4 Тақырып Қозғалтқыштың кинематикалық және динамикалық есебінің кестесін құру

Практикалық (семинарлық) сабақтардың жоспары

1. Бензиндік қозғалтқыштың айналымдық индикаторлық диаграммасы

2. Дизельдің айналымдық индикаторлық диаграммасы

3 КШМ қозғалтқышының бөлшектеріне әсер ететін негізгі күштер

СӨЖ-на [1, 2, 3] (4тақырып) арналған бақылау тапсырмалары

1. КШМ қозғалтқышының бөлшектеріне әсер ететін негізгі күштердің кестелерін құрастыру және есептеу

Ұсынылатын әдебиет

1. Автомобиль қозғалтқышы, редакциясы М.С. Ховаха. М., Машина жасау, 1977,

591 с.

2 Автортрактор қозғалтқышының есебі, Колчин А.И., Демидов В.П. М., Жоғары мектеп, 1980г. 399с.

3 ІЖҚ. Компьютер практикумы, Луканин В.Н. М., Жоғары мектеп, 1995г. 255с

5 тақырып Шатундық шейка және айналыс сәті жүктемесінің полярлық диаграммасын тұрғызу

Практикалық (семинарлық) сабақтардың жоспары

1. Шатундық шейка және айналыс сәті жүктемесінің полярлық диаграммасын тұрғызудың реті

2. Шатундық шейканың тозу диаграммасы

СӨЖ-на [1, 2, 3] (5 тақырып) арналған бақылау тапсырмалары

1. Шатундық шейка және айналыс сәті жүктемесінің полярлық диаграммасын тұрғызу

2. Шатундық шейканың тозу диаграммасын тұрғызу

Ұсынылатын әдебиет

1. Автомобиль қозғалтқышы, редакциясы М.С. Ховаха. М., Машина жасау, 1977,

591 с.

2 Автортрактор қозғалтқышының есебі, Колчин А.И., Демидов В.П. М., Жоғары мектеп, 1980г. 399с.

3 ІЖҚ. Компьютер практикумы, Луканин В.Н. М., Жоғары мектеп, 1995г. 255с

6 тақырып Қозғалтқыштың сипаттамаларын зерттеу

Практикалық (семинарлық) сабақтардың жоспары

1. Тәуелділік кестесін тұрғызу

2. Өзгертілген шамалардың таңдап алынған параметрлерге әсер етуін үйрену

3. Сипаттамаларды зерттеу бойынша қорытындылар

СӨЖ-на [1, 2, 3,4, 5, 6 ] (6 тақырып) арналған бақылау тапсырмалары

1. Тәуелділік кестесін зерттеу

Ұсынылған әдебиеттер

1 Іштен жану қозғалтқышы. Редакциясында А.С. Орлина, М.Г. Круглова – М., машина жасау, 1983, 421с.

2 іштен жану қозғалтқышының уылтандырылуы, Звонов В.А. – М.;машина жасау, 1981

3 Автомобиль көлігі және қоршаған ортаны сақтау, Якубовский Ю. – М., Көлік, 1979

4 Іштен жану қозғалтқышы , Моргулис Ю.Б., М.машина жасау, 1990

5 Автокөлікті және трактор қозғалтқыштары. ред. Левина И.М. М. 1995г.

6 Автокөліктің және автокөлік қозғалтқыштарының негізгі теориясы Стуканов В. А.-М. 368 с

7 Тақырып Қозғалтқыштың негізгі механизмдері бөлшектерінің есебі

Практикалық (семинарлық) сабақтардың жоспары

1. Цилиндр гильзасының есебі

2. Поршеннің, поршендік сақинаның, саусақшаның есептері

3. Шатунның есебі

4. Иінді біліктің есебі

5. Клапанның негізгі өлшемдерін анықтау

6. Клапан серіппесін есептеу

7. Газ тарату механизмі бөлшектерінің беріктігін есептеу

СӨЖ-на [1, 2 ] (7 тақырып) арналған бақылау тапсырмалары

1. Қозғалтқыш бөлшектерінің бірін есептеу

Ұсынылатын әдебиет

1. Автомобиль қозғалтқышы, редакциясы М.С. Ховаха. М., Машина жасау, 1977,

591 с.

