Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Жәңгiр хан атындағы Батыс Қазақстан Аграрлық-техникалық университетi
“ Биотехнология, мал және балық шаруашылығы ”кафедрасы
Реферат
Шошқа сою линиялары мен қондырғылары
Орындаған: ВС-25 топ
Студенті Аянбекова Б.А
Тексерген: а.о. Давлетова А.М.
Орал – 2014 ж
Мазмұны
Кіріспе
Шошқаны сою
Терісі алынған және алынбаған шошқаларда технологиялық өңдеу.
Iшек өңдеуге арналған ФОК әмбебап машинасының конструкциясының сипаттамасы.
Жүнді субөнімдерді өңдеу (НПО-Я2ФУГ )
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Мал сою - малды жансыздаңдырып етін алу. Мал сою кәсіби жұмыс, оған сәйкес білім мен тәжірибе керек. Әр түрлі түлік малын союдың өзіңдік ерекшеліктері бар. Көпшілігіне ортақ мал союдың тәртібі келесідей - малды жығып, аяқтарын бірге байлап, бауыздау, басы мен сирақтарын ажырату, терісін сыпыру, өкпе-бауыр, ішек қарындарын шығару, ұшасын алу, ұшаны мүшелеу (бөлу)
Шошқаны, ірі және ұсақ қара малды сойғанда және өңдегенде жекелеген қарапайым жұмыстар:
• малды боксқа немесе есінен тандыратын жерге айдап келу;
• малдың терісін механикалық түрде ажыратарда шынжырмен қатырып байлау;
• механизмдерді іске қосу және жұмысқа сынамалау.
шошқалар – басын сақиналау, алдыңғы және артқы тұяқтарының терісін алу, басының айналасындағы бұлшық еттерді кесу; кеңірдегінде қалдырып, басынан тілді ажыратпай тілінің астындағы етті кесу; ұшаны жидітетін чанға алып келу; элеватормен, шығырмен немесе тальмен аспалы жолға жидіткеннен кейін ұшаны көтеру; артқы аяқтарының сіңірлерін алу, разног қою; ұшаны қайта ілу; алдыңғы және артқы аяқтарын ажырату, шошқа ұшасын газ оттығымен жидіту, пеште үйіткеннен кейін ұша жүндерінің қалдықтарын газ оттығымен немесе жидіту шамымен үйіту;
Малдарды союдың технологиялық процесі.
1.Қансыздандыру.
2.Ақтандыру (терісін қолмен сыпыру).
3.Басымен сирақтарын бөлектеу .
4.Ішек-қарынды құрсақ қуысынан ажырату.
5.Көкірек қуысының ағзаларын табиғи байланыста алу.
6.Ұшаны 2 ге бөлу.
7.Ұшаны тазарту.
8.Өнімді бағалау
9.Таңбалау.
10.Ұшаны өлшеу.
Қансыздандыру алдында мойын мен кеуде қосылар тұста өңештің ұзына бойына 32 см кеседі. Өңешті жекелеп байлап тастайды, жыны ақпас үшін мойындағы қолқаны кеседі. Қансыздандыру уақыты 6-8 минут. Ал тағам үшін қолданылатын пышақтың ұзындығы 20-30 см, диаметрі 22-23 мм тот баспайтын бір жағы шланг арқылы жинайтын ыдысқа құйылады. Жабық пышақт терісі арқылы кеңірдектің жанымен кеуде қуысына кіргізіледі. Одан әрі қолқаға оң жақ жүрек құлақшасына кіреді. 40-45 сек қанның 75% ағады. Теріні сыпыру өңдеу уақытының 30-40% алады.
1 Шошқаны сою
Шошқаны сойысқа жығар алдында арнайы аймақтарда топтастырылған мал саны жинақталады. Тыныштандырып және қанын ағызып болған соң терісін алу жұмыстары орындалады. Теріні екі кезеңмен алады: сойысқа жығу барысында және механикалық алу барысында. Сойысқа жығу барысында – терінің алуға қиын жерлері (мойны, құйрығы, көк ет тұсын) қолмен алу. Шошқа тушасында сойысқа жығу аумағы 20-25% құрайды. Тушадан теріні алар алдында оны тазартылған ауамен үрлеп ісіреді, ол ет мен майдың ажырап кетуін барынша азайтады. Терінің алғаннан кейін ішкі ағза мүшелерін алып тастайды және тушаны тазалау, бөлшектеу жұмыстары орындалады. Дайын жартылай тушалар салқындату үшін тоңазытқыштарға салынады.
