1933 Жылы Пенза көркемсурет училищесін, 1952 жылы Ленинградтағы

кескіндеме, мүсін және архитектура институтын бітірді. Сол жылдардан бастап

А.Степанов Алматыда тұрып шығармашылық жұмыстармен айналыса бастады.

Алексей Степановқа 1969 жылы «Қазақстанға еңбек сіңірген өнер

қайраткері» атағы берілді. Суретші «Бейбіт дала» (1965), «Көктемгі Алатау»

(1969), «Бейбіт Алматы» (1980) пейзаждарын жазды. Сонымен қатар «Раушан

гүлдер» (1955), «Күз» атты натюрморт салды. 50-60 жылдары

«Р.В.Валиканованың», «Раушанның», «Л.Лотушкиноның» портреттерін жазды.

А.Степанов «Қазақстан Магниткасы», «Еңбек күндері», «Күміс Еңлікгүл»,

«Медеудегі жексенбі» атты кескіндеме шығармаларын 70-жылдары жазды. 162

Суретші айналадағы өмірді, дүние поэзиясын, замандастардың рухани келбетін

бейнелеуде асқан шеберлік көрсетті.

Кескіндеме шебері Алексей Степановтың шығармашылығындағы ерекше

тақырып–космосты игеру. Ол 1960-1980 жылдар аралығында космос

тақырыбына байланысты «Жұлдыздарға», «Жер планетасынан келген адам»,

«Жұлдызды аспан», «Космосқа», «Біз Байқоңырданбыз» атты картиналарын

жазып, республикалық, бүкілодақтық және халықаралық көркемсурет

көрмелеріне ұдайы қатысып тұрды.

Қазақстанға белгілі кескіндемеші Әбдірашит Аронұлы Сыдыханов қазіргі

Атырау облысы, Индер ауданы, Кулагино селдосында 1937 жылы 12 тамызда

дүниеге келді.Ол 1967 жылы КСРО суретшілер одағына, 1985 жылы

Киномотографистер одағының мүшелігіне қабылданды. Ә.Сыдыханов 1966

жылы Алматы көркемсурет училищесін бітіріп, шығармашылық қызметін

«Қазақфильм» киностудиясында бастады. Суретші 1967-1986 жылдар арасында

қоюшы-суретші ретінде «Қараш-Қараш», «Құлагер», «Кездеспей кеткен бір

бейне», «Өрнек», «Жусан» фильмдерін түсіруге қатысты.

1967 Жылы Москва қаласында оның «Ән қанаты» атты фильміне жасаған

эскиздері бойынша көрме ұйымдастырылды. Суретші 1960-1979 жылдар

аралығында «1916 жыл», «Ақындар даусы», «Ереуілшілер», «Жеңілгендер»,

«Маңғыстау мұнайшылары» атты триптихтарды «Қазақстан туралы поэма»

панносын, бригадир П.Казакованың портреттерін жазды.

Ә.Сыдыхановтың шығармашылық еңбектері 1987 жылы Москва

қаласында, 1979 жылы Польша мен Болгарияда өткен халықаралық көрмелерге

қатысты. 1986 жылы «Шоқан Уалиханов» атты телевизиялық фильмді

көркемдегені үшін Қазақстан мемлекеттік сыйлығына ие болды.

Қазақстан бейнелеу өнеріндегі тоқыма суретшісі, сәндік қолданбалы

өнердің кәсіпқой суретшісі, қазақ гобеленінің негізін салушылардың бірі

Қ.Тыныбеков болды. Құрас Тыныбеков – 1947 жылы 7 сәуірде қазіргі

Оңтүстік Қазақстан облысы, Төле би ауданы Амангелді атындағы колхозда

дүниеге келді. Құрас Тыныбеков 1976 жылы КСРО суретшілер одағына

мүшелікке қабылданды. Ол 1966 жылы Алматы көркемсурет училищесін, 1971

жылы Украинадағы Львов қаласындағы Мемлекеттік сәндік қолданбалы өнер

институтын бітірді.

Сәндік қолданбалы өнер шебері Қ.Тыныбеков 1971-78 жылдары Алматы

көркемсурет училищесінде, 1978-80 жылдары Алматы Мемлекеттік театр-

көркемсурет институтында оқытушылық, шығармашылық жұмыста болды.

Құрас Тыныбеков 1970-80 жылдар аралығында «Шоқан», «Дала

балладасы», «Тау мен дала аңызы», «Әлем», «Өмір ағашы», «Тың парады»,

«Байқоңыр ырғақтары», «Медеу», «Байқоңыр», «Теңіз симфониясы»

гобелендерін тоқыды.