2 Автортрактор қозғалтқышының есебі, Колчин А.И., Демидов В.П. М., Жоғары мектеп, 1980г. 399с.

8 тақырып Қоректену, жағу және суыту жүйелерінің аспаптық бөлшектерінің есебі

Практикалық (семинарлық) сабақтардың жоспары

1. Қоректену жүйесінің есебі

2. Жағу жүйесінің есебі

3. Суыту жүйесінің есебі

СӨЖ-на [1, 2 ] (8 тақырып) арналған бақылау тапсырмалары

1. Қозғалтқыш жүйесі бөлшектерінің бірін есептеу (оқытушының нұсқауы бойынша)

Ұсынылатын әдебиет

1. Автомобиль қозғалтқышы, редакциясы М.С. Ховаха. М., Машина жасау, 1977,

591 с.

2 Автортрактор қозғалтқышының есебі, Колчин А.И., Демидов В.П. М., Жоғары мектеп, 1980г. 399с.

СӨЖ арналған тапсырмалар

АК кафедрасында құрастырылған компьютерлік программаның көмегімен кездейсоқ сандардың генераторымен берілген жеке код бойынша автомобиль шассиіне орналастыруға арналған төр актілі карбюраторлық немесе дизельдік қозғалтқыштың жылулық есебін келтіру және алынған деректерді тиімділеу. Мүмкіндігіне қарай жылулық балансты, қозғалтқыштың кинематикалық және динамикалық көрсеткіштерін құрастыратын қозғалтқыштың негізгі өлшемдері мен үнемділігін анықтау.

1. Файлды босату «ІЖҚ есебі практика. Хls» және карбираторлық есепті өндіру немесе дизелді қозғалтқышты есептін нұсқасы бойынша (тапсырманың нұсқасын аңықтау үшін беттін белгіленген тұсында «Нұсқа» көрсетілген сол тұсұа курсорды апарып аты-жөніе берілген нұсқаны тауып ЛКМ –ге екі рет шертініз.

2. «Лист 1» закладкасына өтіп, сіздің берілгендеріңіз тапсырма ұяшығына жазылғанына көз жеткізіңіз. Тәуелді графиктерді салғанда сіз өзгертетін екі шамаға назар аударыңыз – карбюратор қозғалтқыштарында бұл сығу дәрежесі және атмосфералық қысым (МПА); дизельдерде бұл қозғалтқыштың иінді білігінің айналым саны және сығу дәрежесі.

3. Керекті бастапқы берілгендерді енгізіп, алдымен тапсырманың берілгендері бойынша есептеңіз (бастапқы берілгендердің ұсынылған мәндері бастапқылардан колонкалардың оң жағында орналасады, қалған берілгендер Д.И.Колчин, В.П.Демидов оқулығы – «Автомобиль және трактор дизельдерін есептеу» бойынша алынады).

4. Есептеу үшін қызыл немесе жасыл түсті (бірінші колонканың сол жағында) «Есептеу» пернесін шертіңіз.Есептеудің бақылау нүктесін тексеріңіз. Алынған есептеу берілгендері келесі көрсеткіштермен анализделеді:

• кеңею және шығару процестерінде алынған мәннің қолданылған газдардың температурасы мен есептелудің сәйкестігі бақыланады. Егер алынған мәндердің үйлесімдігі туралы белгі болмаса, онда бастапқы мәндердің блогына қайтып келіп, қолданылған газдардың бастапқы мәнін өзгертіп, қозғалтқыштың есептеуін қайта жүргізу керек. Бұл жағдайда температураның мәндері үйлесіиді, себебі ауытқу үлкен де, кіші де жаққа 5% асырмайды.

