4. Бұйымның тұрмыстық қажеттілігін түсіндіру (құмыра үлксн кішілігіне қарай

азық-түлік сақтауға не гүл қоюға арналуы мүмкін).

Өлкетану музейіне экскурсия жасаудан кейін оқушыларға көне

архитектуралық ескерткіштер мен жаңа ғимараттардағы ою-өрнектерді көрсету,

және музей экспонаттарымен таныстыру бала ынтасын арттырып, оның

талғамын күшейте түсуге жәрдемдесері анық. Бұл орайда айтарымыз, туған

өлке өнерімен жасөспірімдерді жүздестірудің тәрбиелік әсер ықпалы мол.

Халық шеберлерімен, зергерлермен, суретшілермен кездесулер ұйымдастыру

ісі де оң нәтижелер берері сөзсіз. Шеберлердің жасаған бұйымы, туындысы

туралы әңгімесін тыңдау, баланың қызығушылығы мен ынтасын арттыра

түсетіні мәлім. Бұл тәжірибенің барлығы сайып келгенде жас жеткіншектерге

қоршаған орта мен табиғатты, қоғам өміріндегі объективті шындықты

ұғындыруға бағытталады. Солай еткенде ғана балалардың қандайда бір өнер

туындысын жасауға деген ынтасы толық қолдау таба алады. Сөзімізді қорыта

келгенде сәндік қолданбалы өнер объективтік шындық пен бейнелеу өнері

арасындағы тікелей қатынасты жетілдіре береді демекпіз. Осының нәтижесінде

жасөспірім талапкердің көркемдік таным талғамы кеңейіп шығармашылық

енбекке деген құштарлығы арта түседі.

ӘДЕБИЕТТЕР

1. Акишев К.А., Байпаков К.М., Ерзакович Л.Б.Древний Отрар Алматы, 1972.

2. Акышев П. Древнеезолото Казахстана. Алматы,Жалын, 1983.

3.Агапов П.,Кадырбаев М.Сокровищи древнего Казахстана,Алматы- Жалын,

1979.

4.Акышев К.А. Искусство и марфология саков,Алматы, Жалын,1984.

5.Акышев К.А. «Курган Иссык», М., «Искусства», 1978.

6.Антошенко- Оленов В. Альбом(сост. А.Амиров), Алматы, Өнер,1983.

7.Архитектура Советского Казахстана, М.,Искусство, 1985.

8.Абубакир Исмаилов Альбом. (сост. А.Синенький),Алматы, Өнер1986.

9.Басенов Т.К. «Прикладное искусство Казахстана».Алматы: Казахстан 1958.

12.Баранов К. Альбом (сост.Р.Аширов)- Алматы, 1988.

13.Басенов Т. «комплекс Мавзолея Ахмеда Ясави»,Алматы, 1981.

14.Бронислав З. «Жизнь казахских степей»- Алматы, 1991.

15.Брякин Иван. Альбом (сост Ш.Тоқтабаева) Алматы, 1989

16.Валиханов Ш. ІІ собр. Сочинений в5- ти томах.Алматы. 1984-86.

17.Ғабитов М.Г. «Пейзаж в творчестве художников».В сб. Очерки истории

искусства Казахстана- Алматы., Наука, 1977.

18.Гаврилова Е.П. «Акварель Казахстана» Искусство. 1979г. № 3

19.Гаев Николай. Альбом(сост Л,Марченко)-М.,Сов. Художник. 1985

20.Ғалымбаева Айша. (сост. И.Рыбаков)- Алматы.Өнер 1981.

21.Ғалымбаева Айша. Казахская национальная одежда.Алматы, 1976. 207

22.«Государственный музей Казахской ССР»- Алматы, 1981.

23.Джанабеков У.Д. «Культура казахского ремесла»-Алматы«Өнер». 1982.

24.Джанабеков У.Д. «Эхо»- Алматы, «Өнер», 1990.

25.Жармағанбетов Г. «Альбом»(сост. М.Алимбаев).Алматы «Өнер», 1988.

