Зертханалық сабақ: №22

Тақырыбы: Австралияның тектоникалық кұрылымы мен жер бедері

Сабақтың мақсаты: Платформалық қүрылымның басым болуы, палеозойдың неогенге дейін дейінгі пайда болған жазық жер бедерімен үсті теігс сериялардың таралуын тектоникалық карта бойынша анықтау.

Керекті құрал-жабдықтар:

1. Дүние дүзінің физикалық картасы мен атласы.

2. Австралия материгінің физикалық картасы.

3. Кескін карта.

4.Түрлі-түсті карандаш, өшіргіш, сызғыш.

Тапсырмалар:

1. Австралияның тектоникалық картасы бойынша Австралия платформасының архей, төменгі протерезойлық фундаменттері материктің қандай бөліктерінде жер бетіне шығып жатқанын анық тау,сонымен бірге палеозой жасындағы жамылғы шөгінділер қандай территорияларда жатқандығын анықтап, материктің солтүстігі мен батысындағы ежелгі синеклизаларды тауып, картаға түсіріқцер (Каннинг, Кимберли, Перт, Юклан, Үлкен Аретзиан бассейні және т.б.). Австралияның бүл бөлігіндегі жер бедеріның басым типтерін анықтап,биіктігі 400-600 мцоколды жазықтарға талдау жасандар.

2. Материктің батыс шеті мен орталық бөлігіндегі ең жаңа тектоникалық активті аймақтардағы жақпарлы эпиплатформалық таулар мен платформасының биік жэне аласа қабатты аккумулятивтік жазықтарды анықтаңцар.

1 .эпипплатформалық таулар:

а ) солтүстік батысындағы хамерсли:

э ) оңтүстік- батысындағы -Стирлингн пен Дарлинг:

б) орталықтағы Макдонелл мен Мастгрейф

2. Эпипалеозой жазықтар:

а) налалабаор

э) орталық жазық

б) Муррей-Дарлинг жазығы

в) карпентария шығанағының жағалау жазығы:

г)'жаңа Гвинеяның оңтүстігіндегі жазық

3. Австралия мен Африканың жер бедерін салыыстырындар. Ол үшін салыстыратын белгілерін іріктеп алындар. Алдымен ұқсастық белгілерін, одан соң айырмашылық белгілерін іріктеп алындар. Салыстыруды ұқсастық пен айырмашылықтарының себептерін түсіндіріп,қорытынды жасандар жэне Австралия мен жақын жатқан аралдардың пайдалы қазбаларын карта бойынша анықтап, контур картаға түрлі-түсті бояумен түсіріңдер, оларға жазбаша түрде сипаттама беріндер.

Бақылау сұрактары:

1. Үлкен Артезиан бассейні.

2. Үлкен Австралия шығанағы

3. Австралия платформасы.

4. Архей фундаментіндегі пайдалы қазбалар.

5. Протерезой жэне палеозой жасындағы шөгінділер.

6. Материктің солтүстігіндегі ежелгі синеклизалар.

7. Жер бедерінің басым типтері

8. Цоколдық жазықтар.

9. Эпиплатформалық таулар.

10. Эпипалеозойлық аккумулятивтік жазықтар

Пайдаланылатын әдебиеттер:

1. Т. В .Власова. Материктердің физикалық географиясы.1-2 том. Алматы, 1985ж.

2.Р.А.Ерамов.Материктердіңфизикалық географиясының практикумы. Москва, 1987 ж.

З.В.И.Сиротин. Самостоятельные и практические работы по географий. Москва, 1991 ж.

Зертханалық сабақ: №23

Тақырыбы: Австралияның климаты.

Сабақтың мақсаты: Материктің климатының қалыптасу факторларын, климат карталарына талдау жасау негізінде анықтау.

Керекті құрал-жабдықтар:

1. Дүние дүзінің физикалық картасы мен атласы.

2. Австралия материгінің физикалық картасы.

3. Кескін карта.

4.Түрлі-түсті карандаш, өшіргіш, сызғыш.

Тапсырмалар:

1. Климаттық картаны пайдаланып, Австралияның қандай климаттық белдеулерде орналасқанын анықтаңдар.Бұл белдеулерде Африканың кай бөліктері орналасқан Австарлияның контур картасына климаттық белдеулердің шекарасын айналдыра сызындар, әрбір белдеу үшін қаңтардың, шілденің температурасын, жылдықұ жауын -шашын мөлшерін көрсетіндер.Ол үшін Австаралия мен мұхиттық аралдардың жер беті деңгейіндегі ауаның орташа температурасы,шілде ,қаңтар, жауын -шашынның орташа мөлшері картасын пайдаланындар.

2.: Картаны пайдаланып :

а) материктегі субтропиктік белдеу климатының ерекшелікіерін ;

э) Тасмания аралының қандай климаттық белдеулерде орналасқаньш;

б)онда қандай желдердің және неліктен басым болатынын ;

в) түсетін жауын-шашын мөлшерін анықтандар.

З. Австралия мен Африканың климатын салыстырыңдар. Бүл екі материктің климатында қандай үқсастықтар мен айырмашылықтар бар. ¥қсастықтар мен айырмашылықтар неге байланысты. Австарлияның тропиктік белдеуінің шығыс жэне батыс бөліктерінің климатын салыстарындар.

Айырмашылықтарын қалай түсіндіруге болады. Австралияняң қандай климаты ауылшаруашылығына барынша қолайлы деп ойлайсыңдар. Осы сұрақтардың негізінде жазбаша түрде сипаттама жазындар.

Бақылау сұрақтары:

1 .Австарлияда қандай климат басым.

2.Климат жағдайының қалыптасуы .

З.Тынық мүхиттық ауа ағыстары.

4.Австралияның қуаңшылық аудандары.

5.Австралияняң климаттық белдеулері.

б.Тасмания мен Жаңа Зеландия аралдарының климаты.

7.Экваторлық климаттық белдеуінің орташа айлық температурасы.

8. Субэкваторлық белдеудің шекаралары.

9.Торпиктік белдеуге Австралияның қандай бөлігі кірдеі.

10. Материктің ішкі аудандарындағы континенталды тропиктік ауа

Пайдаланылатын әдебиеттер:

1.Т. В .Власова. Материктердің физикалық географиясы.1-2 том. Алматы, 1985ж.

2.Р.А.Ерамов.Материктердіңфизикалық географиясының практикумы. Москва, 1987 ж.

З.В.И.Сиротин. Самостоятельные и практические работы по географий. Москва, 1991 ж.