4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:

1. Эндокриндік жүйе, оның маңызы мен жалпы қасиеттері. Гормондардың әсер ету механизмі мен оның жолдары.

2. Гипофиз гормондары, оның организмдегі ролі. Гипоталамо-гипофизлық жүйесінің эндокриндік бездерінің қызметін реттеуге қатысуы. Гипофиз гормондарының тіс-жақ жүйесіне әсері.

3. Эпифиз. Қалқанша безі. Олардың сөліністік қызметі және басқа бездермен байланысы.

4. Қалқанша және қалқанша серік бездерінің физиологиясы, оның тіс тініндегі минерал алмасуды реттеудегі ролі.

5. Ұйқы безінің эндокриндк қызметі және оның зат алмасуын реттеуге қатысуы.

6. Бүйрек үсті бездерінің физиологиясы. Оның қыртысты және милы қабатының организм қызметін реттеудегі маңызы, тіс-жақ жүйесіне әсері.

7. Гипоталамо-гипофизарлық-адренал жүйесінің организмнің бейімделу реакциясына қатысуы.

8. Жыныс бездері. Ерлер мен әйелдердің жыныс гормондары.

9. Тіндік гормондар. Сілекей бездерінің инкреторлық қызметі.

5. Білім берудің және оқытудың әдістері (шағын топтар, пікірталас, жағдайлық есептер, жұптасып жұмыс істеу, презентациялар, кейстади және т.б.)

1. «Сіз стресс әсеріне ұшырадыңыз ба?» атты тестті жүргізу.

2. Аналық жыныс циклінің жобасын салу.

3. Кесте мен сызбанұсқаны салу:

А) Әйелдің жыныстық циклінің сызбанұсқасы

Б) Ішкі сөлініс бездері және оның гормондары

В)Кесте Эндокринді бездердің гормондары

6. Әдебиет:

1. Адам физиологиясы. Х.К. Сәтбаева, а.А.Өтепбергенов, ж.Б. Нілдібаева, Алматы, 2005, 663 б.

2. Адам анатомиясы. А.Р. Рахишев, Алматы, 2005, 598 б.

3. Қалыпты физиологиядан тәжірибелік сабақтарға жетекшілік нұсқаулар.

Сайдахметова А.С., Рахыжанова С.О. Семей, 2006 г. - 174 бет.

4. Қанқожа м.Қ. Қозғыш ұлпалар физиологиясы. – Алматы, 2004ж. 78 бет.

Қосымша:

8. Рахишев А.Р. Русско-казахский толковый словарь медицинских терминов. (каз., русс.), А-Ата, 2002, 550 б.

9. Ибраева С.С. Организмнің шартты-рефлекторлық әрекеті және оның

нейрофизиологиялық тегершіктері. Жоғарғы жүйке іс-әрекетінің типтері. Астана, 2006, 52 б.

7. Бақылау: ситуациялық есептерді шешу және билет бойынша жазбаша бақылау.

«АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» АҚ

Физиология кафедрасы

№7 сабаққа таратылатын материал

Сабақ тақырыбы: Ішкі сөлініс бездері.

№1 ЖҰМЫС. Тест: «Сіз стресс әсеріне ұшырадыңыз ба?»

Төменде келтірілген 6 топ жауаптардағылардан, өзіңіздің мінезіңізге сай келетінін таңдаңыз.

1 топ:

а) Жұмыста, қарама-қарсы жыныс өкілдерімен қарым-қатынаста, спорттық немесе азарттық ойындарда, Сіз қорықпайсыз және агрессия көрсетесіз.

б) Егер ойында, Сіз, бірнеше ұпай жоғалтсаңыз және егер де Сіз қарама - қарсы жыныс өкілі, сіздің ең алғашқы назарыңызға міндетті түрде көңіл аудармаса, онда сіз ұтыласыз және ойыннан шығасыз.

в) Сіз, қандай да болмасын конфронтациялардан қашасыз.

2 топ:

а) Сіз ақкөңілсіз, және өмірде барлығына қол жеткізгіңіз келеді

б) Сіз отырған күйде теңіздегі ауа-райын күтесіз

в) Сіз жұмыстан бас тартуға, әрдайым бірнәрсе табасыз

3 топ:

а) Сіз жұмысты жылдам орындағанды ұнатасыз және жұмыс аяқталғанға, дейін шыдай алмайсыз

б) Сізді біреу қолдайды деп үміттенесіз

в) Кешқұрым үйге келгенде, бүгін жұмыста болған істер туралы ойланасыз

4 топ:

а) Сіз өте жылдам, әрі дауыстап сөйлейсіз. Сұхбаттасқанда, Сіз тиымсыз сөздерді өте көп қолданып, басқалардың әңгімесін бөлесіз

б) Егер Сізге «Жоқ» деп жауап берсе, онда Сіз оған көңіл аудармайсыз.

в) Сіз өзіңіздің сезіміңіз бен қорқақтығыңызды жасыра алмайсыз

5 топ:

а) Сіз өте жиі көңілсіз боласыз

б) Сізге ешнәрсе істемеген ұнайды

в) СІз өз дегеніңізді, өзіңіздің ойыңызбен емес, басқа адамдардың әрекетімен жасайсыз

6 топ:

а) Сіз жылдам жүресіз, жылдам жейсіз, жылдам ішесіз

б) Егер сіз жұмысты орындауды ұмытып кетсеңіз, оған алаңдамайсыз

в) Сіз өз сезіміңізді жасыра аласыз

Ұпайларды санаңыз: а – 6 ұпай; б – 4 ұпай; в – 2 ұпай;

24 – 36 ұпай. Сіз жоғарғы дәрежеде стресс әсеріне ұшырайсыз, Сізде стреспен байланысты аурудың белгілері: жүрек қызметінің жетіспеушілігі, жара ауруы, ішек аурулары туу мүмкін. Сізбен өмір сүру қиынға соғады. Сізге ең бастысы ашуланбауға үйрену керек. Ол өзіңізге, өзіңіздің отбасыңызға және достарыңызға қажет.

18 – 24 ұпай. Сіз ашуланбайсыз және стресс әсеріне ұшырамайсыз. Егер сіздің жинаған ұпайыңыз 18-ден сәл ғана асса, онда сізге қоршаған ортаңызға шыдамды болыңыз деп ұсынамыз. Бұл сізге өмірде барлығына қол жеткізуге көмектеседі.

12 – 18 ұпай. Сіздің әрекетсіздігіңіз стресс себебі болуы мүмкін. Сіз мұнымен жақындарыңызды тітіркендіресіз. Өзіңізге сенімді болыңыз. Сізге өзіңіздің жағымды қасиеттеріңіздің тізімін құрастыру қажет және оны сұрыптау керек.