5.2 Сурет

5.4 Тәжірибенің нәтижелерін өңдеу

5.4.1. Өлшенетін құрылғы ИП-ң тұйықтағышының R10 кедергісінің мәнін анықтаңыз.

5.5. Бақылау сұрақтары

5.5.1. Сыртқы тұйықтағыштарды қосу схемасының түрі қандай болады?

5.5.2. Егер 150 мА токты өлшеу керек болса , ток ауытқуы 5 мА және Rим = 3 Ом болатын өлшеу механизмі бар тұйықтағыштың кедергісін анықтаңыз.

5.5.3. 7,5А токты өлшеу үшін 7,5 мА токпен толық ауытқуы 75 мВ-ке негізделген миллиамперметрге шунттың кедергісі қандай болу керек?

5.5.4. Кедергісі Rш = 0,01 Ом тең болатын шунтқа қосылған 10 мА (Rим. = 10 Ом), негізделген құрылғымен қандай токты өлшеуге болады?

Зертханалық жұмыс №6 вольтметрдің өлшеу шектерін кеңейту

6.1 Жұмыстынң мақсаты

6.1.1. Вольтметрдің өлшеу шектерін кеңейту әдістерін зерттеу;

6.1.2. Қосылған резистордың есептеу әдістерін зерттеу.

6.2. Негізгі теориялық мағұлмат

Кернеуді өлшеуге арналған және айналу моментітокқа тәуелді болатын, өлшеу механизмге тізбектей қосылған резистор – қоспалы резистор деп аталады. Оның негізгі қызыметі кернеуді токқа түрлендіру.

ИМ тізбегіндегі Iо ток ( 6.1 сурет) түрлендіру теңдеуімен анықталады:

Uх

Iо = --------- ,

Rо + Rд

м ұндағы Uх - өлшенетін кернеу; Rо – ИМ кедергісі; Rд -қоспалы резистордың кедергісі.

6.1 Сурет

Қоспалы резистор дайын вольтметр мен басқа (мысалы ваттметр, фазаметр, параллель тізбектері бар және кернеу арқылы қосылатын) кернеуді аспаптардың өлшеу шектерді кеңейту үшін арналған.

Егер вольтметрде номиналды өлшеу шегі Uн және Rv кедергісі болса, және шектік U’н  Uн дейін кеңейту керек болса, онда кедергі:

Uн U’н

---- = ---------.

Rv Rv + R’д

тең болады.

Осыдан резистордың кедергісі:

R’д = Rим (n - 1),

мұндағы n = U’н/Uн – ишкаланың көбейтіндісі деп аталады.

Резистор көбнесе оқшаулағыш материалдан жасалған қаңқаға оралған мангандық сымнан жасалады

Жоғарғы өлшегіш 300В-не дейінгі вольтметрлер аспаптын ішінен орналасқан. Егер өлшеу шегі 300В-тен асса өзінің өлшемдарімен суыту шарттарына байланысты аспаптын сыртына орналастырылады.

Дәлдігіне қарай резисторлар 0,02; 0,05; 0,1; 0,2; 0,5; 1,0 кластарына бөлінеді.

6.1. Тәжірибені орындау

6.3.1. 6.2 Суретке сәйкес схеманы жинаңыз.

6 .2 Сурет

6.3.2. Бұл жұмысты тексеретін вольтметрдің орнына R12 қосалқы резисторы бар ИП миллиамперметр қолданылады, (мұнда оның максималды ауытқуы 100 В), бақылаушы V2 болады.

6.3.3. ИП аспабында өлшенетін кернеуді алғанша ЛАТР-дың көмегімен кернеудің мәнін өзгертіңіз (V2)

6.3.4. Есептегі керекті өлшеулерді алыңыз.

6.4 Тәжірибенің нәтижесін өңдеу

6.4.1. ИП өлшенетін аспабының қосалқы резистордың кедергісінің мәнін анықтаңыз, ол үшін оның ішкі кедергісін өлшеңіз.

6.5. Бақылау сұрақтары

6.5.1. Магнитоэлектрлік вольметрдің өлшеу шектерін өзгерту үшін қандай қосалқы элементтер қолданылады?

6.5.2. Вольтметрдің Uн = 10 В алу үшін, қосалқы резистордың кедергісінің өлшеу механизмі Rо = 1 Ом және рамкадағы кернеу түсуі Uо = 10 мВ болғанда қандай болу керек?

6.5.3. Rд = 100000 Ом қоспалы кедергіні қосу кезінде, оған түсетін кернеу Uо = 10 мВ және рамкалы кедергілі Rо = 1 Ом вольтметрмен өлшеу кезінде кернеудің мәні қандай шекке дейін кеңейтіледі?