- •1.Белоктың бірінші реттік құрылымы.. Пептидтік байланыс.
- •2. Белоктың екіншіі реттік құрылымы. Сутектік байланыс.
- •3. Белоктың үшінші реттік құрылымы: фолдинг, табиғи конформация, домен, белсенді орталық, лиганда. Үшінші реттік құрылымды түзетін байланыстар.
- •4. Белоктардың төртінші реттік құрылымы. Белоктардың төртінші реттік құрылымына мысалдар.
- •5. Белоктардың физика-химиялық қасиеттері: жоғары молекулалық масса; амфотерлігі, белоктардың гидратациясы (ерігіштігі); белоктардың ионизациясы.
- •8.Белок денатурациясының анықтамасы. Денатурация стадиялары. Денатурациялаушы агенттер және олардың әсер ету ерекшеліктері.
- •9. Ферменттердің анықтамасы және ферменттердің жалпы қасиеттері
- •10. Ферментативтік катализ ерекшеліктері мен әсер ету механизмінің жалпы сипаттамасы. Ферментативтік катализ сатылары
- •11. Ферменттер белсенділігінің өлшем бірліктері. Юнит және Катал.
- •12. Ферменттердің құрылымдық ұйымдасуы – белсенді орталық, аллостерлік орталық, эффекторлар жайындағы түсінік (активаторлар, ингибиторлар).
- •13. Жай (біркомпонентті) және күрделі (екі компонентті) ферменттер жайындағы түсінік.
- •14. Ферменттердің субстраттық талғамдылығы– абсолюттік, топтық және стереоталғамдылық. Ферменттердің каталиттік талғамдылығы.
- •15. Ферменттер белсенділігіне әсер ететін факторлар. Ферментативтік реакция жылдамдығының температураға, рН, ферменттер мен субстраттар концентрациясына тәуелділігі.
- •16. Ферменттердің жіктелуі және олардың аталуы. Ферменттер кластары: оксидоредуктазалар, трансферазалар, гидролазалар, изомеразалар, лиазалар, лигаза; олардың класс ішілік топтары.
- •17.Энзимология
- •18. «Дәрумендер» туралы түсінік.
- •19. Дәрумендердің ерігіштігі бойынша жіктелуі.
- •Липой қышқылы
- •20. Дәрумендердің қызметтері бойынша жіктелуі.
- •21. «Дәрумендердің жеткіліксіздігі» туралы түсінік - дәрумендермен субнормальдық қамтылу, гипо- и авитаминозды жағдай. Біріншілік және екіншілік авитаминоздар (мысалдар)
- •1.2. В2 витамині, (рибофлавин).
- •1.3. В5 витамині (рр, никотин қышқылы, ниацин, никотинамид)
- •1.4. В3 витамині (пантотен қышқылы)
- •1.5. В6 витамині (пиридоксин, пиридоксаль, пиридоксамин).
- •1.11. Р витамині (биофлавоноидтар және полифенолдар)
- •2. Майда еритін витаминдер
- •2.1. А витамині
- •2.3. К витамині (филлохинон)
- •2.4. Е витамині (токоферолдар)
- •2. Мырыш.
- •6.Магний.
- •7. Кобальт.
- •8. Молибден.
- •Катаболизмнің жалпы және арнайы жолдары.
- •Цитрат циклінің биологиялық маңызы.
- •Биологиялық тотығу.
- •Хемиосмостық қосарлану процесі.
- •Хемиосмостық процестің этаптарының жалпы сипаттамасы.
- •Митохондриялық электрон тасымалдаушы тізбек (мэтт).
- •Убихинон
- •Цитохром с
- •Тотығып фосфорлану
- •Тыныс алу мен фосфорланудың ажыратылуы
- •Тыныс алу бақылауы
- •Энергия алмасуының реттелуі.
- •Гипоэнергетикалық жағдай.
8.Белок денатурациясының анықтамасы. Денатурация стадиялары. Денатурациялаушы агенттер және олардың әсер ету ерекшеліктері.