Суретші 1976-80 жылы шетелдермен достық және мәдени

байланыстарының қазақ қоғамы, Қазақстан Суретшілер Одағы

Президиумының мүшесі болды. Қ.Тыныбеков 1981 жылы (қайтыс болғаннан

кейін) «Қазақстан» гобелені үшін Қазақстанның Мемлекеттік сыйлығының

лауреаты атанды.163

Қазақ бейнелеу өнерінде пейзаж жанрымен ерекше танылған суретші

Ж.Шарденов болды.Шарденов Жаңатай 1927 жылы 4 сәуірде қазіргі Ақмола

облысы, Мариновка ауданы, Ковылевка селосында туған. Оған 1981 жылы

Қазақстанға еңбек сіңірген өнер қайраткері деген құрметті атақ берілді. Ж.

Шарденов 1961 жылдан Қазақстан Суретшілер одағының мүшелігіне

қабылданды. Суретші Ж.Шарденов 1949 жылы Алматы көркемсурет

училищесін бітірді. 1953-55 жылдары Ленинградтағы кескіндеме, мүсін және

архитектура институтында оқыды.

Ж.Шарденов республикадағы пейзаж өнерінің жетекші маманы ретінде

көпке танымал. Суретшіның шығармаларында туған ел табиғаты поэзияға толы

өрнектермен астарланып, лирикалық көркем бейнелер көрініс тапқан.

Ж.Шарденовтың «Ағаш түбіндегі шағын үй», «Жас қайыңдар», «Қапшағай

теңізі», «Алма арасан сайы, «Тауда», «Медеуге апаратын жол», «Кешкі әуен»

шығармалары табиғат әсемдігін жырлаған. Суретшінің «Талас даласында»,

«Алатау бөктерінде» және «Көктөбе» картиналарында адам мен табиғат ерекше

үндестік тауып, бояу түстерін шығарма мазмұнын аша түседі. Шебердің

«Кезек», «Алматы жылу электр станциясы», «Теміртаудағы завод» атты

индустриалдық пейзаждары көрерменге әсерлі, ырғақты, әрі көркем

туындылар.

Ж.Шарденов шығармашылығында пейзаж бен қатар «Сары гүлдер»,

«Капуста» деп аталатын натюрморттары бар. Суретші салған жазушы

С.Бегалин, батыр Т.Бигелдинов портреттері республикалық көрмелерге

қатынасқан.

Қазақстан бейнелеу өнеріндегі кескіндеме саласында белгілі тұлға

А.Аханаев. Суретші Амандос Ақанаев 1949 жылы 1 мартта Алматы

облысында туған. 1968 жылы Алматы көркемсурет училищесін бітірген. 1978

жылдан Қазақстан Суретшілер одағының мүшесі. 1970 жылдан бастап

республикалық, шетелдік көрмелерге қатысып келеді.

Суретшінің «Кешкі автобус», «Бұлақ», «Жоқтау», «Ат арба»

композициялық-тақырыптық картиналарында құбылыстардың ішкі мәнін ашуға

тырысады. «Тасжарған», «Өзен мен ағаш», «Тікен ішіндегі түлкі»

шығармалары табиғат сырын ашуға арналады. Суретші А.Ақанаев ғалым

А.Жұбановтың, суретші К.Дүйсенбиевтің, хирург Т.Кукеевтің, ақын

О.Сүлейменовтың портретін салды.

Суретші А.Ақанаевтың сүйікті тақырыптарының бірі тарихи оқиғалар.

Олардың қатарында «Аспарух ханның қалыңдығы», «Алтыбақан», «Мәңгілік

туралы поэма», «Тынымсыз өмір» атты тарихи іздер қазіргі заман көріністері

бейнеленген шығармалар бар.

Суретші К.Дүйсенбиев 1942 жылы 25 октябрьде Оңтүстік Қазақстан

облысы Абай селосында туған. 1972 жылы Н.Островский атындағы Ташкенттің

театр-көркемсурет институтын бітірген. 1975 жылдан Қазақстан суретшілер

одағының мүшесі. 1964 жылдан бастап республикалық, шетелдік көрмелерге

қатынасқан.

Суретші К.Дүйсебиев «Тандыры бар натюрморт», «Пейзаж қосылған

натюрморт» атты ұлттық заттарды бейнелеген шығармалар жазған. Бұлармен 164

қатар суретші табиғат көріністері бейнеленген «Паркте», «Таңертең»,

«Ауылда», «Күз», «Көл жағасында», «Кешқұрым», «Түскі мезгіл»

шығармалары бар.

К. Дүйсебиев ұлттық колориттегі, салт-дәстүр бағытындағы «Ата мен

немере», «Ү міт», «Далада әйелдері», «Сушылар», «Тауда», «Аулада» атты

композициялық картиналары қазақ даласының, оның адамдарының өмір

тіршілігін көрсетеді.