26.Зальцман П. «Альбом»(сост. В.Бучинская),-Алматы, 1989.

27.Заурбекова Б. «Альбом»(сост. Ш.Токтабаева)- Алматы 1989.

28.Иванина Н.И. «Художники Караганды» М: Сов. Художник, 1979.

29.Изобразительное искусства Казахской ССР- М: Аврора.1972

30.Кастеев А. «Альбом»(сост. Т.Барманкулова)- Алматы, 1976.

31.Касиманов. С.К. «Прикладное искусство казахского народа» Алматы, «

онер», 1986.

32.Кашетов К. «Альбом» (сост. Е.Зальман)- Алматы, 1990.

33.Кенбаев М. «Альбом»(сост. Н.Полонская)- Алматы, 1983.

34.Копбосынова Р.Т. «Современная скульптура Казахстана» (очерки историй

иобразительного искусства Казахстана) Алматы, «Наука», 1979

35.Ли К.В. «Прикладное искусство Казахстана». Искусство народов СССР-

М.Искусство. 1979.

36.Маргулан А.Х. «Казахское народное прикладное искусство» В 2-х. Алматы,

Өнер.1988-89гг.

37.Медеов А. «Гравюры на скалах»- Алматы, 1979.

38.Муханов М.С. «Казахские домашние художественные ремесла»- Алматы,

1979.

39. Мухажанова Г. «Ғани Иляев» Альбом, Алматы. «Өнер» 1989.

40. Мухтарұлы С. «Шокан художник»- Алматы: «Өнер», 1986

41. Наурызбаев Х. (сост Г.Елеукенов)- Алматы. 1987.

42.Нурмахамметов Н. «Изобразительное искусство Казахстана»М.

«Искусство», 1969.

43.Очерки историй изобразительного искусства Казахстана, Алматы,Наука,

1977.

44. «Памятники историй и культуры Казахстана»: сб. Статей Алматы, 1984-

1992

45.Позднякова Г., Синенский Н. «Казахский сувенир» Алматы: Өнер. 1976-

46.Рассохина Э.А. «Казахские национальнын традиций и современной

одежде»- Алматы, Өнер. 1982.

47. Рыбаков И.А. «Художественные книги Казахстана»- Алматы, «Жалын»

1967.

48.Романов С. Альбом(сост Е. Вандаровская) – Алматы 1987

49. Сарыкулов Г. «Графика Казахстана»- Алматы, Наука. 1972.

50.Сарыкулов Г. Рыбакова И., Ғабитов М. «Мастера изобразительного

искусства Казахстана»- Алматы, «Наука», 1972.

51.Самашев З.С. «Наскальные изображения Верхнего Приртышья»

Алматы,Наука, 1992

52 .Сидоркин Е. Альбом(сост. Г.Сарыкулова)М Искусство, 1971.

54.Тәжімұратов А. «Шебердің қолы ортақ». Алматы. Қазақстан 1977.

55. Телжанов К. Альбом (сост. Е.Вандаровская)- Алматы,Өнер, 1973. 208

56.Тынысбеков К. Альбом (сост. А.Каменина). Алматы ,Өнер1990.

57. Тоғысбаев Т. Альбом (сост.Р.Жангожин). Алматы, «Өнер» 1993.

58. Тотабаева Ш. «Казахские ювелерные изделия»- Алматы, Өнер,1981.

59. Тулапбаев Е. Альбом (сост.В.Филатова)- Алматы, Өнер,1988.

60. Төленбаев С. «Қазақ ою-өрнектері» Алматы-Өнер, 1993.

61. Хлудов Н.Г. альбом (сост. К.Есмағанбетова). Алматы, Қазақстан,1956.

62. Шаяхметов К. Альбом(сост. П.Усачева)М:Советсий художник, 1986.

63.«Шедрость сердца» (о творчестве Г.Шевченко),Алматы,Өнер 1984.

