1 Таблица. Тығыздық пен меншікті салмақ с кезіндегі тамшылы сұйықтар.

Сұйық	, Н/м2	, кг/м2
Тұщы су Теңіз суы Сусыз глицерин Керосин Кастор майы » минералды Мұнай Сынап Сусыз этиль спирті Хлорлы натрий (ертінді) Этилді эфир Авиациалық бензин	9 790 10 010 – 10 090 12 260 7770 – 8450 9520 8000 – 8750 8340 – 9320 132 900 7440 10 690 7010 – 7050 7250 - 7370	998,2 1002 – 1029 1250 792 – 840 970 877 – 892 850 – 950 13 547 789,3 1200 715 – 719 739 - 751

Таблица 2. тығыздықтың жуықталған мәні және меншікті салмағы Па және =15 ⁰ С кезіндегі газ .

Газ	, Н/м2	, кг/м2
Сутегі Сулы бу Көміртек оксиді Азот Ауа Оттегі Көмірқышқыл	0,81 7,25 11,3 11,3 11,6 12,8 17,6	0,08 0,74 1,15 1,15 1,20 1,30 1,80

Таблица 3. Судың көлемді сығылуының коэффициенті

Температура, С	Па-1, қысым кезінде, Па
	50	100	200	390	780
0 5 10 15 20	5,4 5,29 5,23 5,18 5,15	5,37 5,23 5,18 5,1 5,05	5,31 5,18 5,08 5,03 4,95	5,23 5,08 4,98 4,88 4,81	5,15 4,93 4,81 4,7 4,6

Таблица 4. Судың температуралық ұлғаюының коэффициенті

Қысым, Па	град. Температура кезінде,
	1 - 10	10 - 20	40 - 50	60 - 70	90 - 100
10 980 1960 4900 8830	1,000014 0,000043 0,000072 0,000149 0,000229	0,000150 0,000165 0,000183 0,000236 0,000294	0,000422 0,000422 0,000426 0,000429 0,000437	0,000556 0,000548 0,000539 0,000523 0,000514	0,000719 0,000714 - 0,000661 0,000621

№2 лекция

Идеалды және нақты сұйық. Ағынның негізгі параметрлері. Токтың түтігі және сызықтары. Тұтас орта қозғалысының Лагранж және Эйлер әдісінің берілуі.

Қозғалыстағы сұйықтың қарапайым сызбасы болып идеалды сұйық есептеледі, яғни ішкі үйкелісінен(тұтқырлығынан) айырылған сұйық.

Сұйықтар механикасының есептерін шығару жеңіл болу үшін тұтқырсыз сұйық түсінігі қолданылады.

Тұтқырсыз сұйық деп абсолютті қозғалғыш қабілеті бар сұйықты, яғни тұтқырлығынан айырылған және мүлдем сығылмайтын, температураға байланысты ұлғаймайтын, айырылуға қарсыласа алмайтын сұйықты айтамыз. Ақырында, тұтқырсыз сұйық кейбір нақты сұйықтың моделін ұсынады. Тұтқырсыз сұйықтың қасиеттеріне сүйеніп алынған қорытындыларға түзету коэффициенттерін енгіземіз.

Кинематиканың жалпы есебі ортаның қозғалысын сипаттау. Тұтас орта есебін берудің екі тәсілі бар. Біріншісі, қозғалыстың кинематикалық теңдеуіне негізделеді

(1)

түріндегі кіретін өлшем бірліктер ортаның қозғалыс теңдеуіндегі тұрақтылар, (1) теңдеумен сипатталатын қозғалыстың нүктелерін сипаттайды. Бұндай параметрлер бастапқы уақыт мезетінде декарт немесе қисық сызықты координаттар бола алады. - Лагранж айнымалылары деп аталады.

Лагранж әдісімен ортаның қозғалысы берілгенде, ортаның нүктесінің жылдамдық пен үдеуінің проекциялары тепе-теңдікпен анықталады

(2)

жылдамдық векторының тікбұрышты декарт координатасына проекциясы, әріптің үстіндегі нүкте уақыт бойынша туындысын білдіреді; сол өске үдеу векторының проекциялары.

Тұтас ортаның екінші көп қолданылатын – Эйлер әдісі, кеңістік нүктелеріне жылдамдықтың проекциясы және уақыт :

(3)

- Эйлер айнымалылары деп аталады. Осы екі тәсілдің негізгі айырмашылығы мынада, Лагранж әдісінде өлшемдері сұйықтың қозғалатын бөлігінің айнымалылары, ал Эйлер әдісінде бұл координаталар кеңістікте бекітілген нүктелер, осы уақыт мезетінде жандарынан сұйықтың бөліктері өтеді.

(3) теңдеуге уақыт кірмесе жылдамдықтар өрісі стационарлы болады, яғни уақыт бойынша өзгермейді.

(3) жылдамдықтар өрісі шексіз коп жылдамдық векторларын көрсетеді. Оны қарастыру жеңіл болу үшін жылдамдық өрісіндегі ток сызығы түсінігі енгізіледі, осы уақыт мезетінде жылдамдық векторы әр нүктеде жанама бойымен бағытталған.

Ток сызығы жайлы келесі қарапайым тәжірибе түсінік береді. Құбырдағы судың бетіне жеңіл және жақсы көрінетін ұнтақты себейік, суда ерімейтін. Су қозғалғанда ұнтақтын барлық бөліктері қозғалады деп есептейік, яғни судың бөліктерімен ұнтақтың бөліктерінің қозғалысы бірдей (шындығында олай емес, өйткені судың қозғалысы шұғыл тез немесе ақырындағанда айырмашылық байқалады). Аз уақыт аралығында суретке түсіргенде ұнтақтың әрбір бөлігі суретте сызықша сиякты болады.