20 Ғасырдың 80 жылдарындағы Қазақстанда бейнелеу өнерін оқыту

әдістемесінің дамуы, оқушыларға ұлттық білім мен тәрбие беруге арналған

бейнелеу өнері пәнінің оқыту бағдарламаларының жарық көруімен, көркемдік

білім беру мен эстетикалық тәрбие беру қызметінің теориялық мәселелерін

зерттеудің басталуымен, педагогикалық институттардағы көркемсурет графика 26

факультеттерінің оқытушыларын КСРО педагогика ғылымдары Академиясына,

Мәскеудегі мемлекеттік педагогикалық институтындағы көркемсурет-графика

факультетіне болашақ суретші педагогтарды дайындайтын оқытушы-

профессорлар құрамының білімін-жетілдіру курстарына, аспирантураға,

стажировкаға жіберумен сипатталады.

1977 жылдан бастап Қазақстанның жоғарғы жоғарғы оқу орындарындағы

оқытушылар Мәскеудің жоғарғы оқу орындарына білімін көтеруге жіберу

бейнелеу өнерін оқыту әдістемесінің дамуындағы елеулі оқиға боды. Аталған

оқу орындарында суретші-педагог ғалымдар дайындала бастады. Олар КСРО

педагогика ғылымдары академиясының академиктері педагогика

ғылымдарының докторлары, профессорлар Н.Н.Ростовцев, В.С.Кузин,

өнертану ғылымдарының докторы, профессор Б.С.Суздалев, педагогика

ғылымдарының докторлары, профессорлар Б.П.Юсов, Е,В,Шорохов,

Т.Я.Шпикаловтардан дәріс алып өздерінің ғылыми зерттеу жұмыстарының

тақырыптарын анықтады.

80 жылдары Қазақ ССР Оқу Министрлігі бекіткен бейнелеу өнері пәнінің

жалпы білім беретін мектептерге арналған оқу бағдарламасы (авторы

Ә.Қамақов, М.Кенбаев) жарық көрді. Бағдарламада оқу материалдары

жазықтықта бейнелеу, композиция, жапсыру, сәндік сурет салу, өнерді

қабылдау сияқты оқу мәселелері айқындалды. Оқу материалдары әрбір

сыныпқа бөлініп, әрбір сыныптағы оқушының меңгеретін білімдері, іскерлік

пен дағдыларының көлемі айқындалады. Бағдарламаға қосымша ретінде

сабақтардың үлгі тақырыптары мен жоспарлары берілді.

Бағдарламада қазақ халқының сәндік қолданбалы өнерін және ұлттық

бейнелеу өнері шығармаларын оқу-тәрбие мақсатында сабақта қолдану

мәселелеріне ерекше көңіл бөлінді.

Осы кезеңде мектепке дейінгі жастағы балаларды балабақшаларда сурет

өнеріне баулу мақсатын көздейтін бағдарлама (авторы Ұ .Ибрагимов) жарық

көрді. Бағдарламада жазықтықта бейнелеу, жапсыру, аппликация,

шығармашылық іс-әрекет түрлеріне үйретудің тапсырмалары берілді.

Бағдарламада балаларға шығармашылық іс-әрекетті меңгерту, безендіру

қызметін үйрету, өнерді қабылдау, табиғат пен өнердегі әсемдікті түсіне білуге

үйрету міндеттері қойылды. Бұл суретті оқыту әдістемесінің дамуындағы,

балабақшаларда балаларды сурет өнеріне үйретуге арналған ұлттық көркемдік

талғамға оқушыларды тәрбиелеуге арналған бағдарлама болуымен сипатталды.

80-90 жылдардағы бейнелеу өнерін оқыту әдістемесінің қалыптасуы мен

дамуында ғалым пелагогтардың бейнелеу өнерін оқытудың психологиялық –

педагогикалық мәселелерін зерттеуге баса көңіл бөлумен ерекшеленеді.

80-90 жылдар аралығындағы педагог – ғалымдар Ә.Қамақов, Қ.Ералин,

Ж.Балкенов, Қ.Әміргазин, Б.Әлмухамбетов, У.Ибрагимов, Р.Мизанбаев,

Е.Асылханов, Д.Садығалиев, М.Жанаевтардың бейнелеу өнерін оқыту

саласында түрлі оқу мәселелерін зерттеу нәтижелері Қазақстанда бейнелеу

өнері пәнін оқыту әдістемесінің дамуына қомақты үлес болып қосылды.

Осы жылдардағы суретші-ғалым Ә.Қамақовтың қазақ халқының сәндік

қолданбалы өнерін бейнелеу өнері сабақтарында қолдану арқылы 27

оқушылардың эстетикалық талғамдарын дамытудың әдіс-тәсілдерін көрсеткен

еңбегі, оқыту барысында тәрбие мәселелері тыңғылықты шешуге

болатындығын теория жүзінде дәлелдеп, практикада көрсете білген еңбек

болды.

Ғалым-педагог Қ.Ералиннің бейнелеу өнері сабақтарында оқушылардың

кеңестікті елестетуін қалыптастырудың теориясы мен практикасын айқындауға

арналған зерттеулерінің нәтижесінде, оқушыларды кеңістікті бейнелеуге

үйретудің бағдарламасы мен әдістемесін ұсынды. Оқушылардың кеңістікті

елестетуін қалыптастырудағы қазақ бейнелеу өнері шеберлерінің туындыларын

таныстырудың, кеңістіктің түрлері, перспектива, композиция, жарық пен

көлеңкеге тұстануға қатысты терминдер мен ұғымдарды оқытудың әдіс-

тәсілдерін айқындаған еңбек болды.

Ғалым педагог Ж.Балкеновтың қазақ халқының ою-өрнектерін салу

жолдарын оқушыларға үйрету барысында бейнелеу ептіліктері мен дағдыларын

қалыптастыру мәселесін зерттеу нәтижелерінде оқушыларға көркемдік білім

мен эстетикалық тәрбие берудің жаңа мазмұнын, формалары мен әдістерін

ұсынды.

Бейнелеу өнерін оқыту әдістемесінің Қазақстанда дамуындағы елеулі

кезең Ұ .Ш.Ибрагимов, Қ.К.Болатбаев, Б.А.Әлмұхамбетов,

З.Ш.Айдаровалардың авторлық тобының жазған тұңғыш рет «Бейнелеу

өнерінің» 1 сыныпқа арналған оқулығы Қазақстан Республикасы, Білім,

мәдениет және денсаулық сақтау министрлігінде бекітіліп, «Атамұра»

баспасынан 1997 жылы жарық көруі болды. Осы авторлар тобы жазған 2-4

сыныптарға арналған «Бейнелеу өнерінің» оқулықтары 1998-2000 жылдар

аралығында жарыққа шықты.