64."Ұ лттық мұра" бағдарламасы // Қазақстан мектебі. -Алматы, 1992.№ 12

65. Марғұлан Ә. «Қазақтың сәндік қолданбалы өнері». -Алматы: Өнер, 1986,

66.АрғынбаевХ. Қазақ халқының қолөнері.-Алматы :Өнер, 1977

67. Басенов Т.К. Прикладноеискусство Казахстана. -Алматы, Өнер, 1968.

68 .Жәнібеков Ө. «Казақ қолөнерінің мәдениеті». -Алматы, Өнер. 1982.

69. Ералин К.Е. Изобразительное искусство Казахстана в системе

художественно-профессионалыной подготовки будущих учителей

изобразительного искусства и художественного труда: дис. ..докт.пед.наук -

М,1992. .

70.Этномәдениет концшциясы. // Қазақстан мұғалімі, Алматы. №25,14 август,

1996.

71. Н.Ә.Назарбаев. Қазақстанның болашағы - қоғамның идеялық бірлігінде.-

Алматы: Қазақстан. 1993

72. Білім беру туралы Қазақстан Республикасының заңы. -- Алматы:

Қазақстан,1992.

73.Ералин К.Е. Искусствоведческая подготовка студентов средствами

изобразителыного искусства. М:Прометей, 1991.

74.Ибраева К. Казахский орнамент. -Алматы. 1994.

75. Қасиманов С. Қазақ халқының қолданбалы өнері. - Алматы: Қазақстан.

1986

76.Тәжімұратов Ә. Шебердің қолы ортақ. - Алматы: Қазақстан.1977

77.Төленбаев С. Қазақтың ою-өрнектері. - Алматы: Өнер, 1992

78.Басенов Т.К.Орнамент Казахстана в архитектуре. Алматы, 1971.

79.Телжанов К. Изобразителыное искусстю Казахской ССР. - М:

Аврора,1972.

80Ли К.В. Прикладное исіаусство Казахстана. Искусство народов СССР.-

М.:Искусстю.1979.Т.4

81.БолымбаевА. "Қазақтың ұлттық киімдері. Қазақстан: 1976

82.Тоқтабаев Ш. «Қазақтың мерекелік бұйымдары». Алматы:

Өнер.1981.

83.МұхановМ. Қазақ киіз үйі. Алматы:Өнер. 1981

84.Мүханов М. «Қазақ ССР-інің Мемлекеттік өнер мұражайы» -

Алматы:Өнер. 1981.

85.ТоқтабаевШ.«БәтимаЗауырбекова».- Алматы:Өнер 1986.

86.Тұякбаева Б. «Ахмет Яссауи архитектуралық комплексінің

этнографиялық декоры» -Алматы: Өнер. 198б.209

87.Мұхажанова Қ. «Ғани Іляев» - Алматы: Өнер.1989.

88.Әлімбаев М. «Ғарып Жарылғапов» - Алматы: Өнер. 1987.

89.МұкановМ.С. Халық мұрасы.-Алматы: Қазақстан. 1974

90. Әбілова 3. Оқушыларға эстетикалық тәрбие беру. - Алматы. Мектеп. 1972

91.Лихачев Б.Т. Теория эстетического воспитания. /Учеб. пособие.-М.:

Просвещение. 1985

92.Хворстов А.С. Декоративно-прикладное искуство в школе. -М:

Просвещение, 1981.

93. ШпикаловаТ.Я. Декоративно-прикладное искусство в началыных классах.

-М.:Просвещение. 1983.

94. «Қазақстан мектептері мен мектепке дейінгі балалар мекемелеріне

имандылық - әсемдік тәрбие берудің кешенді бағдарламасы. -Алматы. РБК,

1990.

95.Разумный А.Основы эстетического воспитания. - М.: Просвещение. 1967.

96.Ералин Қ. Қазаќтың бейнелеу өнері арқылы оқушыларға эстетикалық тәрбие

беру. –Алматы., «Мектеп», 1988. 60б.