Белоктардың екінші және үшінші реттік құрылымдарына жауапты байланыстар (сутектік, дисульфид көпіршесі, т.б.) әлсіз болғандықтан, оңай үзіліп, ақуыздардың кеңістік құрылымдарының қайтымсыз бұзылуы ақуыздың денатурациясы деп аталады. Денатурацияға ұшыраған ақуыз өзінің биологиялық функциясын атқара алмайды (denatuze — табиғи қасиетінен айырылуы). Қыздыру, радиация, ортаның өзгеруі, кейбір химиялық әсерлерден, шайқап сілкуден ақуыз денатурацияланады. Жұмыртқаны пісіргенде альбумин ақуызының, сүт ашығанда казеиннің ұюынан, олардың кеңістік құрылымдары бұзылады. Шашты химиялық бұйралаудың, теріні илеудің негізінде де ақуыздардың денатурадиялануы жатады.
Қыздырғанда денатурацияланатын немесе айырылып кететін болғандықтан, ақуыздардың нақты балқу температуралары болмайды. Кейбір ақуыздар, мысалы, тауық жұмыртқасының ақуызы суда ериді, кейбіреулері суда ерімейді. Белоктар ерігенде, басқа да ЖМҚ сияқты коллоидты ерітінділер түзеді. Белоктарға спиртті немесе формалинді қосқанда, ақуыздар қайтымсыз үйиды, сондықтан бұл заттарды биологиялық препараттарды сақтауға қолданады.
9. Ферменттердің анықтамасы және ферменттердің жалпы қасиеттері
Ферменттер — барлық тірі организмдер құрамына кіретін арнайы ақуыздар. Химиялық реакциялардьі жеделдетеді. Реакция түрлеріне сай ферменттер 6 топқа болінеді:[1]
оксидоредуктазалар,
трансферазалар,
гидролазалар,
лиазалар,
изомеразалар,
лигазалар.
Ферменттер жасушаларда синтезделіп, биохимиялық реакцияларға қатысатын ақуыздық табиғаттағы биокатализатор болып табылады. Фермент немесе энзим (лат. fermentum – ашу; грек. en – ішінде, zim – ашытқы; 19 ғ. Ван Гельмонт ұсынған) алғашқыда ашыту үдерістерінде анықталған зат. Энзимология, ферментология – ферменттерді зерттейтін ғылым саласы.
Ферменттердің қасиеттері[өңдеу]
Ферменттер өз әсерін өте аз мөлшерде катализаторға ұқсас жүргізеді. Фермент өзінің әсер етуші заты – субстратпен (S) ферменттік реакция жүргенде фермент-субстраттық кешен (аралық зат) түзеді. Бұл кешеннің қызметі өте күрделі, ол субстрат пен фермент молекулалары конформациясы мен энергиясын және химиялық байланыстарын өзгертеді. Реакция өткен соң фермент-субстраттық кешен жаңа қалыпқа ауысып, фермент-реакция өнімі кешеніне айналады. Содан кейін ол фермент және реакция өніміне (Р) жекеленіп бөлінеді: S + E → S·E → EP → E + P Ферменттердің катализдік ерекшелігіне келесі қасиеттері жатқызылады: а) Фермент өздігінен жаңа реакция жүргізбейді. Ол тек термодинамикалық мүмкін реакцияны ғана жүргізеді. Реакция барысында активтендіру энергиясы төмендейді. 2-суретте көрсетілгендей, реакцияның үлкен кедергі энергиясын сатылап бөліп, төмендету және активтендіру энергиясын жоғарлату арқылы реакция жылдамдығын жоғарлатады. б) Фермент басталған реакцияның бағытын өз бетінше өзгерте алмайды. Ол бір ғана реакция өнімі түзілуі бағытында жұмыс істейді. Мысалы, глюкокиназа глюкозадан тек глюкоза-6-фосфат түзілуін жүргізеді. в) Фермент қатысатын реакция қайтымды болса, ол реакцияны екі бағытта да жүргізе алады. Мысалы, көмірсулардың гликолиздік ыдырауына қатысатын фосфогексо-изомераза, альдолаза, фосфоглицерат-киназа, фосфоглицератлидаза және т.б.