіңіріледі және 4-фосфопантотенат түзе отырып, ОН-тобы бойынша, АТФ фосфорилденеді, кейін амидті байланыс түзіп, СООН-тобымен цистеинге қосылады, кейін соңғы карбоксил тобы бөлініп, сосын АМФ қалдығының тасымалдануы мен А (СоА) коферментінің түзілуімен одан әрі рибозаның фосфорилденуі өтеді. СоА молекуласындағы пантотен қышқылының қалдығы боялып көрсетілген:
Ацил топтарының тасымалдаушысы ретінде тиал топтары функционирлейді (май қышқылдарының синтезі мен тотығуы, ацетилдеу, тотығып декарбоксилдену, стероидтар, ацетилхолин синтезі).
В3 витамині АІТ-нан жақсы сіңіріледі. Көп мөлшерде органдар топтарында: бауырда, бүйректе, жүректе, бүйрек үстілерінде кездеседі. Өзгермеген күйінде бүйректен бөлініп шығады (1/3 ішекпен, 2/3 бүйректермен).
Негізгі көздері: барлық тағам өнімдерінде кеңінен таралған. Әсіресе, араның сүтінде, бауырда (әсіресе, қойдың), балықта және балық уылдырығында, ашытқыларда, жұмыртқада, жүгеріде, түсті орамжапырақтарда (капусталарда) көп кездеседі.
В3 витаминінің виповитаминозы өте аз кездеседі: шаршағанда, ұйқы бұзылғанда, бас ауырғанда, бұлшықет ауырғанда, диспепсикалық ренжу.
В3 витаминінің авитаминозы тек қана экспериментальды жануарларда кездеседі.
Тәуліктік қажеттілігі (ересек адамдарда) – 10-15 мг.
1.5. В6 витамині (пиридоксин, пиридоксаль, пиридоксамин).
Метилпиридин тобының туындысы болып табылады. В6 витаминінің негізгі метаболиттік активті түрі пиридоксалды фосфорлы эфир – пиридоксаль 5 фосфат. Пиридоксаль мен пиридоксальфосфат NH3 тобымен бірге аминоқышқылдарды, аминдердің туындылары альдимин немесе шиффол негіздерді басқылап отырады.
В6 витамині – энзимнің коферменті, олар аминоқышқылымен аминдердің трансаминденуіне, декарбоксилденуіне, дезаминденуіне, пуриндік негіздердің синтезіне, никотин қышқылының, триптофанның, цистеинннің, сигма – аминолевулин қышқылының синтезіне қатысады. Осының ішінде ең негізгісі пиридоксальдық ферменттердің трансаминделуі болып табылады. Сонымен бірге В6 витамині липидтердің алмасуына қатысады.
В6 витамині табиғата кеңінен тараған. Түрлі микроорганизмдердің, жасыл өсімдіктерден синтезделеді. Пиридоксальды фермент түрінде бауырда, бүйректе, жүректе, ашытқыда (бактериялардың) кездеседі.
Гиповитаминоз сирек кездеседі, кейде жасанды тамақтандыратын нәрестелерде (жүктілік кезінде көп мөлшерде керек), әйелдерде түрлі контрацептивтер қолданғанда, туберкулезді изониозидпен емдегенде (изоникотин қышқылының гидрозидін және В6 гиповитаминозын шақырады) В6 гиповитаминозы белок алмасуының бұзылуымен байланысты. В6 гиповитамнозы белок алмасуының бұзылуымен байланысты.
В6 гиповитаминозының симптомдары: балаларда өсудің тоқтауы, талып қалу, қозғыштықтың жоғарылауы, ұйқының бұзылуы. Бетке себореяның шығуы, глассит, стоматит. АІТ – нің бұзылулары. Сүйек миының утилизациясынан туындайтын анемия.
В6 витамині гипервитаминоз кезінде вибрациялық сезімталдық бұзылады, терінің құрысуы, әсіресе, ерін жанында.
Ересек адамдарда тәуліктік қажеттілігі – 2 мг.