Малды сойысқа жығу және тушаларды бөлшектеу цехында ветеринарлық-санитарлық сараптау жұмысшылары малдың басын, ішкі ағзаларын және соңғы бөлшектелген тушасын мұқият қарап шығады. Цехтағы ветеринарлық-санитарлық бақылау нүктелері технологиялық процесс жолында орналасқан. Әрбір тушаны қадағалау үшін және оның ішінен алынған мүшелер мен дене бөлшектерін (басын, қанын, терісін, ішкі ағзаларын) бірдей нөмірлейді.
Шошқаны сойысқа жығудың технологиялық процесінің сызбасы мынадай болады:
Жануарларды өңдеудің ритмдік желісін қамтамасыз ету үшін оларды сойысқа жығар алдында сойыс алды алаңға алып келеді, жас мөлшері бойынша бөлектеп топтайды, салмағы мен семіздігіне қарай жіктеп қояды. Сойысқа жығу цехының бірінші операциясы малды қимылсыз ету үшін және сезімталдығынан айыру үшін электр тоғымен тыныштандыру болып табылады. Шошқаларды тыныштандырған соң оларды қанын ағызу үшін көтеріп қояды. Содан кейін сойып, қанын ағызады. Сойылған жануардың тушасын жуып, бүйіріндегі және жон арқасындағы қылдарын тазартылады да жидітуге жөнелтіледі. Жидіту 3-5 минут бойы 63-65°С температурадағы суы бар күбілерде орындалады. Жидітілген соң, қылдарын қырнауыш машиналардың көмегімен алып тастайды. Қырнауыш машинадан шыққан соң қылдары тазартылған тушаны қабылдау үстелдеріне қояды. Онда қалқан қылдарды тазартады және одан әрі өңдеу үшін таразы жолына көтереді. Эпидермис, майда қылшықтар және қауырсындар үйіту пештерінде үйіту арқылы тазаланады. Тушаны душ астында немесе жуу кезінде 10-15 минут молынан суландырылған соң, тушаны күйген эпидермистерден мұқият тазартады. Одан әрі ішкі ағзаларын алып, тушаны тазалау және бөлшектеп кесу жұмыстары орындалады. Дайын жартылай тушалар тоңазытқыштарға салынады.
Етті тоңазытқышта өңдеу.
«Тоңазытқышта өңдеу» дегеніміз салқындату, мұздату, қатыру және етті мұздан босату сияқты процестерді қамтиды.
Салқындату деңгейін таңдау (салқындату, мұздату, мұздан босату) етті сақтау ұзақтығына және одан әрі пайдалану мерзіміне қарай ыңғайластырылады. Осылайша салқындатылған және мұздатылған еттер 15-20 сөтке бойында сақтала алады (дымқылдануына және сақтау температурасына байланысты 45 сөткеге дейін сақтауға болады).
Жоба бойынша алынған етті одан әрі өңдеу жұмыстары да қарастырылғандықтан (шұжық өнімдерін шығару, туралған ет, жартылай дайын өнімдер), сонымен қатар ет өңдейтін кәсіпорындарға етті айналымға салу (соның ішінде Республика және облыс аумағынан тыс орналасқан кәсіпорындарға да) және халыққа сату (дүкендер мен базар арқылы) қолға алынатындықтан етті әртүрлі деңгейде салқындату түрлерін қарастыру қажет.
Етті салқындату
Етті салқындату кезінде өз шұжық өңдеу цехына баратын еттер және Қостанай облысындағы басқа да шұжық шығару цехтарына (ең алдымен Қостанай және Рудный қалаларына) өткізілетін еттер, сонымен қатар бөлшек сауда нарығында және дүкендерді айналымға түсетін еттер салқындатылады.
Шұжық өндірісі өнімдерін салқындату
Шұжық цехының жоспарланған қуаттылығы шамамен ауысымына 0,8 тоннаны құрайды. Маусымдық мерзімдерді есепке ала отырып есептегенде, күніне 1 тонна өнімді салқындату қажет болады.
Етті мұздату
Мұздатуға Республикамыздың басқа өңірлерінде және Ресей Федерациясының жақын өңірлерінде саудаға түсетін (тасымалданатын) еттер беріледі. Мұздатуға тек қана шошқа еті беріледі, өйткені шошқа етін өндіру көлемі шошқа етінен шұжық жасайтын цехтар сұранымынан артық болады.
Салқындатылған және мұздатылған еттерді сақтау
Өндірістің бірқалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз ету мақсатында (айналымға салу кезеңдерінің үзіліп қалу салдарынан тоқтап қалмау үшін) салқындатылған және мұздатылған еттерді сақтау үшін суық қойма ашу қажет болады.