97.Ералин Қ. Сәндік өнер және көркемдік танымның негіздері. //Бастауыш

мектеп, N5, 1991. 38-40б.

98.Ералин Қ. Сынып сағаты мен тәрбие жұмыстары. –Шымкент., 1993. 72б.210

МАЗМҰ НЫ

КІРІСПЕ....................................................................................................................4

І-тарау.БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІН ОҚЫТУДЫҢ ТАРИХЫ

1.1 Ертедегі бейнелеу өнерін оқытудың қысқаша тарихы .......................6

1.2. Ресейдегі суретті оқыту әдістері ........................................................17

1.3. Кеңес мектебінде суретті оқыту әдістемесі.......................................20

1.4 Қазақстандағы бейнелеу өнерін оқыту әдістемесі ............................26

1.5 Қазақстанда көркемдік білім беру ісінің қалыптасуы мен

дамуы.....................................................................................................................33

ІІ-тарау. БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІН ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ

2.1 Бейнелеу өнерін оқытудың мақсаттары мен міндеттері ..................58

2.2 Мектептегі бейнелеу өнері сабақтарының мазмұны.........................64

2.3 Түстану заңдылықтарын оқыту әдістері.............................................87

2.4 Композиция заңдылықтары және оны оқыту әдістері .....................90

2.5 Жарықтану ілімі және оны оқыту әдістері ........................................95

2.6. Перспектива заңдылықтары және оны бейнелеуге оқыту

әдістері....................................................................................................................98

2.7 Мұғалім оқу процесінің ұйымдастырушысы және жетекшісі .......103

2.8 Сабақ мектептегі оқу жұмысын ұйымдастырудың негізгі

формасы................................................................................................................111

2.9 Бейнелеу өнерін оқытудың принциптері .........................................117

ІІІ-тарау. БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІН ОҚЫТУДЫҢ ӨНЕРТАНЫМДЫҚ НЕГІЗДЕРІ

3.1. Өнертану туралы түсінік ...................................................................142

3.2. Өнер шығармаларын талдаудың өнертанымдық негіздері ...........146

3.3. Бейнелеу өнері мұғалімінің өнертанушылық педагогтық

қызметі..................................................................................................................149

3.4 Қазақ бейнелеу өнері шеберлерінің еңбектерінің көркемдік

ерекшеліктерін тану бағыттары ........................................................................154

3.5.Қазақстан суретшілерінің өмірі және шығармаларымен оқушыларды

таныстыру әдістері ......................................................................161

3.6. Қазақстан суретшілерінің шығармаларының түрлерімен және

жанрларымен оқушыларды таныстыру әдістері ............................................175

ІҮ -тарау. БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІНЕН СЫНЫПТАН ЖӘНЕ МЕКТЕПТЕН ТЫС

ЖҰ МЫСТАРДЫ Ұ ЙЫМДАСТЫРУ

4.1.Оқушыларды сәулет өнерімен таныстыру........................................187

42 Өнер шығармаларымен оқушыларды таныстыру әдістері ..........198

4.3. Бейнелеу өнері жайлы лекция және оның мазмұны ......................198

4.4. Бейбітшілік тақырыбы бойынша әңгіме сабақ өткізу...................201211

4.5. Суретшілермен кездесу ұйымдастыру ............................................204

4.6. Суретшілер шеберханаларында кездесу ұйымдастыру .................208

4.7 .Көрнекті жарнама жұмыстарына экскурсия жасау ........................210

4.8. Өлкетану музейіне экскурсия жасау ................................................212

Әдебиеттер.................................................................................................213212

ҚУАНДЫҚ ЕРАЛИН

ӨМЕР ЗАИМОГЛУ

ҒАЗИЗА ЕРАЛИНА

БЕЙНЕЛЕУ ӨНЕРІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ

Басуға 20.05.2010 ж. қол қойылды.

Резографиялық басылыс.Қаріп түрі – Таймс

Көлемі 6,25 шартта баспа табақ

167