Zdarzenia prawne

Zdarzenia prawne:

• Członkowie każdej społeczności wchodzą ze sobą w rozmaite stosunki

• Jeśli te stosunki są nawiązane przez podmioty prawa, a powstają z nich określone obowiązki o prawa gwarantowane przez obowiązujący porządek prawny to są to stosunki cywilnoprawne

• Elementami każdego stosunku cywilnoprawnego są:

  • Norma prawna która ten stosunek wyznacza

  • Treść – prawa i obowiązki określone przez normę

  • Podmioty tych praw i obowiązków

  • Zdarzenia cywilnoprawne (powstanie, zmiana, wygaśniecie stosunku prawnego jest zawsze następstwem jakiegoś zdarzenia), jeżeli z jakimś zdarzeniem połączony jest skutek prawny to jest to zdarzenie prawne; mogą być niezależne od ludzkich zachowań albo od nich zależne – te drugie to działania a wśród nich zgodne i nie zgodne z prawem, działania są prawne jeżeli norma prawna łączy skutki odpowiadające woli podejmującego działania, bezprawne to te, których norma prawna łączy skutki na ogół sprzeczne albo co najmniej odmienne od woli podejmującego działanie i pozostają one w sprzeczności z obowiązującym prawem, także zaniechanie ze strony podmiotu, na którym norma prawna narzuca działanie pozytywnego

• Podejmujący działanie bezprawne tylko wtedy może być pociągnięty do odpowiedzialności jeśli są spełnione 4 wymogi:

  • Naruszona zostaje norma prawna – norma ta musi mieć na uwadze ochronę przysługującego wierzycielowi prawa podmiotowego i przewidywać dokonanie czynu zakazanego albo niedokonanie czynu nakazanego

  • Z winy działającego – wina (culpa) – naganny stosunek subiektywny podmiotu do jego zachowania sie, wynikającego z normy prawnej, zasad słuszności albo treści stosunku prawnego, jaki łączy go z innym podmiotem, wina może polegać na działaniu, na zaniechaniu, naruszenie cudzego interesu może nastąpić niezależnie od stosunku obligacyjnego – wina pozakontraktowa; wina kontraktowa – rezultat pogwałcenia istniejącego już obowiązku obligatoryjnego;

    • dolus – jako najwyższy stopień winy – polega na świadomym zachowaniu się podmiotu w celu wyrządzenia drugiemu szkody;

    • culpa – wina nieumyślna, zaniedbanie przez osobę odpowiedzialna pewnych reguł staranności, do jakiej zobowiązani są wszyscy

      • culpa lata – grube niedbalstwo, skrajne zaniedbanie staranności jakiej zwykło sie oczekiwać od przeciętnego człowieka

      • culpa levis (in abstacto) – niższy stopień winy, lżejsze zaniedbanie staranności jakiej zwykło się oczekiwać od abstrakcyjnie pojmowanego wzorca dobrego gospodarza

      • culpa levis in concreto – dłużnik winny tylko gdy zajmując się ochroną cudzych rzeczy, interesów, nie przejawia takiej staranności, jaka wykazuje w sprawach własnych

  • Spowodowało szkodę w cudzym majątku – szkoda to naruszenie interesu wierzyciela, który wyraża się w jego prawie podmiotowym chronionym przez obowiązujący porządek prawny, może to być uszczerbek w majątku wierzyciela, ale i w innych dobrach materialnych jak i niematerialnych podlegających ochronie, obowiązek uiszczenia odszkodowania może obejmować zwrot poniesionej przez wierzyciela szkody rzeczywistej, jak i utraconego zysku

  • Miedzy szkodą a działaniem musi istnieć związek przyczynowy – dłużnik odpowiada za wyrządzoną szkodę gdy była następstwem zawinionego przezeń zachowania się (związek przyczynowy)

Skutki zdarzeń prawnych:

• Nabycie prawa – gdy stajemy sie podmiotem danego prawa

  • Pierwotne – ktoś staje sie podmiotem prawa niezależnie od praw tej osoby, która je utraciła albo które uprzednio do nikogo nie należało (nabywca nie wywodzi swego prawa od poprzednika)

  • Pochodne (derywatywne) – jeśli prawo przechodzi z jednego podmiotu na drugi (nabywca wywodzi swe prawo od zbywcy)

• Translatywne – przeniesione prawo nie przekształca się, suma uprawnień nabywcy odpowiada sumie uprawnień zbywcy

• Konstytutywne – podmiot uzyskuje prawo nowe, w węższym zakresie ale wyłącznie ustanowione przez zbywcę w rezultacie okrojenia przysługującego mu uprzednio szerszego prawa podmiotowego

  • Nabycie może być następstwem zdarzenia prawnego jakim jest zasiedzenie

• Sukcesja ( następstwo) – zajęcie przez jedna osobę prawa lub obowiązku jaki zajmowała inna osoba w odniesieniu do tego samego prawa czy obowiązku

• Syngularna – przy przeniesieniu własności pojedynczej rzeczy, nabywca wstępuje tu w wycinek praw przedmiotowych (to samo ma miejsce w cesji – przelewie)

• Uniwersalna – występuje w przypadku spadkobrania, wstąpienie w ogół praw majątkowych jakie przysługiwały zbywcy, suma praw następcy nie może być większa od sumy praw zbywcy

• Zmiana prawa - zdarzenie prawne może wywoływać zmianę w obrębie treści prawa podmiotowego bez zmiany samego podmiotu

• Wygaśniecie prawa – gdy prawo podmiotowe przestaje istnieć