2. EWoluCja PodEjŚcIa pRoCeSoWEgo

Podejście procesowe charakteryzuje się dynamicznym podejściem do zarządzania. Jego geneza sięga klasycznej szkoły zarządzania dotyczącej organizacji procesów produkcyjnych. W rozwoju podejścia procesowego można wyróżnić trzy etapy (tabela 3.).

Tabela 3. Ewolucja podejścia procesowego

Etapy	założenia podejścia procesowego
Pierwsza fala, lata 20. XX w. teoria zarządzania F. Taylora – pod- stawy naukowej teorii organizacji	Cel: lepiej wykorzystać czas pracy i obniżyć koszty produkcji. Metoda: podział procesu na czynności proste, racjonalizacja sposobów wykonywania czynności niezbędnych, eliminacja czynności zbędnych, sprzężona z systemem wynagradzania.
druga fala, lata 80.–90. XX w. BPR – Business Process Reengineering; M. Hammer i J. Champy	Cel: ukierunkowanie na wartość dodaną, przeprojektować proces. Metoda: jednorazowe przedsięwzięcie typu projekt, redukcja wykorzystywanych zasobów, outsourcing.
Trzecia fala, koniec lat 90. XX w. BPM – Business Process Management – zarządzanie proce- sami biznesowymi	Cel: umożliwić ewolucyjne wprowadzanie zmian poprzez likwidację lu- ki pomiędzy rozwiązaniami informatycznymi a biznesowymi. Metoda: całościowe podejście do organizacji, proces jako podstawowy punkt odniesienia.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: H. Smith, P. Fingar, Business Process Management. The Third Wave, Meghan-Kiffer Press, Tampa, Florida USA 2007.

⁵ Procesy i projekty logistyczne (red. S. Nowosielski), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomiczne- go we Wrocławiu, Wrocław 2008, s. 40.

⁶ P. Grajewski, Organizacja procesowa. Projektowanie i konfiguracja, PWE, Warszawa 2007, s. 54–55.

⁷ P. Grajewski, op. cit., 54–55. ¹³

PierwSza fala PodEjŚcIa pRoCeSoWEgo

Za prekursora podejścia procesowego można uznać F. Taylora⁸, twórcę podstaw na- ukowej teorii organizacji. Jego koncepcje stosowane w praktyce miały na celu określenie optymalnej metody wykonywania pracy, rozumianej jako obniżenie kosztów produkcji i lepsze wykorzystanie czasu pracy. Sposobem realizacji tych celów było skupienie się na podziale działalności na czynności proste, a następnie eliminacja czynności zbędnych i racjonalizacja sposobów wykonywania czynności niezbędnych.

Wykonawca-rzemieślnik zdobywał status zawodowy dopiero po opanowaniu całego cyklu wytarzania produktu i / lub usługi, włącznie z uwzględnianiem w nim indywidualnych potrzeb odbiorcy (dzisiaj zwanego klientem). Późniejsze rewolu- cyjne zmiany w sferze techniki, a w konsekwencji również organizacji pracy, wy- kreowały specjalizację funkcjonalną jako podstawowe i dominujące do dzisiaj kry- terium wyodrębniania obszarów z całości organizacji⁹.

Podejście procesowe stosowano jednak prawie wyłącznie w odniesieniu do ana- lizy funkcjonowania systemów wytwórczych. Główną przesłanką takiego podejścia do problemu zarządzania procesami w organizacji była atrakcyjna perspektywa bu- dowy systemów produkcyjnych. Dzięki temu mógł powstać system produkcyjny o dużej wydajności i wysokiej jakości. Dlatego też procesy traktowane były jako sekwencyjne działania opisujące kolejne operacje (często ruchy robocze), jakie ma wykonać robotnik taśmy produkcyjnej. Główne czynniki wpływające na wzrost wydajności przy podziale pracy to: wzrost sprawności każdego robotnika, zaosz- czędzenie czasu traconego na przechodzeniu od jednego rodzaju pracy do drugie- go, wykorzystanie maszyn pozwalających na skrócenie czasu przetwarzania. Roz- wijane przez inżynierów metody naukowego zarządzania przyniosło wiele nowych rozwiązań, takich jak taśma produkcyjna w zakładach Henry’ego Forda czy postu- lowana przez Fredericka W. Taylora funkcjonalna struktura organizacyjna – popu- larna obecnie jeszcze w wielu przedsiębiorstwach¹⁰.