Кескіндеме шебері Бахтияр Табиев 1940 жылы 14 майда Қытай Халық

Республикасының Құлжа қаласында туған. 1967 жылғы В.Суриков атындағы

Москва көркемсурет институтын бітірген. 1970 жылы Қазақстан суретшілер

одағына мүше. 1961 жылдан бастап республикалық, шетелдік, халықаралық

көрмелерге қатысқан. 1988 жылы суретшіге «Қазақстан республикасына еңбек

сіңірген өнер қайраткері» деген құрметті атақ берілді.

Суретші Б.Табиевтің «Майданнан келген хат», «Бала емізген ана»,

«Сақыманшылар», «Кездесу», «Бала көтерген ана», «Самаурын жанында»,

«Жанұя», «Таудағы таң», «Даладағы кеш» картиналары бар. Б.Табиевтің

шығармалары ұлттық өзіндік ерекшеліктерін тұрмыс салтын, табиғатын,

шаруашылығын, дәстүрін, этнографиялық белгілерін көрсетпесе де қазіргі өмір

жағдайындағы сипатымен суреттейді. Суретші шығармаларында аттылы адам,

киіз үй, түйелі ауыл, қазан ошақ, үй жихаздары, ұлттық киім, қазіргі ауыл

көріністері молынан кездеседі.

Суретші график Қайырбай Закиров 1945 жылы 25 февральда Қызылорда

облысы Арал қаласында туған. 1965 жылы Алматы көркемсурет училищесін

бітірген. 1976 жылдан Қазақстан суретшілер одағына мүше. 1968 жылдан

бастап республикалық, шетелдік және халықаралық көрмелерге қатысқан. 1988

жылы суретшіге «Қазақстан республикасына еңбек сіңірген өнер қайраткері»

атағы берілген.

Суретші Қ. Зәкіровтың «Дастархан», «Ұ лбаланың бақыты», «Теңіз туралы

аңыз», триптихтары бар. «Көше қиылысында», «И.Оразбаевтың өлеңіне

жасаған иллюстрациялары, «Базар жырау», «Жұт», «Жаңғырық», «Күту»

шығармалары қазақ жеріндегі сыр өңірінің өмірі мен ұлттық дәстүр

көріністерін терең суреттеуге арналған графикалық шығармалар. Суретші

туындыларында еңбек ерлері Ы.Жақаевтың, У.Алтайбаеваның көркем

образдары жасалған. Қазақ даласының қазіргі көріністері жаңа тақырыптық-

композициялық шешімдер табылған.

График суретші Василий Тимофеев 1943 жылы 1 январьда Россияның

Новосибирь облысының татарка селосында туған. 1963 жылы Алматы

көркемсурет училищесін бітірген. 1974 жылдан Қазақстанның Суретшілер

одағын мүше. 1963 жылдан бастап республикалық, шетелдік және халықаралық

көрмелерге қатысқан.

Суретші В.Тимофеев «Бейбітшілік туралы сөз», «Тың жол салушылар»,

«Ойлау», «Балхаш балықшылары», «Адамдар мен тағдырлар», «Балхаш

тарихы», «Жыл мезгілдері», «Қазақстанның даңқты адамдары» сериялық

линогравюра суреттер салған. В.Тимофеев В. Шукшиннің, Жамбылдың, Шохан 165

Уәлихановтың, Әл-Фарабидің, А.Афанасьевтің портреттерін жасады. Көптеген

жеке адамдарлың кітаптарына арнап экслибристер салды.

Мүсінші Рыспек Ахметов 1942 жылы 3 январда Шымкент облысы, Абай-

базар селосында туған. 1968 жылы Н.Островский атындағы Ташкент театр-

көркемсурет институтын бітірген. 1969 жылдан Қазақстан суретшілер одағына

мүше. 1968 жылдан бастап республикалық, халықаралық көрмелерге қатысқан.

Мүсінші Р.Ахметовтың «Алдар көсе мен бай», «Аққу биі», «Қобыз үні»,

«Махамбет Өтемісұлы», «Қобыланды батыр», «Құрманғазы Сағырбайұлы»,

«Жастық шақ», «Әл-Фараби», «Абай әндері», «Ана», «Қонақжайлық» атты

кіші формадағы мүсіндер жасаған.

Р.Ахметов шығармашылығындағы ерекшелік шығармаларының ұлттық

формада орындалуы, қазақтың салт-дәстүрін көрсететін, (станоктық) көрмеге

қоюға арналғандай болып келуі сонымен қатар, ауыз әдебиетінің, ғылымның,

қоғам қайраткерлерінің образын жасауға бейілділік ерекшеліктері болып

табылады.

Мүсінші Ескен Сергебаев 1940 жылы 19 майда Алматы қаласында туған.