• қозғалтқыш цилиндрінің параметрлерін бақылауда поршень жүрісі мен диаметрінің қатынасы тексеріледі. S/D алынған мәнінің сәйкестігінің прототипі сандық мәнінде емес, ал типтік мәнінде – аз жүрісті және ұзақ жүрісті сәйкестік болуы керек.

жылу балансының құраушыларының құрылымын тексергенде баланс оң екендігіне көз жеткізу қажет (жылудың ескерілмеген жоғалту мәндері теріс болмайды) және алты мәннің орташа мәні есептелген соңғы құраушы (жылдамдық режимдері бойынша) жылудың ескерілмеген жоғалтулары – 5%-дан артық болмауы керек. Егер бірінші және екінші критериялар бойынша ауытқу болса, онда бастапқы мәліметтер блогында коэффициент мәнін өзгерту керек <C> мен<m> (24 пен 25 бастапқы мәлімет жолы). Осы жағдайда жылулық тепе-теңдәк оң, бірақ қарастырылмаған жылуды жоғалтудың орташа мәні 5% құрайды. Сол себепті, жоғарыда қарастырылған коэффициентті өзгерту керек.

- Индикаторлық диаграмманы құру үшін диаграмманың биіктігі мен негізгізінің қатынасы 1,25-1,7 болуы керек. Осы жағдайда бұл қатынас 4-ті құрайды, сондықтан диаграмманың негізінің ені кішкентай, ал биіктігі үлкен болады. Осы мәнге сәйкес келтірулерді енгізу үшін бастапқы мәліметтер блогындағы қозғалтқыш цилиндіріндегі газ қысымы масштабы мен поршень жүрісіне қабылданған мәндерді өзгерту керек (16 мен 17 бастапқы мәлімет жолы).

-Есептеу мәліметтер блогында сыртқы жылдамдық сипаттамасынн тұрғызу үшін, бейімделу коэффициентінің мәнін тексереміз, ол анықталған интервал аралығында болуы тиіс, бірақ есте сақтау керек, бөлек жағдайларда осы коэффициентті оптимизацияуға мүмкіндік болмайды, бірақ тәжірибе жүргізіп осы коэффициент мәніне әсер ететін себептерді табу керек.

-Салыстырмалы сипаттың бесінші бөлімінде прототип пен қозғалтқыштың есептеуге негізгі мәні беріледі. Ауытқу ұяшығында ауытқу мәні %-пен көрсетіледі. Қозғалтқыш теориясы әдебиеттерінде ауытқу себебіне түсініктеме табу қажет. Көбінесе 10 % асатын ауытқуларға көңіл аудару керек. Қорытынды ұяшығында көрсеткіштердің мәндерінің тез өзгеру себебін қысқаша жазу керек.

5.Мәтіндік редакторды іске қосып, есептеу қорытындыларын есептеу бағаналар аралығын 50 жолдан мәтіндік редактор бетіне көшіру керек. Буферлік жадтан көшірілген мәліметті системалық менюдегі арнайы қою режимін қолданып қою керек. Мәліметті метафайл windows сияқты қою керек. Сонда ол бетке сурет ретінде қойылады.

Мәтіндік редактордың системалық менюінде қою режимін пайдаланып үзілу қойып, келесі бетке көшуге мүмкіндік жасау керек.

7.Қайтадан электронды кестеге ауысып 50 жолды көшіріп алу керек. Осылай мәтіндік редакторға барлық есептеулерді көшіреміз. әрі қарай алынған қорытындыны басып шығару керек, сондықтан осы файлды өзнің тегінде сақтап дискетаға жазу керек.

«Көлік техникасының энергетикалық қондырғылары»

пәні бойынша практикалық жұмысқа

тапсырма№ 166476