Зертханалық сабақ: №21

Тақырыбы: Австралия материгінің физика-географиялық орны және мұхютық аралдардың географиялық ерекшеліктері

Сабақтың максаты: Материктің географиялық орны мен пішіні жөнінен ұқсастықтарын Африка, Оңтүстік Америка материктерІмен салыстыру, сонымен қатар Африка мен Австралияның табиғаты мен халқын салыстыра білуді үйрену. Материктің кеңістіктік дифференциялануы ерекшелігі бойынша Оңтүстік Америкага жақын екендігін дэлелдеу.

Керекті құрал-жабдықтар:

1. Дүние дүзінің физикалық картасы мен атласы.

2. Австралия материгінің физикалық картасы.

3. Кескін карта.

4.Түрлі-түсті карандаш, өшіргіш, сызғыш.

Тапсырмалар:

1. Австралияның физикалық картасы мен дүние жүзінің картасын пайдаланып,Австралияның географиялық орнын анықтандар. Ол үшін:

а) Австралияның экоаторға, нөлдік меридианға және Оңтүстік тропикке қатысты орнын;

э) материктің төрт шеткі нүктелерінің географиялық координаталарын;

б) басқа материктерге, мұхиттар мен теңіз жолдарына қатысты орнын;

в) Австралияның климаттық белдеулеріндегі орнын;

г) Австралияның солтүстіктен оңтүстікке, батыстан шығысқа қашықтығын (км);

д) материктің және мүхиттық аралдардың жалпы көлемін анықтандар (млн. км.кв.).

2 .Материктің жағалауындағы мұхиттық аралдарды тауып, картаға түсіріндер:

Мелвилл, Батерст, Грут-Айленд, Тасмания, Кинг, Флиндерс, Кенгуру, Дерк-Хартог, Фрейзер, Жаңа Зеландия, Жаңа Гвинея, Соломон, Жаңа Каледония, Мариан, Каролин, Маршалл, Гавай, Лайн, Қоғам, Фиджи жэне т.б.

Мұхиттық аралдар тарихи жэне этнографиялық жағынан қандай бөліктерге бөлінеді. Меланезия, Микронезия, Полинезияға жататын аралдарды анықтандар.

3.а) Австралияның табиғатының қалыптасу кезендерін геологиялық карта бойынша, оның негізінде Австралия платформасында жатқандығын анықтау:

а)юра кезеңіндегі теп-тегіс қатпарлы құрылысы;

ә)байкалдық құрылым;

б)герциндік кұрылым;

в) геосинклинальдық белдеулердің қалыптасқан аймақтарын анықтау;

б) Протерезой мен палеозойда жэне кайназой кезендеріндегі қалыптасулар:

а)интенсивті шөгінділер;

э)синеклизалардың пайда болуы;

б) тау қалыптасу процесі;

г) цокольдық таулардың түзілуі;

ж) Наллаарбор жазығы;

д) базальт вулканизмдерді картадан тауып, талдау жасандар;

4. Австралияда материктің шығысы мен солтүстігінен орталық жэне батыс бөліктеріне карай табиғат жағдайларының өзгеруі байқалады, осыған байланысты материк шегі қандай аймақтарға бөлінетінін карта бойынша тауып, сипаттама беріндер;

а)Солтүстік Австралия-географиялық орны, тектоникалық құрылымы мен жер бедері, пайдалы қазбалары, аймақтың климаты, қыс жэне жаздағы температура, жылдық жауын -шашын мөлшері, өзендері мен көлдері, аймақтың топырақ жэне өсімдік жамылғысы, жануарлар дүниесі.

ә) Шығыс Австралия -

б) Оңтүстік - Шығыс -

в) Орталық Жазық -

г) Батыс Австралияның таулы үстірттері мен таулары -

д) Оңтүстік - Батыс -ж) Тасмания аралы -

е) Жаңа Гвинеямен жанасып жатқан аралдар -

з)Жаңа Каледония, Жаңа Гебридтер мен Фиджи аралдары -

к) Жаңа Зеландия -

л) Микронезия -

м) Орталық жэне Оңтүстік Полинезия -

н) Солтүстік Полинезия (Гавай аралдары) -

Контур картаға Австралияның аймақгарын түрлі - түсті бояумен түсіріп, эрбір аймақтың аудандық шолу ерекшеліктеріне талдау жасандар.

Бақылау сурақтары:

Пайдаланылатын әдебиеттер:

І.Т. В .Власова. Материктердің физикалық географиясы.1-2 том. Алматы, 1985ж.

2.Р.А.Ерамов.Материктердіңфизикалық географиясының практикумы. Москва, 1987 ж.

З.В.И.Сиротин. Самостоятельные и практические работы по географий. Москва, 1991 ж.