8.4. Тәжірибенің нәтижелерін өңдеу.

8.4.1. Жүктеменің әртүрлі түрлерінде және әртүрлі мәндерінде cosj мәнін есептеу;

8.4.2. cosj өлшеу барысындағы абсолютті қателікті D анықтау;

8.4.3. cosj. өлшеу негізіндегі салыстырмалы қателікті g₀ анықтау.

8.5. Бақылау сұрақтары.

8.5.1. Фазометр шкаласының теңдеуін жазыңыз;

8.5.2. Р, U, I мәндерінде cosj есептелуін қалай жүргізуге болады?

№9 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС

Индуктивтілікті жанама әдіспен тексеру

9.1 Жұмыстың мақсаты

9.1.1. Индуктивтілікті жанама әдіспен тексеру.

9.2. Негізгі теориялық мағлұматтар.

Токты электр жүйесінің кез-келген контуры өзінің магнитті өрісі арқылы өтеді. Катушканың жеке орамдарынан өтетін магнит өрісі әртүрлі болуы мүмкін.Орамдармен тіркелген магнит өрісінің саны өріс тіркемесі деп аталады.

Y = W*Ф

мұндағы W –орам саны.

Сызықты жүйедегі өріс тіркемесі және катушка тогы пропорциональды және келесі қатынас арқылы анықталады:

Y = L*I

мұндағы L – пропорциональдық коэффициент - катушка индуктивтілігі.

Индуктивтіліктің өлшеу бірлігі - Гн.

Тұрақты токтың кедергісін өлшеген сияқты индуктивті өлшеу үшін амперметр және вольтметр әдісін қолданамыз. Необходимо лишь иметь в виду, что в данном случае определение погрешностей измерения Zх (катушканың индуктивтілігінің толық кедергісі), обусловленных сопротивлением приборов, затруднительно, т.к. погрешности зависят не только от значения Zх, но и от составляющих полного сопротивления измерительных приборов. Осыған байланысты 3 құрылғының әдісі қолданылады: амперметр, вольтметр және ваттметр. Үлкен кедергілер үшін 9.1.а суреттегі схема қолданылады, ал аз кедергілер үшін 9.1.б. суреттегі схема қолданылады.

а) б)

9.1. Сурет

Бірінші жағдайда вольтметр мен амперметрдің көрсеткіші арқылы анықталған толық кедергінің мәні Zх нақты кедергінің мәнінен амперметрдің кедергісінің геометриялық қосындысының мәніне және ваттметрдің тізбектелген орамның мәніне үлкен болады.

Z’х = U/I

9.1. а-суреттегі схемадағы құрылғылардың көрсеткіші арқылы активті кедергі анықталады.

R’х = Р/I² = Rх + Rа + Rвт,

мұнда Rа және R вт – амперметрге және ваттметрдің тізбектелген орамдарына қатысты активті кедергісі және реактивті кедергісі:

Х’х = Ö(Z’х)² - (R’х)².

Құрылғының реактивті және активті кедергісін біле отырып, жүйе элементінің реактивті, активті және толық кедергісін табуға болады:

Rх = R’х - Ra -Rвт; Хх = Х’х - Ха - Хвт; Zх = Ö R²х – Х²х; Lх = Zх/2p¦.

9.1. б-суреттегі схемадағы құрылғылардың көрсеткіші арқылы активті және реактивті өткізгіштігін есептейді және жүйенің есептеліп отырған элементінің активті, реактивті және толық өткізгіштігін табады.

9.3 Жұмыстың орындалу тәртібі.

9 .3.1. 9.2 суреттегі схеманы жинаңыз.

9.2. Сурет.

9.3.2. Токтың және қуаттың нақты өлшеуге болатын мәндерін алғанша кедергінің мәнін өзгертіп отырыңыз. Индуктивтіліктің әртүрлі мәндерінде өлшеуді қайталаңыз.

9.3.3.Жұмыстың нәтижесін 9.1. кестеге жазыңыз

9.1.кесте

Өлшеу				Есептеу
N	U,B	I,A	P,Вт	Zx, Ом	Rx, Ом	Хх, Ом	Lx, Гн	D	d,%

9.4.Тәжірибенің нәтижелерін өңдеу.

9.4.1. Rа, Rвт, Хвт, Ха белгілі мәндерін есепке ала отырып, катушка индуктивтілігін анықтау .

9.4.2. Rа, Rвт, Ха, Хвт амперметрдің, вольтметрдің және ваттметрдің көрсеткіштері арқылы катушка индуктивтілігінің мәнін анықтау:

Zх = U/I; Rх = Р/I²; Хх = Ö Z²х - R²х; L = Хх/2p¦.

9.4.3. Абсолютты Dт және салыстырмалы қателікті (d)анықтау.

9.5.Бақылау сұрақтары.

9.5.1. Өлшеудің жанама әдісінің мәні қандай?

9.5.2. Катушка индуктивтілік кедергісінің белгісіз көрсеткіштері А, V, Р қосу схемасына тәуелді ма?